Makale olmamalıdır. Piriz delik çapı, kısılma etkisi yaratmayacak büyüklükte olmalıdır. Delik çapı Ref. 1 'de 3 ile 16mm arasında tavsiye edilmiştir. Manometreden okunan ve referans düzlemine göre düzeltilmiş statik basınç değeri P(N/m2), basılan suyun yoğunluğu P (kg/m3) ve yer çekimi ivmesi g (m/s2) olmak üzere, basınç yüksekliği dir. Basılan debi Q (L/s), basına borusu hidrolik çapı O (ın) ise ortalama hız; V = 4Q 1 o-ı (m/s), nD1 y2 ve hız yüksekliği; Hv = - (m)'dir. 2g Sürtünme katsayısı f, Reynolds sayısı Re, basına borusu iç yüzeyi ortalama pürüz yüksekliği E (m) pompa çıkış ağzından referans düzlemine kadar olan basma borusu uzunluğu L ise, basma borusu yük kaybı için Darcy -Weisbach bağıntısı L yı H, =f-- (ın) ve D 2 g Sürtünme katsayısı için Colebrook bağıntısı, I [ 1 E 2.51 ] Jr = -2 log 3.7 D + Re Jr olarak verilmektedir. Basılan suyun kinematik viskozitesi v ise VD Re= v dir. Sürtünme katsayısı ıçın Colebrook bağıntısı olmakla birlikte; E Re ve D değerlerinin bilinmesi durumunda kullanılan Moody diyagramı (Ref-4) daha pratiktir. c)Debinin Ölçülmesi Pompanın birim zamanda bastığı kütlesel sıvı miktarı olarak tanımlanan debi, değerinin büyüklüğüne ve imkanlara göre standart veya kalibreli düzeneklerle ölçülür. Yaygın olarak kullanılan yöntemler aşağıda verilmiştir. c-1) Depo Yöntemi: Bu yöntem iki şekilde uygulanır. c-1-a) Tartı yöntemi: Darası alınmış bir hazneye bir zaman süresince dolan suyun ağırlığının ölçülmesi esasına dayanır. Deponun ağırlığında t (s) zaman süresince meydana gelen değişme miktarı G (N) suyun özgül ağırlığı Y (N/m3) olmak üzere Q = _Q_ I 0-3 (L/s) dir. t y Tartı yöntemi, gerekli hassasiyetin gösterilmesi durumunda, diğer debi ölçme düzeneklerinin kalibrasyonu için ele tercih edilmektedir. c-1 -b) Hacim Yöntemi: Bu yöntemde depo içindeki su hacmi, su yüksekliğine göre kalibre edilmiştir. Bir t süresince depoya dolan su hacmi w (L) ise Q = w (L/s) dir. t Depo, dolma esnasında deforme olmamalıdır. Su seviyesindeki degişıne miktarı, birleşik kaplar esasına göre çalışan saydam bir seviye ölçerle tespit edilmelidir. Her iki yöntemde ele ağırlık veya hacimdeki değişme ölçülürken, ölçmenin başlangıç ve bitiş zamanları hassas bir şekilde tespit edilmelidir. Bu amaçla, suyun depoya akışını zaman ölçer ile senkronize olarak başlatan ve bitiren bir sistem kullanılmalıdır. c-2) Savak Yöntemi: Debi, açık bir kanala boşaltılan suyun bu kanal önüne yerleştirilen savak plakası üzerinde oluşturduğu akım yüksekliğinden faydalanılarak hesaplanır. Bu yöntemde standart savak ile bu savaklar için verilen katsayı ve formüller kullanılmalıdır. Ölçme hatalarını azaltmak için kanal içerisine, savak kanalındaki hız dağılımının üniforın ve su yüzeyinin düzgün TESİSAT DERGİSİ SAYI 52 ....., NİSAN 2000 181 � Article olmasını sağlayacak akım yönlendiciler ve titreşim sönümleyiciler yerleştirilmelidir. Savaktaki su yükü, birleşik kaplar prensibine göre çalışan ve sıfır noktası nivo ile ayarlanan bir seviye ölçerle ölçülmelidir. Ölçümler savak içindeki su seviyesi dengeye geldikten sonra yapılmalıdır. c-3) Orifis ve lüleler ile debi ölçme: Bu yöntemlerde borusuna bağlanmış düzgün dairesel kesitli bir boruya yerleştirilen standart orifis veya lülenin ön ve arka yüzeyleri arasındaki bası nç farkından yararlanılır. Bu yöntemlerde de uyulan standardın ölçü, formül ve katsayıları kullanılmalıdır. Basınç farkı değerlerinin doğru ölçülebilmesi için orifis veya lüle, akımın tek eksenli olduğu mesafelere yerleştirilmelidir. Basınç farkında okuma hatasına neden olacak salınımlar gözlenirse, bu salınımlar kaynağından sönüınlenıneli veya diğer debi ölçme yöntemleri tercih edilmelidir. d) Dalgıç Pompanın Hidrolik Gücü Dalgıç pompanın hidrolik gücü, basına ağzından geçen suya pompa tarafından aktarılan güçtür. Bunun değeri N1ı =yQ H 111 Io- J (kW) bağıntısı ile hesaplanır. e) Dalgıç Pompanın Yuttuğu Güç Dalgıç pompanın yuttuğu güç elektrik motorunun şebekeden çektiği aktif güçtür. Bu değer bir güç ölçer ile enerji kablosu üzerinden ölçülür. Ölçü noktasının yeri enerji kablosu üzerinde elektrik motoruna en yakın mesafededir. Zira enerji kablosu uzunluğu dalgıç pompanın Hın değerinden bir miktar fazla olmakla birlikte kablo, dalgıç pompa tanımına dahil değildir. Bu nedenle, kablo üzerinde açığa çıkan faydasız güç, yutulan güce dahil edilmez. Güç ölçmede en çok aktif sayaç, ampermetre-voltmetre ve watınetre yöntemleri kullanılır. Bu yöntemlerde, alet ölçü sahasının genişletilmesi
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=