Makale -��----------''------------�---�--A.rtiele maksad ıyl a kul l an ı l an yardı mcı elemanl ar ( Akım, geri l i m trafosu vb. ) i le ölçü aleti, bi r si stem olarak ayar veya kal i bre edi lmel i di r. Şebeke faz geri l i mleri nin eşit olmadığı durumda motor, dengesiz yük olarak değerlendiri lmel i di r. Ampermetre-voltmetre i le ölçmede üç fazlı sistem i çin akti f gücü Ne, akım 1 (A) , geri l im U (V) ve güç faktörü Cos cp olmak üzere Ne= 10- 3 .j3 UICos<p (kW) di r. Sayaçla ölçmede sayaç numarası K (dev./kwh), sayacı n 1 dönme sayısı için geçen süre ı, (s) olmak üzere Ne= 3600 (kW) dir. K t5 f) Dalgıç Pompanın Genel Verimi Genel veri m, pompa verimi i le elektri k motoru veriminin çarpımı na eşi tti r. Di ğer bir tarifle genel veri m; pompanın su gücünün motorun çektiği güce oranıdır. Buna göre genel veri m; g) Devir Sayısı N 11 = -h Ne el i r. Devi r sayısı rezonansmetre veya elektronik takometreler ile ölçülür h)Basılan Suyun Yoğunluğu Bas ı l an suyun yoğunlu deney esnası nda, suyun sı cakl ığına göre tablolardan veya arşi met terazi siyle ölçülerek tespit edil i r. i) Ölçme Sonuçlarının Düzeltilmesi Kul l an ı l an ölçü aleti ve ölçü düzenekleri, ölçülen fizi ksel büyüklüğün gerçek değeri ni bi r !),_ mi ktarı kadar sapma ile gösterebi l i r. Bu sapma mi ktarı ölçme hatas ı , ve hatanın ölçülen değere oranı da ölçme toleransı ol arak tanı ml an ı r. Ölçme hatası nın i ki bi leşeni , okuma hatası ve sistemati k hatadır. Okuma hatası, bir dizi okuma ile azaltılabilirken; kull anı lan yönteme bağlı ol an sistematik hata bu şekilde azaltıl amaz. Ölçülen gerçek değer Tc ve ölçme ile bulunan değer T O olmak üzere ölçme toleransı ; fT = + TG - T o · 100 dı r. To Kal i bre edilmi ş alet ve düzeneklerin ölçme toleransı içi n verilen bazı kriterler aşağıdaki gibidi r. Sınıf (Clas): Kal ibrel i bir ölçü ı çı n, aletinin ölçme sahasındaki ölçümlerde yapı l abi lecek en büyük hata miktarını ifade eder. Burada aletin kal ibreli skal ası nı n en büyük değeri S, ölçülen büyüklük i çi n aletten okunan değer T O ve alet sınıfı C olmak üzere hata miktarı t:,. = + C . � ve ölçme toleransı; 100 f =+ S·C dir. x To Alet Sabitleri (%): Kalibrel i bir ölçü aleti ni n okuma sabiti x, skal a sabiti y ol arak veri lmiş ise ölçme toleransı; f x =+T0 ·x+S·y 100dür. To Bunları n dışında Ref. 1 'de standarda uygun düzeneklerin ölçme toleransı için aşagı daki değerler öngörülmüştür. Özgül ağırl ı k içi n ......fy = +. %O. O Basınç i çi n, Sıvı lı manometreler i le ölçmede .......... . . . ....fıı= + % 1 .O Kalibre edi lmiş yaylı manometreler ile ölçmede (Skal a son değeri itibarı ile) . . . . .. ... . . . . . . . .......fıı = +. % 1 . O Kal i bre edilmi ş pistonlu manometreler ile ölçmede (Skal a son değeri iti barı ile) . . .. .............. . . . . . f ı ı = +. %0.3 Debi i çi n : Kalibre edi lmiş terazi i le ölçmede....... .......... f 0 = + %0. 5 Kalibre edilmiş depo ile ölçmede... . .............f0= + %0.8 Standart ori fi s ve lüle i le ölçmede......... . . . .....f0= + %1 .0 Savaklar i le ölçmede f0= +. %1 . 5 Veri m içi n toplam tolerans rı -✓ f 2 + f 2 + f 2 + f 2 f=+ N Q il g di r. Devir sayısı nda, şebeke frekans veya geriliminden kaynakl anan bi r değişme meydana gelebilir. Bu durumda karakteristi k değerler içi n, normal devi r sayısına göre bi r ötelemeye i htiyaç duyulur. Bunun dışındaki nedenlerden ötürü dalgıç pompaların karakteristi k değerleri devir sayısına göre ötelenmemelidir. 3. DALGIÇ POMPA ELEMANLARININ TESTİ Bu deneylerde dalgıç pompa ve eleman l arı , boyut, mukavemet, metalürj ik yapı, fonksiyon ve dinamik davranış açısından irdelenir. Malzemeler çekme ve sertl i k deneylerine tabi tutulur. Dökme demir, paslanmaz çel ik, bakı r al aşı mlarının metalürjik yapısı ki myasal testlerle i ncelenir. Gövde üzeri nde, korozyona karşı al ı nan önlemler kontrol edi l ir. Klape, süzgeç, motor diyaframı i le varsa kumanda ve kompanzasyon panosuna fonksiyon testi uygul anı r. Elektri k motoru; i zol asyon dayanımı, sı cakl ı k artışı, maksi mum güç deneyleri ne tabi tutulur. Çarklar ve rotorun di nami k dengesi test edi l i r. Pompanın tipi, ölçüleri, kullanı lan teknoloji vb. unsurlar tahkik edi l ir. 4-KAYNAKIAR 1. TS 514. Düşey Milli Santrifüj Derinkuyu Su Pompaları. İkinci Baskı. Şubat 1974. 2. TS 268 Yatay Eksenli Santrifüj Su Pompaları. Üçüncü Baskı. Mart 1 976 3 Y.Müh. Kutoğlu Yaşar H. Uygulamalı Hidrolik ve Hidroloji. 4. Ranald V. Ciles. B.S.,MS.Çeviren. Örencik K. Akışkanlar Mekaniği ve Hidrolik. 1980 Makale; İTÜ Makina Fakültesi, POMSAD (Pompa Sanayicileri Derneği) ve Teknik Yayıncılık, Tanıtım A. Ş. tarafından 24 - 26 Eylül 1998 tarihinde, İstanbul'da düzenlenen 3. Pompa Kongresi ve Sergisi'nde bildiri olarak sunulmuştur. TESİSAT DERGİSİ SAYI 52 ....., NİSAN 2000 1 82 �
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=