Makale EDI teknolojisi'nin doğuş nedeni özellikle enerji üretiminde kullanılan yüksek basınçlı buhar kazanları için gerekli olan düşük iletkenlikteki (0,2 micronS/cm'nin altı) besi suyu'nun rasyonel, tehlikesiz ve çevreyi kirletmeden elde edilebilmesi konusunda son 1 O yılda yapılan çalışmalardır. Düşük iletkenlikte su bilindiği gibi sadece buhar kazanlarında değil, eczacılık, elektronik,metal kaplama gibi daha bir çok sanayi kollarında kullanılmaktadır. EDl'den önce aynı işlemler "mix bed" tabir edilen, karışık reçine yataklı katyonik ve anyonik deionizerler'le yapılıyordu. Ancak bu deionizeler rejenerasyonlarda asit ve kostik gibi kimyasal maddeler kullandıkları için hem işletmelerde tehlikeli ve çeşitli kazalara neden oluyorlar, hem de çevrenin kirletilmesine katkıda bulunuyorlardı. EDI on yıl önce ilk kullanılmaya başlandığında özellikle büyük kapasitelerde pahalı bir yöntem gibi görünüyordu, son beş yılda yapılan çalışmalar EDI kullanımını ekonomik hale getirmiştir. Günümüz değerlerinde, ilk yatırım maliyetinde mix bede kıyasla yaklaşık %10 gibi bir pahalılık söz konusu ise de, işletmede sağladığı avantajlar ve kalite bu sistemin seçiminde tercih nedeni olmaktadır. EDI sistemlerinde diğer bir avantaj ise kesintisiz çalışmada geniş kapasite seçim aralığıdır. (3 m3/h'den 450 m3/h'e kadar) Sistemler E-Cell denilen modüllerden meydana gelir ve istenildiğinde kolayca kapasite artımına gidilebilir. Uygulamada EDI ünitesine giren besi suyu aynı mix bedlerde olduğu gibi bazı ön arıtma işlemlerinden geçirilir. Günümüzde EDl'den önce ROReverse Osmosis arıtımı kullanılması standart hale gelmiştir. Çünkü E - Celi hücrelerine girmeden önce giriş suArticle B irim Sınır lar i letken i i k microS/cm < 20,0 PH 5 -9 Sertl ik mg/lt CaCO3 < 1 ,0 Silikat (Reaktif) mg/l t < 1 ,0 TOC mg/l t < 0,5 Serbest Klor mg/lt < 0,05 Fe, M n, H2S mg/lt < 0,01 Sıcakl ı k o c 5 - 43 Tablo 1: Sııyıııı EDI ci/ıazma girmeden öııce istenen şartlar. kolayca elde edilebilmektedir, tablo 1 'de, suyun EDI cihazına girmeden önce istenen şartları verilmektedir. Düşük iletkenliklerde (0,2 mS/cm'nin altı) kazan besi suyu üretimi bugünkü durumuna çeşitli evrelerden geçerek gelmiştir. Daha gerilere gidildiğinde hatta ülkemizde bugün dahi geniş anlamda kullanılmakta olan katyonik ve anyonik çift tanklı deiyonize cihazlar ve buradan çıkışda yukarıda belirtilen iletkenlik değerlerine inilmesini sağlayan mixbedler (1. Jenerasyon) kullanıldığı görülmektedir. Tüm bu konvansiyonel sistemlerde asit ve kostik rejenerant madde olarak depolanmakta, taşınmakta, kullanılmakta ve atık olarak çevreye bırakılmaktadır. Şema 1 'de sistemlerin geçirdiği evreleri şematik olarak görmekteyiz. Bu şemadan da görüleceği gibi ancak 3. Jenerasyonda kimyasal madde kullanımı ortadan kalkmıştır. EDI Nedir? Yine mix bed sistemde olduğu gibi katyonik ve anyonik iyon değiştirici reçineler membranlar arasına belli miktarda konarak meydana getirilen hücreler sandiviç şeklinde katod ve anod plakalar arasında sıkıştırılırlar ve böylece E - Celi hücreleri meydana getirilir. E - Celi hücreleri sürekli bir doğru elektrik akımı altında tutulur. Bu şekilde elekroliz yoluyla deiyonize olan ( H+ ) ve (OW) iyonları sürekli olarak reçineyi rejenere ederler. 1. JENERASYON � Kation/Anion 1 Mix Bed 1 i on oe-i tirme 2. JENERASYON �I RO-Ters Ozmoz }==> 1 Mix Bed 1 3. JENERASYON �I RO-Ters Ozmoz F=> 1 E���II 1 yunda aranan özellikler RO sistemleriyle __________________ TESİSATDERGİSİ SAYI58 Şema 1: Sistemlerin şematik evreleri. � EKİM2000 C
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=