Güncel "Devlet Planlama Teşkilatı ve T. C. Hazine Müsteşarlığı olmak üzere IMF ve DüııyaBankası ' nın, BOT projeleri gündeme gelıniştiı'. Yerli ve yabancı bu kurumlar, BOT projelerinde elektriğin karşılıklıgörüşmelerle (ihalesiz) tespit edilen satış fiyatının çok yüksek olmasını tenkit etmeye başlamışlardır. Bazı BOT projelerinde, yatırımcı ile ETKB'nin karşılıklı görüşmelerle tespit ettiği elektrik satış fiyatı, TEAŞ'ın veya TEDAŞ'ın tüketiciye satış fiyatından da yiiksektiı'. " projelerinin birer birer yapılacağı ümitlerinin yeşermeye başladığı bu ortamda, bu defa da, başta devlet planlama Teşkilatı ve T.C. Hazine Müsteşarlığı olmak üzere IMF ve Dünya Bankası'nın, BOT projeleri gündeme gelmiştir. Yerli ve yabancı bu kurumlar, BOT projelerinde elektriğin karşılıklı görüşmelerle (ihalesiz) tespit edilen satış fiyatının çok yüksek olmasını tenkit etmeye başlamışlardır. Bazı BOT projelerinde, yatırımcı ile ETKB'nin karşılıklı görüşmelerle tespit ettiği elektrik satış fiyatı, TEAŞ'ın veya TEDAŞ'ın tüketiciye satış fiyatından da yüksektir. Bu kurumlara göre, özel enerjinin elektrik üretim sektöründe payını arttıracak iki yatırım modeli var. BOO ve Otoprodüktörlük. ayrıca 29 bölgeye ayrılan TEDAŞ dağıtım sisteminin ihaleyi kazanan özel şirketlere devri bir an önce tamamlanmalıdır. Diğer taraftan, Hükümet Serbest Elektrik Piyasası Yasa Tasarısı'nı hazırlayarak TBMM'ne sunmuştur. Hükümet bu yasa ile, özel elektrik yatırımcılarını çekmek için gereken cazibe ortamını oluşturacağını ümit etmektedir. Gerçekten elektrik Sıkıntıları Nasıl Giderilir? Elektrik sıkıntılarının giderilmesi için yeni sistem icratına gerek yok. Avrupa'nın bu sıkıntıları nasıl aştığına bakmak lazım. Avrupa Devletleri Serbest Elektrik Piyasasını o/o1 00 çalıştırıncaya kadar sırasıyla şu önlemler almışlardır: 1 . 1996 yılında Avrupa Birliği Enerji konseyinde kabul edilen "Elektrik Direktif"ini aynen alarak kendi yasal alt yapılarını bu Direktif doğrultusunda hazırlamışlardır. 2. Özelleştirme ve Serbest Elektrik Piyasası kuruluş çalışmalarını hızlandırmışlardır. 3. Özel sektör enerji pazarına hakim oluncaya kadar devletin elektrik şirketleri hem planlama hem de yatırım yapma sorumluluklarını ve yetkililerini sürdürmüşlerdir. Devlet elektrik şirketlerinin bu çalışmaları , elektrik piyasasının "Elektrik sıkıntılarının giderilmesi için Avrupa'nın bu sıkıntıları nasıl aştığına bakmak lazım. Avrupa Birliği'nin elektrik Anayasası gibi algılanan "Elektrik Direktifi II bütünüyle ele alınmalı, bugüne kadar yapılmış yasal düzenlemelere rağmen hala bazı engeller kalmışsa, bunların ayıklanması çalışmalarına hız verilmelidir. Esasen elektrik alt yapımızın Avrupa Birliği standartlarına uydurulması, tam üyeliğe kabul edilmemizin de ön şarttıı'. Ocak 2000'de TBMM'ce kabul edilen 11Energy Charter" taahhüdü, yapmamız gereken çalışmaların ilk ayağını oluşturmaktadır. 11 TESİSATDERGİSİ SAY! 58 ....., EKİM2000 39 � Agenda arz/talep dengeleri oluşuncaya kadar devam etmiştir. Türkiye'de elektrik sıkıntılarınıuzun vade içinde aşmak için alınacak önlemleri şöyle özetleyebiliriz. a. Yüksek Planlama Kurulu (YPK), enerji planlarının yapılması ve uygulanması konusunda tek bir kuruma yetki vermeli böylece ilgili devlet kuruluşları arasında bugün yaşanan yetki karmaşası giderilmelidir. b. Avrupa Birliği'nin elektrik Anayasası gibi algılanan "Elektrik Direktifi" bütünüyle ele alınmalı , bugüne kadar yapılmış yasal düzenlemelere rağmen hala birtakım engeller kalmışsa, bunların ayıklanması çalışmalarına hız verilmelidir. Esasen elektrik alt yapımızın Avrupa Birliği standartlarına uydurulması, tam üyeliğe kabul edilmemizin de ön şarttır. Ocak 2000'de TBMM'ce kabul edilen "Energy Charter" taahhüdü, yapmamız gereken çalışmaların ilk ayağını oluşturmaktadır. c. Elektrik ve gaz piyasası yasa tasarıları, "Elektrik Direktifi" çerçevesinde gözden geçirilerek, bu direktifle uyumlu hale getirilmeli ve bir an önce yasalaştırılmalıdır. d. Elektrik piyasasına geçiş döneminde, ülkemizin karanlıkta kalmaması için, gerekli santral ihalelerinin yapılmasına TEAŞ'ça devam edilmelidir. TEAŞ'ın bu yetkisi , özel sektörün elektrik piyasasındaki hakimiyetine kadar devam ettirilmelidir. Bu bağlamda elektrik satış fiyatı rekabet ortamıyla tespit edilen yeni BOO ihalelerine devam edilmelidir. e. Özel enerjinin en problemsiz yatırım modeli olan ve halen toplam elektrik üretimimizin o/o14'ünü üreten otoprodüktörlüğün daha süratli gelişmesi için, devlet in otoprodüktörlere tanıdığı teşvikler devam ettirilmelidir. ÖZKAN AĞIŞ: Enka holding Enerji Koordinatörü, Kojenerasyon derneği Yönetim Kurulu Başkanı ve Doğal Caz Dergimizin Yayın Danışmanı'dır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=