ve yenilenebilir enerji projelerine yatırını daha fazla destek bulabilir. Temel Salım Düzeyi: Diğer bir konu ise, temel alınacak salını düzeyinin belirlenmesiyle ilgilidir. Proje sonucunda elde edilecek indirimlerin ek olduğu kanıtlannıalıclır. Başka sözlerle, proje olmadan ela ev sahibi ülkede gerçekleşecek olası bir değişiklik durumunda, yatırımcı ülkenin bu değişiklik üzerinde hak iddia ederek salını indirimleri için kredi isteminde bulunmaması gerekir. Bu nedenle, salımların proje öncesindeki düzeylerinin ve oranlarının net bir şekilde belirlenmesi, proje sonrasında gerçekte ne kadar indirim kazanıldığının hesaplanması açısından önemlidir. OYveYutaklar: KP'nün 3.3. Maddesi, bir gelişmiş ülkenin, 1 990'clan sonraki ormanlaştırma, yeniden ormanlaştırma ve ormansızlaşma etkinliklerinin sonucunda kaynaklardan salınan ve yutaklarca tutulan sera gazı salımlarındaki net değişiklikleri, kendisine ayrılan tutarı için kullanabileceğini açıklamaktadır. Bununla birlikte, 6. Macide bu Arazi Kullanımı Değişikliği ve Ormancılık (AKDO) etkinlikleriyle ilgili, OY yutak projelerinin sınırlarını tam olarak vermemiştir. Bu, kuramsal olarak projenin olmaması cluruımıncla gerçekleşmeyecek, kaynaklardan salım indirimini ya da arttırılmış yutak emilimini sağlayan herhangi bir AKDO etkinliğinden EİB kazanılabilir anlamına gelmektedir. Protokole göre, yatırımcı ülkelere aktarılan EİB, yatırını yapılan ülkenin ayrılmış tutarından çıkarılmak zorundadır. Ev sahibi ülke, ormanlaştırma ve yeniden ormanlaştırmanın dışındaki diğer AKDO etkinliklerini içeren OY projelerine izin verirse, bu kazanılan EİB ele onun ayrılmış tutarından çıkarılmalıdır. Bu clurunıcla, keneli salını yükümlülüğünü sözü edilen Eİ B kullanarak yerine getiremeyecektir. Başka bir sözle, karşılığında bir kar istemeksizin ayrılmış tutarı düşürülecektir. Bu nedenle sadece KP/Madcle 3.3.'de belirtilen OY yutak etkinliklerine (ormanlaştırma ve yeniden orınanlaştırnıa) izin verilmelidir. Ayrıca, ülkelere yutak projelerinden kazanılmış EİB sonucunda keneli ayrılmış tutarlarının herhangi bir bölümünün ticaretini yapmalarına olanak sağlanmamalıdır. 2.2. TEMİZ KALKINMA DÜZENEĞİ Amacı : Temiz Kalkınma Düzeneği (TKD), KP/Madcle 12'de tanımlanmıştır. TKD'nin amacı, 12. Maddede, "Gelişme yolundaki ülke Taraflarına, sürdürülebilir kalkınmaya ulaşmada ve Sözleşnıe'nin nihai amacına katkıda bulunmaya yardımcı olmak; gelişmiş ülke Taraflarına ise, 3. Maddedeki sayısal olarak belirlenmiş salını sınırlandırma ve azaltma yükümlülüklerini başarma yolunda yardım etmek" olarak belirlenmiştir (UNEP/ ccs, 1998). Yararları: TKD çerçevesinde, gelişmekte olan Taraflar OEİ ile sonuçlanan Onaylanmış Proje Etkinlikleri'nden (OPE) yararlanırken, Ek I Tarafları, bu tip projelerden kazandıkları OEİ'ni, 3. Maddede sayısal olarak belirlenmiş salım sınırlandırma ve azaltma yükümlülüklerinin bir bölümünü yerine getirmeye katkıda bulunmak için kullanabileceklerdir. Yönetim Biçimi: TKD, TT'nın yetkisine ve kılavuzluğuna bağlı olacak ve bir TKD yürütme kurulunca yönetilecektir. Onay Durumu: Proje etkinliklerinden sağlanan salım azalışları, TT'nca düzenlenecek olan uygulama organlarınca, aşağıda verilenlere dayanarak onaylanacaktır: a) Etkinliğe katılan Tarafların uygun gördüğü gönüllü bir katılım; b) İklim değişikliğinin etkisini en aza indirme ile ilişkili gerçek, ölçülebilir ve uzun süreli yararlar; c) Onaylanmış bir proje etkinliği bulunmadığında oluşan herhangi bir azalışa ek olan salım indirimleri. TESİSATDERGİSİ SAYI 52 .._. NİSAN 2000 89 � Sermaye: TKD, gerektiğinde OPE'ne sermaye sağlama düzenlemelerine yardım edecektir. Kazancın Paylaşımı: TT-1, OPE'nden sağlanan kazançların paylaşılmasının, TKD'nin yönetim harcamalarını kapsamasının yanı sıra, özellikle iklim değişikliğinin olumsuz etkilerine karşı duyarlı olan gelişme yolundaki Taraflara (örneğin, alçak uzanımlı ülkelere ve ada ülkelerine), bu etkilere uyum gösterme giderlerini karşılamada yardım için kullanılmasını güvenceye almaktadır. Üyeleri böyle bir parasal yardımdan yararlanabilecek olan AOSIS, öngörülen uyum giderlerinin karşılanması ıçın, TKD proje finansmanının en az o/o 1 0'nuna gereksinim duyulacağını hesaplamıştır (Creenpeace, 1998b). Katı l ım: Özel kuruluşlar ve/ya da kamu kuruluşları (şirketleri), OEİ sağlayan TKD projelerine katılabilirler. Bu kuruluşlar, TKD yürütme kurulunca sağlanan kılavuzluk hizmetini izlerler. Kazanım Dönemi : OEİ, 2000 yılından ilk yükümlülük döneminin başlamasına kadar elde edilebilir ve bu OEİ, 2008 ve 2012 yılları arasındaki bu ilk yükümlülük döneminde salım yükümlülüğünün başarılmasına yardım etmek için kullanılabilir. 2. 2. 1 . TKD'NE İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER VE SORUNLAR KP düzenekleri, gerçekte Ek 1 Taraflarının lehine geliştirilmekte olduğu için, burada daha çok gelişme yolundaki Tarafların eleştirileri ve görüşleri dikkate alınacaktır. Böyle bir yaklaşım, Türkiye'nin gelecekte bu yeni düzeneklerden yararlanabilmesi açısından da önemli olabilir. Her şeyden önce, burada şunu belirtmekte yarar görmekteyiz: TKD, gelişmiş ve gelişme yolundaki ülke Tarafları arasındaki bir 'Ortak Yürütme' biçimidir. KP/Madde 6'nın düzenlediği OY'den en önemli farkı, Ek I Tarafları arasında değil, Ek I ve Ek 1
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=