Bu bakımdan vana seçiminde esas "zaman içinde ekonomikliği" sağlamaktır. Nükleer teknolojilerde, uzayteknolojisinde, insan sağlığı ile ilgili yerlerde ekonomiklik aranmasa da, rutin tesisatlarda bu husus ön plana çıkabilmektedir. Yinede araştırılması gereken husus yukarıda belirttiğimiz gibi birkaç yıla sarkan ve işletme kolaylığı olan ürünlerdir. İşte yukarıda karşılaştırılması verilen iki tip vananın ilk alım masrafları ile belki de ilk alım esnasında hiç düşünülmeyen işletme giderlerinin karşılaştırması, ekonomikliği gözler önüne serecektir. 10. Zaman İçinde Ekonomiklik Yandaki tabloda eşit şartlara sahip iki vananın karşılaştırılması yapılmıştır. Buradaki veriler belli dengeleri sağlamak için $ bazında alınmış, enerji giderleri "Tesisat Dergisi"nden alınmıştır. Yandaki tablodan da görüleceği gibi örnek alınan küresel vana fiyatı aynı çaplı ve şartlardaki kelebek vanaya göre iki kat daha fazla değerdedir. Örnek gösterilen bu işletmeye 20 adet tam geçişli, küresi paslanmaz çelik, PNl 6 küresel vana alındığı kabul edildiğinde 3.315.-$ bir bedel ödenecektir. Buna karşılık yine aynı şartlarda PNl 0/ 1 6, paslanmaz çelik diskli, kollu kelebek vana alınması durumunda 1.691.-$ bir masraf yapılacaktır. Böyle bir fark kullanıcı olarak ilk etapta düşünülmesi gereken bir unsur olacaktır. Ayrıca montaj işçiliği ve kolaylığı gibi diğer hususlarda düşünüldüğünde, tercihin kelebek vana olarak yapılması en doğal olanıdır. Küresel Vanalar Enerji Tüketimi Yönünden Daha Ekonomiktir Bu noktadan sonra düşünülmesi gereken her iki tip ile ilgili işletme giderleridir. Bir an için işletmeye alımdan sonra herhangi bir arıza çıkamadığı düşünülerek, yalnız basınç kaybı farkından işletme giderlerini hesaplayabiliriz. Projelendirme esnasında bilinen basınç kayıpları düşünülerek, bunu karşılayacak uygun debide bir pompa seçilebilir. Böyle bir seçim için aşağıdaki kabuller ve veriler doğrultusunda şu örneklemeyi yapabiliriz. Veriler (Örnek) işletmede kabul edilen vana 20 (Ad.) sayısı Değertendirmeye esas 125 ON alınan vana çapı işletmenin (Otel) çalışma 24 (h) süresi Akışkan cinsi Su Akışkan sıcaklığı 20 ° C t Kabul edilen akışkan hızı 2,5 v (m/sn) T.G küresel vana Kv değeri 2613 m3/h (Ort) Kelebek vana Kv değeri 1037 m3/h (Ort) T.G küresel vana ilk alım 165 $ bedeli Kelebek vana ilk alım bedeli 84,5 $ 1 KW elektrik 0,083 $ TL / $ paritesi 1 $ 1. 150.000 TL DM/$=2,21 Küresel vananın bir yıllık enerji tüketimini hesaplamak istediğimizde; N: Enerji tüketimi (w) v: Hız m/sn. Q: Debi (m3/s) Llp: Basınç kaybı (N/m3) A: Kesit m2 H: Zaman (saat) Kv: Özgül debi (m3/h) N = Q.tıp Q =v.A Q 2 S{ır.(0,1252 ) , , = , 4 = 0,03m / s = 1 10,4m / h tıp= d - = 1 --' = 1,78xl0-3 bar { Q ) 2 { 1104 )2 Kv 2613 tıp= 178,SPa(N !nı2) N = 0,03 . 1 78,6 = 5,35w Ih -zaman Tesisteki 20 vana için, bir yılda 300 gün çalışma ve 24 saatlik işletme kabulü yapıldığında; • Küresel vananın bir yıllık enerji gideri; 5,358.20.7200= 77 1552w = 771KW / yıı IKwh = 0,083$ • Gider= 0,083.77 1 = 64$/ yııldı TESiSATDERGİSİ im SAYl66 HAZİRAN 2001 Aynı hesaplamayı kelebek vana için yaptığımızda; tıp= d - = 1 - -' = I l 33xl0-'bar { Q ) ' { 1 1 O 4 ) ' Kv 1037 ' tıp= l 135Pa(N I nı') N = 0,03.1 135 = 34ıv/ /ı -zaman • Kelebek vananın bir yıllık enerji gideri; 34.20.7200 = 4896000.V = 4896KW / yıl !Kwh = 0,083$ Gider= 0,083.4896 = 406,4$ / yıldır Sonuç Olarak; İlk alım masrafı iki kat civarında fazla olan küresel vananın (20 adet) bir yıllık enerji gideri 6,5 kat'a yakın dara ucuzdur. Hepimizin bildiği üzere en küçük işletmelerde dahi yüzlerce vana kullanılmaktadır. Bu örnekte ele alınan 20 adet vana da ortaya çıkan enerji farkı adet çoğaldıkça aynı oranda artacaktır. Bu durumda yazımızın başında anlatıldığı gibi vana seçiminde tüm olasılıkların incelenmesi ve "en uygun olanın" seçilmesi işletmeye kazanç sağlayacaktır. Görüş olarak; piyasamız şartlarında ve genelde küçük çaplarda kelebek vanalar, daha fazla basınç kaybına sebep olmakta büyük çaplarda ise nispeten düşmektedir. Buna karşılık küresel vanalar, küçük çaplardan büyük çaplara doğru pahalılaşmaktadır. Bu durumda, ortaya DN200/250 çaplardan küçük vanaların küresel, büyük çaplarda ise kelebek kullanılması uygun olacaktır. "Paylaşılmayan bilgi, kaybedilen zaman ve boşa harcanan enerjidir." Anlayışıyla paylaştığımız bu bilgiler ışığında; seçim yapan kişinin, enerjinin çok kıymetli olduğunu, dikkatli kullanılması gerekliliğini bilmesi ve işletmenin diğer şartlarını da irdelemesi gerekecektir. ifil
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=