Makale------------------- ·----------=--'---------------------.4,�-tiel ısıtma yapan ısı pompası ısı çeker. Ortak devrede dolaşan suyun sıcaklığını sabit tutabilmek için gerekli ilave ısıtma, sıcak su kazanı ile karşılanır. Türkiye'de henüz uygulaması olmayan bu sistemin kuruluş maliyeti fazla olduğu için on yıldan önce yaygınlaşacağını zannetmiyoruz. 2.5. Statik Basınç Yüksek bloklarda sıcak su ile ısıtma yapıldığında büyük bir statik basınç ortaya çıkacaktır. ısıtma sistemi içinde basınca en duyarlı elemanlar kazanlar ve radyatörlerdir. Normal radyatör ve kazanlar 4 bar , özel sipariş edildiğinde ise 6 bar basınca dayanıklı olarak üretilirler. Bina yüksekliği; 60 m'yi , başka bazı faktörleri ve emniyet payı dikkate alındığında yaklaşık 50 metreyi geçmemelidir. Yüksekliği 50 m'yi aşan bloklarda ise sistemin düşey doğrultuda iki veya gerekirse daha fazla sayıda bölüme (zona) ayrılması gerekir. Sistemin ikiye bölünmesinde genellikle ara tesisat katı kullanılır. Pratik olarak yüksek bloklarda her 20 katta bir galeri kat yapılır. Kalorifer 1 . Bölüm tesisatında 20 kat yukarıya doğru dağıtım yapılır. Sıhhi tesisatta ise galeri kattaki hidrofor sistemi 1 O kat aşağıya, 2 . hidrofor sistemi ise 1 O kat yukarıya su basar. ara tesisat katında bir ısı değiştirici kullanılır. Kazanda üretilen sıcak su ile bu ısı değiştirgecinde, yaklaşık 5°( daha düşük sıcaklıkta yine sıcak su elde edilir. Yüksek bloktaki kazanla ara tesisat katı arasındaki daireler kazandan, ara bloktan sonraki daireler ise ısı değiştirgecinden beslenir. Basınç zonlamasının amaçları a. Sistemin statik basıncını azaltmak b. Alt/üst basınç farkını azaltmak , c. Akışkan debisini kontrol edebilmektir. Her basınç zonu eşanjörü , hidroforu, pompası vs. gibi bağımsız işletme ve kumanda elemanlarına sahip olmalıdır. Şekil 1 ve 2'de yüksek blok kalorifer tesisatı örnek açınım şemaları verilmiştir. Şekil 1 'de bodrumdaki kazan dairesi ve ilk 12 katı besleyen sistem gösterilmiştir. İki kazanlı bu sistemde dik kollektör kullanılmıştır. Kazanlar ve ısıtma devresi gidiş, dönüşü bu kollektöre bağlıdır. Boyler beslemesi dik kollektörden önce kazanlardan gelen hattan alınmaktadır. Kazanlar ilk 12 katın statik basıncına dayanıklı olduğundan, sisteme doğrudan bağlıdırlar. Şekil 2'de ise 13 ve 25. katlar arasını besleyen ısıtma sistemi görülmektedir. Burada kazan yine bodrumdadır. Ancak bir eşanjör aracılığıyla ısıtma devresine bağlanmıştır. Bu uygulamada 13 ve 25. katlar arası ayrı bir kazanla beslenmiştir. Söz konusu yüksek statik basın plaka tipi ısı eşanjörüne etkilemektedir. Bu katlar arasındaki kullanma sıcak suyu için ayrı bir boyler düşünülmemiş, bodrum kattaki Şekil 1 'de görülen boylerden bütün bina beslenmiştir. Bu şemalarda kapalı genleşme depoları her bir kazana ve ayrıca her bir düşey zona ayrı ayrı konulmuştur. Kazan bodrumda veya özellikle doğal gaz halinde çatıda olabilir. Çatıdaki kazan daireleri yüksek bloklarda , çok uzun bacanın yapım maliyetinden ve kıymetli inşaat alanından tasarruf sağladığı için çok büyük avantaj yaratır. Şekil 3'te kazan dairesinin çatıda olduğu bir örnek sıcak sulu ısıtma sisteminin açınım şeması görülmektedir. Burada 40 kat söz konusu olup, 20 ve 21. katlar arasında bir galeri katı oluşturulmuştur. Çatıdaki iki kazan yine bir dik kollektöre bağlıdır. Bu kollektörden 21 ve 40. katlar arası doğrudan beslenirken, 1 ve 20. katlar arası bodrumda yerleştirilen plakalı ısı değiştiricisinden beslenmektedir. Kullanma sıcak suyu devresi ise hem bodrumda, hem de galeri katta yerleştirilen boylerlerden beslenmektedir. Her 10 kat için ayrı bir boyler grubu hizmet vermektedir. Dolayısıyla ısıtma sıcak su devresi 2 düşey zandan, kullanma sıcak su devresi 4 düşey zondan oluşmaktadır. 3. YÜKSEK BLOKLARLA İ LGİ Lİ TESİSAT NOTLARI 3.1 . Kapalı genleşme depolu kazanlarda, işletme basıncı depo üst basıncına eşittir. Açık genleşme depolu kazanda ise, İşletme basıncı = (kazan alt seviyesi ile açık genleşme kabı üst seviyesi farkı) x Emniyet faktörü. Emniyet faktörü özellikle kömürlü kazanlar için geçerlidir ve bu kazanlarda elektrik kesilmesi vs. nedeni ile dolaşım pompasının durmasını göz önüne alır. Değeri 1,1 0 alınabilir. (Yüksek blokta kömürlü kazan kullanmayınız.) 3.2. Boyleri besleyen kazan aynı olmalıdır. Boyler beslemesinde 90/ 70°( sabit sıcaklıkta su gerekir. Ayrıca yaz-kış bütün yıl çalışır. Eğer boyler ısıtma kazanından beslenirse yazın kazan düşük kapasitede ve verimsiz çalışır. Aynı zamanda ısıtma sistemi dışhavasıcaklığınabağlı olarak değişen farklı sıcaklıkta su ile beslenmelidir. Bu durumda boyler bağlantısı için özel önlem alınması gerekir. Bina ve boyleri aynı kazandan ısıtmak gerekirse, 3 yollu vana kullanarak iki farklı sıcaklıkta su elde edilebilir. Ancak boyler kazanını ayırmak, yaz işletmesi de dikkate alındığında genelde işletmede daha ekonomiktir. 3. Boyler yerleşimi ve cinsi: Yüksek binalarda serpantinli boyler kullanılmalıdır. Kalorifer basıncı 25 mSS'yi geçince çift cidarlı boylerde çökme olabilir. Ayrıca serpantinli boyler az yer kapladığı ve ısınma süresi daha kısa olduğu için de avantajlı olacaktır. Silindirik kapların içeriden gelen basınca dayanıklılığı, dıştan gelen basınca göre daha fazladır. Bu nedenle 6 bar işletme basıncındaki bir çift cidarlı boylerde kalorifer devresi basıncı en fazla 2,5 bar olabilir. Boyler içerisindeki suyun boşaltıldığı yerlerde, kalorifer devresi suyu dolu ise, çift cidarlı boylerlerde çökmeler olur. Sonuçta yüksek yapılarda serpantinli boyler kullanılmalıdır. _________________ TESİSATDERGİSİ SAYl52 ----------------� ,-=1 NİSAN 2000
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=