f. Yüksek yapılarda, Amerika'da merdivenler güvenlik, alışkanlık vb. nedenlerle yangın dışında kullanılmamaktadır. Oysa Türkiye'de bir veya birkaç kat çıkmak veya inmek isteyenlerin büyük bölümü merdivenleri kullanmakta, böylece açılan merdivene geçiş kapıları ile katlar arasındaki hava transferi oluşmaktadır. g. Çözüm: Merdiven boşluğuna %100 taze hava verilmesi, merdivenlerin baca etkisini önleyecektir. Böylece koku ve ısı transferi önlenecek, konfor artacak ve bina içinde istenilen sıcaklık dengeleri sağlanabi lecektir. 20. Asma tavan içerisinden geçen su borularının daha sonraki yıllarda delinme ve su kaçırma riski herzaman için vardır. Damlatan veya akıtan su boruları, altındaki ve etrafındaki mobilya ve eşyaları kullanılmaz duruma getirebilir. a. İdeal olan asma tavan içinden sprinkler sistemi dışında boru geçirmemektir. b. Asma tavan içinden geçmesi gereken borular varsa; sökülebilir tavan içinden kolay ulaşılabilir yerlerden, koridor vb. yerlerin tavan arasına clöşenmeliclir. c. Çarşılarda dükkanların tavanından ısıtma, ST vb. boruları döşemekten özellikle kaçınıimal ıclır. Örneğin, büyük alış-veriş merkezlerinin dükkanlarındaki VAV kutularının çıkışına sulu ısıtıcı monte edilmekten kaçınıp, elektrikli ısıtıcı monte edilebilir. Bu durumda tavan içinden geçen ısıtma borusu ela olmayacaktır. Büyük çarşılardaki dükkanlar sabah erken saatlarda günde yarını saat veya en fazla bir saat süreyle ısıtmaya ihtiyaç duyabilirler. Böylece "elektrik pahalı" savı ela ortadan kalkar. Kısa süreli elektrikli ısıtma sonunda atık ısı olmayacak; çabuk tepki ve ısıtma da sağlanacaktır. d. Asma tavan içinden geçen soğutulmuş su boruları ise daha tehlikelidir. t Yanlış izolasyon veya izolasyonun sonradan bozulması nedeniyle borular üzerinde aşırı yoğuşma olabilir ve aşağıya damlayabilir. t Soğutulmuş su borularının ömrü (yoğuşma az da olsa) ısıtma borularına göre daha azdır. B. lsıtma Sistemleri ile İlgili Pratik Notlar 1. Sistem tasarımında enerji maliyetlerinin yükseldiği noktası unutulmamalıdır. Enerjinin verimli ve tasarruflu kullanılması ekonomik olarak büyük bir öneme sahiptir. Ancak bu aynı zamanda gelecek kuşaklara karşı olan bir sorumluluğumuzdur. Bu nedenle enerjinin verimli kullanımı ve tasarrufu prensibi, aynı zamanda bir etik kuralı olarak ela algılanmalıdır. 2. Kışın iç ortamlardaki yüksek sıcaklık birçok açıdan olumsuz etkiye sahiptir. Yakıt tüketimini artırır, grip ve benzeri hastalık riskini artırır, iç hava kalitesinin olumsuz algılanmasına neden olur, çalışma performansını düşürür. "Burası havasız" şikayetinin yapıldığı yerlerin bir çoğunda oda sıcaklığı çok yüksektir. 3. Sıcak hava apareyi kullanılan yüksek tavanlı fabrikalarda, yüksek sıcaklıktaki hava kullanılırsa, sıcak hava yukarıda toplanmakta ve istenen ısıtma sağlanamadığı gibi, tavandan olan ısı kaybı da aşırı artmaktadır. Bunu önlemek üzere, a. Apareylerde olabildiği kadar düşük sıcaklıkta su kullanılmalıdır. b. Üflenen havanın sıcaklığı düşük (30 °C'nin altında) ve miktarı fazla olmalıdır. c. Pancurlu özel sıcak hava apareyleri kullanılmalıdır. Bu apareylerde havayı hızla üfleyip, venturi prensibiyle ikinci hava karışımı sağlanarak aşağı üfleme yapılabilir. el. Radyal tip apareylercle ise hava emişine bir kanal ekleyip, hava yerden 30 cm kadar yukarıdan alt kotlardan emilebilir. 4. ısıl konfor için, bir odadaki ortanı sıcaklığı ile odayı çevreleyen bütün yüzeylerin ortalama sıcaklıkları arasındaki fark 3K yı aşmamalıdır. Bu farkın artması, hava esintileri yaratarak; üşüme hissine, grip, nezle gibi hastalıklara, ortanı sıcaklığının nornıali n üstüne çıkartılarak enerji kaybına neden olacaktır. Duvarların izole edilmesi, pencere altına radyatör konulması veya camdan gelecek soğuk radyasyonun sıcak hava akımı ile kesilmesi ısıl konforunu yükseltecektir. 5. lsıtnıa tesisatında plastik polipropilen boru kullanımı giderek artmaktadır. Plastik borularda meydana gelen aşırı oksijen difüzyonu tesisatı korozyona uğratmaktadır. Aynı zamanda aşırı bir kirliliğe neden olmaktadır. Pislik tutucularla bu birikintiyi almak mümkün olmamakta ve tesisat sık sık tıkanmaktadır. Bu nedenle plastik boruların mutlaka oksijen bariyerli olmasına dikkat edilmelidir. Ayrıca sistemdeki havayı tahliye eden ve tortuyu alan cihazlar monte edilmelidir. Burada cihaz seçerken tesisatta oluşan mikro kabarcıkları ve normalde suyun içinde erimiş halele bulunan havayı ela tahliye eden cihazlar kullanılmalıdır. 6. Kapalı genleşme deposu seçiminde genleşme deposunun kapladığı yer ele göz önüne alınmalıdır. Büyük kapasitelere ihtiyaç varsa, fazla yer kaplayan nıenıbranlı depolar yerine, pompalı veya kompresörlü tip kapalı genleşme depoları alternatifleri düşünülmelidir. 7. Kalorifer tesisatında kılıflı boru kullanılıyorsa, kılıf içinden geçen plastik borularda uzama ve kısalmalar (ısıl genleşme) olacağı dikkate alınmalıdır. Yazın clöşeTESİSATDERGİSİ SAYI 65 MAYIS 2001 .. nen borularda kısalma payı unutulmamalıdır. Kısalma için S yapılması veya başka önlem alınması gerekir. 8. lsı yalıtımı ve su yalıtımı iyi olmayan binalardaki ıslak yüzeylerde; mantarlaşma olduğu için iç hava kalitesi ele çok ciddi oranda bozulur. 9. Yaşam mahalli içersine servis teknisyeninin girmesi kullanıcıyı az ela olsa rahatsız edebilir. a. Teknisyen çalışması sırasında istemeden etrafı kirletebilir. b. Mahremiyet vb. nedenlerle yaşam nıahaline servis gereksinimi olan cihazların monte edilmesinden olabildiğince kaçınılmalıdır. c. Radyatör, hava kanalı vb. sistem elemanlarının (kaliteli imalat ise) servis gereksinimi sıfıra çok yakındır. C. Temiz Sıcak Su Tesisatı Notları 1. Toprak içinden geçirilen plastik esaslı bazı temiz su borularına doğal gazlar sızabilmektedir. Toprak içinde çürüyen bitkilerden ve yerin alt katmanlarından doğal gaz yukarıya doğru yükselir. Gaz plastik boru içine doğru yönlenir. Gazlar yoğun oldukları yerden, az yoğun oldukları sıvı içine geçer. (Gaz konusu) 'Su tesisatına mazot karışmış" hissi alınıyorsa, bina dışındaki yaprak altı plastik esaslı su borularına topraktan yoğun gaz girişi olmuştur. Ductil, demir, döküm ve metal borular toprak altındaki kullanımlar için daha avantajlıdır. 2. Paslanmaz çelik boylerlerin nikel allerjisine neden olduğu tartışılmaktadır. 3. Yeni boylerlercle korozyona karşı inert anot kullanılmaya başlanmıştır. İnert anot için bakını gerekmez. 4. Sıcak su tüketimini azaltmak için aşağıdaki öneriler uygulanabilir: a. Miks batarya kullanılmamalıdır. Bu bataryalarda soğuk su, önlem alınmazsa sıcak suya karışabilmektedir. Daha iyisi, kullanım yerlerine giden borulara çek valf monte ederek geri kaçışlar önlenebilir ve nıiks batarya kullanımı avantajlı ela olabilir. b. Duş fıskiyesi küçük ve ince delikli olmalıdır. Ancak su kireçliyse deliklerin çabuk tıkanabileceği unutulmamalıdır. c. Şantiye spor salonu gibi yerlerde duşlarda ayrıca kurna ağzı olmamalıdır. Sadece duş başlığına su veren tip bataryalar seçilmelidir. el. Böyle yerlerde duş kabinleri büyük olmamalıdır. Soyunup giyinirken duş kapatılmalıdır. 5. Bakır antibakteriyel bir malzeme olduğu için de hijyen yönünden temiz su borularında tercih edilebilir. (tı
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=