verimliliği ve yenilenebilir enerji programlarında olmak üzere, salımları nclaki artışları sınırlandıracak önlemleri çoktan başlatmış olan gelişmiş ülkelerce, 1 991 'ele İDÇS görüşmelerinele öneriimiştir. Gelişmiş ülkeler bu önerilerinde, sera gazı salımlarının atmosferde küresel olarak karıştığını, bu nedenle dünyanın herhangi bir yerinde yapılan azaltmanın eşit küresel yararlar sağlayacağını savunmuşlardır. OY kapsam olarak, İDÇS'nin aşağıdaki maddelerinelen kaynaklanmaktadır: Madde 3.3: "İklim değişikliğine yönelik çabalar, ilgili Taraflarca ortaklaşa yerine getirilebilir." Madde 4.2a: "Gelişmiş ülke Tarafları kendi insan kaynaklı sera gazı salımlarını azaltacak politika ve önlemleri ... öteki Taraflarla ortaklaşa yürütebilir ve Sözleşme'nin amacına ulaşmasına katkıda bulunmak için öteki Taraflara yardım edebilir." Başlangıçta, yukarıda sözü edilen Madde'deki 'öteki Taraflar'ın, Ek 1 Taraflarını mı yoksa Ek I dışı ülkeleri de kapsayan tüm Tarafları mı içerdiğine ilişkin yoğun tartışmalar olmuştur. 1995 Berlin Konferansı'ncla (TK-1 ), Sözleşme'nin bütün Taraflarına açık bir pilot (kılavuz) evreye izin vererek bu sorunu geçici olarak çözmüştür. Bu pilot evre süresince başlatılan projeler, gelecekte Sözleşme'nin izin verebileceği her yönüyle oturmuş bir OY sisteminden ayrılması için Ortaklaşa Yürütülen Etkinlikler (OYE) olarak tanımlanmıştır (CSDA/ LBNL, 1996). İDÇS'nin OYE ile ilgili ikinci sentez raporunda (1998), onaylanan 95 OYE projesi listelenmiştir. Buna ek olarak planlanmış ya ela geliştirilmekte olan diğer projeler ele bulunmaktadır. Örneğin 19 OYE projesi kendi ulusal yetkililerince kabul edilmiş, onaylanmış ve imzalanmış, fakat henüz İDÇS'ye rapor edilmemiştir. Bu projelerin çoğu enerji sektöründe 'yerine yenisini koyma' projeleridir; başka bir deyişle bir teknoloji ya da sistemin daha düşük salımlı bir başkasıyla yer değiştirmesidir. Endüstriyel sektörde birim üretim başına sera gazı salımlarını azaltmayı amaçlayan OYE projelerinden de (örneğin, Çek Cumhuriyeti'nde çimento üretimi) söz edilebilir. 95 proje, 24 ev sahibi (yatırım yapılan) ülkede yer almaktadır. OYE projelerine 1 7 Ek I ülkesi (9'u ev sahibi ülke ve 8'i yatırımcı ülke) katılmıştır (OECD/ IEA, 1999). OYE projelerinin coğrafi dağılışında büyük bir dengesizlik gözlenmektedir. Projelerin çoğu (68 adet) ekonomileri geçiş sürecinde olan Ek I ülkelerinde yer almaktadır. 95 projeden sadece birine ev sahipliği yapan Afrika çok zayıf bir şekilde temsil edilmektedir. Bu düzensiz dağılış, bundan sonraki OYE projelerinden daha fazla ülkenin deneyim kazanması beklentisiyle, TK4'ün OYE kılavuz evresinin sürmesi konusunda bir karar almasına neden olan etmenlerden birisidir. Onaylanmış OYE projelerinin çoğunda yatırımcı ülke rolünde olan İsveç, konusu enerji verimliliği olan projelerini, Baltık ülkelerinde yoğunlaştırmıştır. ABD'nin OYE projeleri geniş bir sektör ve ülke ağını kapsamasına rağmen, 25 projesinden üçte ikisi Latin Amerika ülkelerinde yer almaktadır. Norveç ve Hollanda gibi yatırımcı ülkeler ise, farklı ülkelerde ve farklı sektörlerde OYE projelerinin nasıl çalıştığını öğrenmeyi artırmak için farklı OYE projeleri seçmişlerdir. 2.1 .2. KP'NDE ORTAK YÜRÜTME Projeye dayalı sera gazı salımlarını azaltma etkinlikleri OYE ile sınırlı değildir. Kyoto Protokolü'nde yer alan Ortak Yürütme (OY) ve Temiz Kalkınma Düzeneği (TKD) de projeye dayalı düzeneklerdir. OYE ile OY ya da TKD arasındaki en önemli fark, ___ _ ______________ TESİSATDERGİSİ SAY! 52 -;ı NİSAN 2000 yatırımcıların, yeni el üzenlemelerden OY'de Emisyon İndirim Birimleri (EİB) ve TKD'nde Onaylanmış Emisyon İndirimleri (OEİ) olarak adlandırılan çevre kredileri kazanabilecek olmasıdır. Kredilendirme, OYE projelerinin kılavuz evresi boyunca özellikle dışarıda tutulmuştu. Projeye dayalı işbirliği düzeneklerinde, potansiyel yatırımcıların ilgisi gelecekte bu nedenle OYE'den çok, yeni OY ve özellikle TKD üzerinde odaklanacak gibi görünmektedir. Amacı: KP'nün 6. Maddesi, yeni OY'yi tanımlamaktadır. Bu Madde'ye göre, 3. Madcle'deki yükümlülüklerini yerine getirme amacıyla bir Ek I Tarafı, ekonominin herhangi bir sektöründe salımları kaynaklarda azaltmayı ya da sera gazı yutakları yoluyla atmosferden uzaklaştırmayı amaçlayan projeler sonucunda, diğer bir Ek I Tarafından EİB kazanabilir ya da diğer bir Ek I Tarafına EİB aktarabilir (UNEP/CCS, 1998). Koşulları: EİB aktarılması ya da kazanılması için dört koşul getirilmiştir. Bunlar: 1. OY projesi ilgili devletlerce kabul edilmelidir. 2. Proje, kaynaklardan salınan salımlarda azaltma ya da salımların yutaklar tarafından uzaklaştırılmalarında artış sağlamalıdır ve bu artış, projenin olmaması durumunda olacak herhangi bir değişikliğe ek olmalıdır. 3. Hiçbir ülke, salımları öngören bir ulusal sistem kurmadığı (Macide 5) ve kendi ulusal bildirimini (Madde 7) göndermediği sürece EİB alamayacaktır. 4. EİB'nin kazanımı, 3. Madcle'deki yükümlülüklerini yerine getirmek için kendi ülkesinde yaptığı etkinliklere ek olacaktır. Öteki ayrıntılar: Protokolün 6. Maddesinde daha sonra aşağıdakilerden söz edilmektedir: a) TT olarak hizmet eden TK, ilk
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=