Makale 1. Gİ RİŞ Binaların dış kabuğunun yapımında kullanılan hemen tüm yapı malzemeleri, az veya çok gözenekli yapıları nedeniyle, çevredeki nemi bünyelerine alma, depolama, taşınmasını sağlama ve tekrar bünyelerinden atma özelliğine sahiptir. Çok katmanlı yapı elemanlarında kullanılan farklı malzemelerin, farklı nem geçirgenlik özelliklerine sahip olmaları nedeni ile, taşınan nemin bazı katmanlardan hızlı bir şekilde geçerken, bazı nem geçirgenlik direnci yüksek katmanların önünde birikmesi söz konusu olabilmektedir. Bundan başka, dış duvar katmanlarında, olağan şartlardaki nemin dışında, çevre şartlarının etkisi ile veya tasarım ve uygulama hatalarından ötürü, buharın suya dönüşmesi, yani "yoğuşma" da meydana gelebilmektedir. Bunun sonucunda ise dış kabuğun kendisinden beklenilen performansı yerine getirememesi söz konusudur. Özellikle, malzeme nemliliğinin, dış kabuğun ısıl ve nem ile ilgili performansına sakıncalı etkileri, önemli bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Bina yapımı tamamlandıktan sonra, duvarın kendisinden beklenen performansı yerine getirememesi durumunda, bu tür sorunların ortadan kaldırılmasının çok zor, hatta bazı durumlarda olanaksız olduğu açıktır. Bu nedenden ötürü, bu tür sorunların ortaya çıkıp çıkmayacağının, tasarım aşamasında belirlenip, yine bu aşamada gerekli önlemlerin alınması, dış duvarın kendisinden beklenilen performansı sürekli olarak yerine getirebilmesi açısından önemlidir. Yeni TS 825' te de dış kabuğun nem ile ilgili performansının değerlendirilmesi için, Glaser Grafik Yöntemini esas alan bir yaklaşım önerilmektedir. Yöntemin sağlıklı bir biçimde kullanılabilmesi için özelliklerinin ve sağladığı olanakların bilinmesi gereklidir. 2. DIŞ KABUĞUN NEM İLE İLGİLİ PERFORMANSININ BELİRLENMESİNDE KULLANILAN YÖNTEMLER Dış kabuğun nem ile ilgili performansı, ısı geçişi ve hava geçişi ile de doğrudan ilişkili olması açısından bunların birarada ele alınması gereklidir. lsıl, nem ve hava geçirgenliği ile ilgili performansın belirlenmesinde kullanılan yöntemlerin duyarlılığı üç ögeye bağlıdır. Bunlar; hesaplama modeli, hesaplamalarda kullanılan çevresel etmenler ve yine hesaplamalarda kullanılan malzeme özellikleridir. Hesaplama modelleri, göz önünde bulundurdukları, değişik etmenlerden ötürü oluşan nem taşınma tiplerine göre farklılaşmaktadır. Yine modellerde; ısı, nem ve hava geçişinin birbiri ile olan etkileşimlerinin hesaba katılması önem taşımaktadır. Modellerin ayırt edici özelliklerinden bir diğeri de göz önünde bulundurulan çevresel etmenler ve malzeme özellikleri ile bunların zamana ve meydana gelen olaylara bağlı olarak gösterdikleri değişimlerdir. Hesaplamalarda kullanılan çevresel etmenler; dış ve iç iklim elemanları ile iç ve dış çevredeki yüzeylerin yansıtıcılık özelliğidir. lsı, nem ve hava geçişi üzerinde etkili olan dış iklim elemanları, periyodik olarak değişen; sıcaklık, güneş ışınımı ve bağıl nem oranı ile düzensiz olarak değişen; rüzgar hızı ve yönü, bulutluluk oranı, yağış miktarıdır. Dış iklim elemanlarının değerleri saatlik olarak veya daha geniş zaman aralıkları (7.00, 14.00, 21.00 saatleri gibi) ile meteoroloji istasyonlarında ölçülerek belirlenmektedir. İç iklim elemanları ise; iç hava sıcaklığı, iç bağıl nem oranı ile hava hareket hızıdır. Dış kabuğun katmanlarını oluşturan malzemelerin, ısıl, nem ile ilgili ve optik özellikleri hesaplamalarda kullanılmaktadır. lsıl özellikler olarak; ısı geçirgenlik ve ısı depolamadır. Nem ile ilgili özellikler; yine farklı nem taşınma tipleri ile ilgili geçirgenlik ve nem depolamadır. Malzemelerin optik özellikleri ise, özellikle dış kaplamayı oluşturan katmanlar ile ilgili olarak, Article yansıtıcılık ve yutuculuktur. Malzemelerin özellikleri, sıcaklığa ve nem miktarına bağlı olarak az veya çok değişim göstermektedir. lsıl, nem ile ilgili ve hava geçişi ile ilgili performansın belirlenmesinde, gerçekçi sonuçların elde edilmesi, hesaplama modeli ile çevresel etmenler ile malzeme özelliklerinde meydana gelen değişimlerin göz önünde bulundurulmasına bağlıdır. Özellikle yüzyılın ikinci yarısında değişik duyarlılık düzeylerinde yöntemler geliştirilmiştir. Son dönemlerdeki bilgisayar kullanım olanağı da modellerdeki sayısal çözümlerin gerçekleştirilmesine olumlu katkıda bulunmuştur. Hesaplama yöntemleri ve özellikleri hakkında bilgi değişik kaynaklardan elde edilebilir [1], [2], [3]. 3. TS 825' TE "YOĞUŞMA KONTROLÜ" İÇİN ÖNERİ LEN YÖNTEM TS 825' te, dış kabuğu oluşturan yapı elemanlarının nem ile ilgili performansının belirlenmesinde kullanılmak üzere önerilen yöntemin hesaplama modeli, Glaser Grafik Yöntemi' ni esas almaktadır. Çevresel etmenler olarak yalnızca, iç ve dış iklim elemanları göz önünde tutulmaktadır. Hesaplamalarda malzemelerin ısıl ve nem ile ilgili özellikleri kullanılmaktadır. 3. 1. Hesaplama Modeli Hesaplama modeli, 1950' li yıllarda Helmuth Glaser tarafından geliştirilmiş olan grafik yöntemi esas alan yaklaşımdır [4]. Söz konusu yaklaşım Alman ısı korunumu standartında da önerilmiştir IS]. Dış kabukta nem geçişinin, ortamların kısmi buhar basınçlarındaki farklar nedeni ile meydana gelen buhar difüzyonu ile oluştuğu var sayılmaktadır. Dış kabuğu oluşturan her katmanın kalınlığı ve buhar difüzyon direnç faktörüne bağlı olarak buhar difüzyonuna karşı bir direnç oluşturduğu ve buhar akım yoğunluğunun tüm katmanlarda eşit olduğu kabul edilmektedir. TESİSATDERGİSİ SAYI 58 __________________ (& � EKİML2000
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=