Tesisat Dergisi 65. Sayı (Mayıs 2001)

olduğu erkek ve dişi vidalı rotorların dizaynı ve testler sonucunda optimum olarak kabul edilen 5:6 rotor profili vidalı kompresörlerin oldukça yüksek COP değerlerine ulaşmasını sağlar. Resim 4'teki örnekte CS7571 -90 tipi kompakt vidalı kompresöre ait COP değerlerinin evaporasyon sıcaklığına göre değişimi gösterilmiştir. Kapasite Kontrol Sistemi: CS serisi yarı-hermetik kompakt vidalı kompresörlerde kapasite kontrol sistemi standartolarakyeralan dual modlu sürgü tip (slider) kontrol valfi ve dört solenoid vana vasıtası ile hidrolik bir mekanizma yardımıyla çalışır. Kapasite kontrol sistemi kompresörde iki farklı şekilde kontrol imkanı sağlar: 4-kademeli (%100-75-50-25) veya kademesiz (oransal) kapasite kontrolü. CR1 \'f") Emiş gazı CR21Y2ı pistonun gerekli konuma gelmesini sağlamak maksadıyla her bir kademenin devreye girişi arasında belirli bir bekleme süresi (1-3 dak.) verilmesi gereklidir. Bunun için ayarlanabilir zaman röleleri kullanılabilir. Bu sistemlerde minimum soğutma kapasitesinin %50 ile sınırlandırılması ve kapasitenin kompresör sayısı ile kontrol edilmesi hem kompresörlerin hem de sistemin yüksek verimle çalışmasını sağlar. Resim 5. Sürgü tip (slider) kapasite kontrol valfl. Kademesizoransal kapasite J CR3ıV3) kontrolü ise yüksek hassasiyette kontrol gereken sistemlerde kullanılmalıdır. Kontrol için evaporatördeki hava veya su sıcaklığı veya Sürgu'i' j� Ekonomizer B�!�a Yay ����ıç Hidrolik piston CR4 fY4I Resim 6. Hidrolik kapasite kontrol sistemi. 4-kademeli kapasite kontrolü esas olarak sıvı soğutma grupları (liquid chillers) gibi yüksek ataletli sistemler için geçerlidir. Kapasite ihtiyacına göre valflerin belirli bir düzende açılması veya kapanması vasıtası ile kademeler devreye girer ya da devreden çıkar. İlk kalkış anında kompresör tamamen yüksüz olarak çalışmaya başlar. Hidrolik 4-Kademeli İsiyone l Kademesiz YaQ basıncı emiş basıncı değerleri esas alınabilir. Yüksek basınç oranları veya kondenzasyon sıcaklıklarının geçerli olduğu çalışma şartlarında ve çok kompresörlü sistemler için tavsiye edilmektedir. Valflerin her birinin açık veya kapalı olması; veya belli sürelerde atımlı (pulsing) çalışması yoluyla istenen kapasite kademesi ayarlanır. Yine aynı sürgü valfe entegre olarak ekonomizer çalışması sağlanır. Ekonomizer modu yarı yükte çalışma durumunda da yüksek verimlidir. SU Yüksüz kalkış CR su 25%11 50% 75% 100% 1 2 3 4 (4) o o e o o o o e o o o e o o o e O O () () o o o o e CR su D' 1 2 3 4 o o e o 0 0 0 @ fr daha çok kapasite -Ü-25 az kapasite -Ü-25 -Ü-50 <=:> maks min 0 0 @ 0 0 @ 0 0 0 0 0 0 o o o • o o • o O aralıklı O açık (devrede) @abmlı (%100.. %25") -Ü-50 az kapasite (%100.. %50) <=:> Sabit kapasite maks %100 kapasite m in %25" kapasite (on/off: 10sn/10sn) O kapalı (yaklaşık 0,5 sn. / istei)e göre) • CS7571: %25 / CS7561: %30 / CS7551: %35 Resim 6. Kapasite kontrolü sis/emindeso/enoid va/fi erin çalışma şekli. TESİSATDERGİSİ SAYI 65 MAYIS 2001 1111 Yağ Ayırma Sistemi: CS serisi vidalılarda kompresör gövdesine entegre edilmiş yağ ayırıcısı aynı zamanda yağ deposu vazifesini de görür. Yağ ayırıcısı üç kademeli yağ ayırma işlemi yapmaktadır. Kompresör dahilinde bulunan geniş yüzeyli ve lOµm geçirgenliğinde uzun ömürlü ince hassas filtre yağ ayırma işleminin en optimum seviyede gerçekleşmesini sağlar. Elektrik Motoru: Bitzer CS serisi vidalı kompresörler geniş hacimli yüksek verimli elektrik motorları ile akuple edilmiştir. Motor çift sarımlı (partwinding) özellikte olup, hem yarı yükte hem de direkt kalkış yapabilir. Özellikle klima sistemlerinde kullanılan vidalı kompresörlerde önceden beri Y/tı motorlar kullanıldığı için CS serisinde alternatif olarak bu motorları da kullanma olanağı bulunmaktadır. İlk kalkış anında kompresörün yüksüz olarak kalkması bu motorların kullanımına olanak sağlamaktadır ancak Y/tı motorlar özellikle soğutma uygulamaları için tavsiye edilmemektedir. Elektrik motoru standart olarak Kriwan INT69VSYII elektronik motor koruma ünitesi tarafından korunmaktadır. Bu ünitenin üç temel işlevi vardır: Motor sargılarının sıcaklığının kontrolü, basma gazı sıcaklığının kontrolü, faz sırası/rotor dönüş yönü kontrolü. Motor sargıları içine yerleştirilen PTC sensör vasıtası ile motor sıcaklığı kontrol edilir ve aşırı ısınma durumunda kontrol ünitesi kontrol akımını keser. Basma gazı sıcaklığı da yine basma kanalı içinde bulunan bir PTC sensör vasıtası ile kontrol edilir ve aynı prensipte çalışır. Aynı zamanda motorun dönüş yönünü kumanda etmek amacıyla faz sırasını kontrol eder. Motor koruma ünitesinin en önemli işlevi faz sırası/ rotor dönüş yönü kontrolüdür. Vidalı kompresörlerde rotorlar sadece bir yönde dönebilir. Faz sırasında veya dönüş yönünde tespit edilecek bir yanlışlık kontrol akımının derhal kesilmesine neden olur. Bitzer CS serisinde önceden beri üretilmekte olan 75 modeli ve yeni üretimine başlanan 85 modeline ek olarak daha küçük kapasite ihtiyaçlarına da hitap edebilmek amacıyla 65 modelini de tasarım ve imalat programına almış durumdadır. Şu anda sadece test amaçlı örnek CS65 modeli kompresörlerin üretimi yapılmakta olup çok kısa bir süre içinde seri üretime geçilerek piyasaya sunulacaktır. i1!l

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=