1.GİRİŞ Yangın dolapları, sprinkler sistemleri, hidrantlar, sisleme ve su perdeleri gibi sulu yangın söndürme sistemlerinde, yangın hal inde gereken su debisini ve servis basıncını sağl ayan yangın pompal arı; yangın hidroforları ya da yangın söndürme gruplarıdır. Bir yangın söndürme sisteminin en kritik elemanı ol an yangın pompal arına yangın söndürme sistemi tasarlayan projeci l er gereken önemi çeşitl i nedenl erle verememektedirler. Gerçekçi olmayan tal ep tahminl eri yapı l abilmekte, yangın pompal arı ihal el er ine yeterl i ol mayan şartnamel erle gidi l ebil mekte, kabul deneyl erinde yangın pompal arının sağlamaları gereken şartlar yeterince aranmamaktadır. 2. SULU YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ Yangın söndürme projel eri yapan gruplar, bu çalışmaları yaparken çeşitl i standartlardan biri veya birkaçını esas al arak sul u söndürme sistemini tasarlamakta, yaptıkl arı risk anal izine göre sistemin gerektirdiği hidrol ik veri l eri ortaya koymaktadırl ar. Bu hidrol ik veri l eri optimum ol arak sağlayacak pompa gruplarını ortaya çıkarmakta kul l andıkl arında ciddi hatalar yapabi lmektedirler. Sistemin gerektirdiği hidrol ik veri leri bel irl edikten sonra, bunu optimum ol arak sağlayabi l ecek pompa grubunun tanımlandığı teknik şartnamel erin hazırlanması, tekl i fl erin değerlendiri l mesi, kabul deneyleri ayrı bir uzmanl ık konusu ol up bu bi l dirinin dikkati çekmek istediği amacıdır. Yangın söndürme projesini hazırlayan sistem tasarımcısının belirl eyeceği ve pompa grubuna aktaracağı hidrol ik, mekani k ve teknik veri l er en az aşağıdaki bilgilerden oluşmal ıdır: • pmin' pnom' pmax minimum, nominal ve maksimum basma kol l ektörü basınçları • Qmin' Q00m, Qm,x minimum, nominal ve maksimum su debisi • Emme deposu teknik özel l ikl eri • Emme deposu hidrol ik el emanları ve teknik özel l ikleri • İstenen kumanda şekl i • İstenen test yöntemi • İstenen diğer özellikl er 2.1. SULU SÖNDÜRME SİSTEMLERİNİN SU TALEBİ a) Sprinkler Sistemi: Sprinkl er sistemlerinin dizaynında söndürme suyu ihtiyacı genel l ikl e mahal l in tehl ike sınıfına göre belirl enmektedir. Mahal lerin tehlike sınıfı değerl endiri l mesi ise mahal içindeki yanıcı madde miktarına, açığa çıkabi l ecek enerji miktarına, depolama yüksekl iğine, parl ayıcı ve yanıcı sıvı l arın mevcudiyetine bağl ı ol arak, 1. Düşük tehl ike sınıfı, 2. Orta tehl ike sınıfı (Grup 1 ve 2), 3. Yüksek tehlike sınıfı (Grup 1 ve 2) olarak grupl andırı l maktadır. Yukarıda belirtilen tehl ike sınıflarına göre yapı lacak olan hidrol ik hesapl amalar neticesinde sprinkler söndürme sistemi için gerek duyulan su tal ebi bul unabi l mektedir. Yangın söndürme sistemi tasarımında çeşitli norml arda değişik kriterl er ol masına ve su tal ebinin mahal l in risk sınıfına göre hidrol ik hesaplamal ar sonucu bel i rl enmesine rağmen, basitl eştirilmiş su talep değerleri, bir fikir vermek amacıyl a aşağıdaki gibi özetl enebil i r. b) Yangın Dolapları Sistemi: Yangın dolaplarındaki su ihtiyacı da sprinkler sisteml erine benzer ol arak kul lanılacak olan yangın dolabı sistemi risk sınıfına göre farkl ı l ık göstermektedir. NFPA 14 kodunda 1.sınıf ol arak nitel endirilen 2 ½" boyutunda hortum bağl antısı ol an, eğitil miş personel ve itfaiyeci lerin kul lanımı için düşünülen yangın dolabı sistemi i le 3. sınıf ol arak adl andırı l an 2 ½" ve 1 ½" hortum bağlantı larını birl ikte bul unduran hem eğitilmiş personel ve itfaiyeci lerin hem de bina içerisinde oturanl ar ın kul l anacağı yangın dol apl arı sistemi 6.9 bar basınçta en az 1893 1/dak (500 gpm) su tal ebine göre dizayn yapılmaktadır. Aynı anda açı l ması düşünülen her bir i l ave yangın dolabı için, topl am su debisi 4731 I/dak (1250 gpm)'yı aşmamak koşul uyla, 946 1/dak (250 gpm) su debisi ekl enir. Sadece binada oturanların kul lanımı ve itfaiyecil erin ilk müdahalel eri için dizayn edi l en ve 1 ½" hortum bağl antısı ol an 2. sınıf yangın dolapları sisteminde ise tek bir yangın dolabının kul lanı l acağı düşünülerek dizayn yapı l ır ve su talebi olarak da 380 1/dak Debi (1/dak) 1 Süre (dak) DUsük tehlike sınıfı 1 893-2523 (500-750 20m) 1 30-60 Orıa tehlike sınıfı 3217-5678 (850-1500 QDtn) 1 60-90 Yüksek tehlike sınıfı Uzman tarafından belirlenir. Yüksek Binalar Uzman tarafından belirlenir. Tab/o1. Sprinkler söndürme sistemleri için su ihtiyacı (1 ]. Sprinkler söndürme sistemi yanında bina içi yangın dolapları ve bina dışı hidrant sistemi mevcut ise bu durumda sprinkler söndürme suyu debisine aşağıdaki tabloda belirtilen değerlere ilave edilir. Yangın Dolabı Debisi Dış Hidrant Debisi Süre (1/dak) (1/dak) (dak) Düsük tehlike sınıfı O veya 190 veva 380 380 30-60 Orıa tehlike sınıfı O veya 190 veva 380 946 60-90 Yüksek tehlike sınıfı O veya 190 veva 380 1 893 60-90 Tablo 2. Yangın dolapları için ilave edilecek su ihtiyaçları {1 ]. TESİSAT DERGİSİ SAYI 54 ....., HAZİRAN 2000 177�
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=