1 � , , I - ·-. - 1. GİRİŞ t S ü o k n e yıllarda özellikle enerji timinin, enerji birim fiyatının ve çevre kirliliğinin artmasıyla birlikte ek na ez raj ni nmi na ykao r u nbuamş l ua md ıaşht aı r . d a Eönneermj i s k i o s runumu ilkesi, daha çok ilgili ısıl temlerin tasarımındaki araştırmaları zorunlu hale getirmiştir. Bu yüzden çeşitl i ıs ı tma, soğutma ve imk al i lma rl eı nnddai ,r meen e r( jHi nVi An C )k o ruuynguuml au eysearsına göre ısı pompaları önemli bir tutar. Hava kaynaklı ısı pompaları çr aoğkm ye an ,y göızne l ol i kl al er asko ğkuuk l l vaen ıdl me ğai şskı ne na a ç ik r a z l l i ı u ş m m l e a i d la b il r ö m ı v l e g e y e e e le l n e r kd y t e r ü i kk d l b e ü e m ş s ü e le k l y e ir c v e i e l er s r i e i m b iç d e i p n e s o a lm hip aları gibi bazı dezavantajlara tirler. Bu istenmeyen faktörler t k o u p l l r a a n k ı l m k a a y sı n y a la k l ı g i ı d s ı e r p i l o e m b i p l i a r. sı B u ( G C H P ) tip ısı p p o om m p p a a l l a a r r ı ı n a i l e g ö h r a e v a d a k h ay a n a y k ü l k ı s e ı s k ı performans elde edilebilmektedir. sistemin yıllık ortalama mevsimlik performansı 3 olarak tespit edilmiştir. Toprak kaynaklı ısı pompaları, toprağı ıksuı l kl aany ınral ağ ır. y a Tdoap rıasık k usyıucsauk l oı ğl aı nr aı nk yüzeyden derinlere doğru gittikçe kısmen sabit kalması ve ayrıca bu sıcaklığın insanın konfor şartları için ggeörreekldi aohl aan ys ıackaıknl ığoal mçeavsrıe, sbı cu a k l ı ğ ı n a tip ısı g p e ompası uygulamasını cazip hale tirmektedir. Bu sabite yakın olan sıcakl ıktan dolayı, sert iklimli bölgelerde dahi toprak kaynaklı ısı m ep d o ai n m lir s . p ın Ba d u la a a r v ı d a an i hl ea yçüekvsrei kmdi ne ğ e rpl eer ref ol dre tajlarının yanısıra, toprak ö ka n y e n m a l k i l d ı e ıs z ı a p v o a m n pası uygulamasının en tajı, toprak içerisine ısı değ i ş t iricilerinin oml uo şnat na j yı nüdk as enk kduor ul al uyşı ıms ı apl oi yme tpi da liar.r ı nAdnac iaş kl e, b u tme mal iyeti, diğer ısı Kon-..kıo, d p o a h m a p a d s ü ı ş t ü i p k l e d r i ü n e z e g y ö d r e e kalmaktadır. Toprak u k y ay gu n l a a k m l ı a l ı a s r ı ı n p ı n o m A p B a D s , ı So-ğu-kh+ıYı fazındaki soğutucu akışkan sıvı fazına dAöy nn üı mş üer kk aenni zı smı saı nyı aozdaayhl aarvı nads ıan ab i bn aı rlaa kr ıı nr. soğutulması için de kullanılabilir (soğutma modu). Binadaki ısının dışarıya atılabilmesi için, devre ters ç b a u l l ı u şt n ı a rı n la b ıs i ı l i r d . e B ğ u iş durumda içeride tiricisi evaporatör olarak görev yaparken, topraktaki ısı değiştiricisi kondenser olur. Burada t eodperra. kByuoğtüurşasnissıvıdan ısıyı absorbe temlerin hem ısı tma h d e ö m r de soğutma yapabilmesi için bir t yollu vanaya ihtiyaç vardır. Dört yollu vana bir termostat vasıtasıyla e ıs l ı ektriksel olarak kontrol edilir. Hem tma ve hem de soğutma işlevi için, ki s ot i kma pmreetsi öy radn ei k osmo pğruetsuöcr üu n eamk mı ş ıen vı en sıkıştırma tarafı daima aynı kalacaktır. iÇ MAHAL OerJeımevufi ZEMiN DIŞORTAM olslıa pr aokmt op pa sr aı ğuı yn gkuul al l ma naı sl mı iaçsi ınf iıks rı i ki al kydneafğaı t1a9r a1f2ı n dyaı lnı ngdeal i şİtsi vr iil çe nr e p' daet e nZtol ee lol yr t a[y1 a] atı lmıştır. Ancak İkinci Dünya ySaı lvl aa rşdı nadkai ne ns oe nr rj ai kvrei zöi nz de lel i nk l es o1 n9r7a0 b' ul i kavram ticari anlamda gündeme g ya e p l m ıla i n ş t a i r r . a ş A t ı r B m D a l a ' d r e i l k s d a e v f a a ş A s E o I C n r - a E E s I ı lsı Pompası Komitesi tarafından y so ay n u ı n n l d a n a m v ı e ş t ı 1 r. 9 5 1 0 9 4 ' 0 l i ' y l ı ı l l a y r ı ı l n l a r i ı l n k yarısında toprak kaynaklı ısı pompaları çk oa lnı şums au nydaap ı lçmoıkşt ı sr .a yİ nı dg ai l t edree n' deey si el kl toprak kaynaklı ısı pompası Griffith tkairlalifından Londra'da inşa edilmiş ve toprakta 1.25, 1.8 ve 2.5 m derinliklere gömülmüş bakır yatay boru uygulaması gerçekleştirilmiştir. A ko v n r u u d p a a k ' i d a ç a l ö ı ş z m e a l l l i a k r l e 1 İ 9 s 7 v 3 e ç y ' t ı l e ı n d a b k u i OyoPğEu Cn l a şpme taryoal bkarşil za imn dı şevne ibt ii nb laerrec ne toprak kaynaklı ısı pompası sistemi inşa evodni l mC iuştbi re. tAa lrma faı nn dy aa 'ndça ei sl iek y1 a9t8a1y yb ıol ı rnudl ua sistem tasarımı gerçekleştirilmiş ve A gKi v a r n u a p d a a ü l k v e e s i n d b e i r s a y ç ı l o a r k ı ttikçe artmasına rağŞekil 1. Direkt genişlemeli ve toprak kaynaklı ısı pompasının çalışma prensibi. m a r e a ş n t , ı r ü m l k a e l a m r i v z e d e u y b g u u l k a o m n a u l d a r a o y l d a p u k ı l a ç n a kısıtlı sayıdadır [2,3,4]. 2. Toprak Kaynaklı lsı Pompasının Çalışma Prensibi T ıs o ı prak kaynaklı ısı pompasını hem tma hem de soğutma yapacak şŞeekkiilld1e'ddeizısaıyn etmek mümkündür. tma modunda çalışan bir tı os ıp rpa ko mk apyansaı knl ıı nv eçda ilrıeş kmt ag epn ri şel enms iebl ii gösterilmiştir [5]. ısı tma modunda topraktan ısı çekilirken, soğutma mısıotmduanmdoadiusendtao,psrıvaığsaoğısuı ilave e d i l i r. tucu akışkan bir kontrol elemanı yardımıyla toprağa g d ö e ğ m i ş ü t l i ü r i c i y s i a t b a o y r u y l a a r ı n d a a d o d ğ ü r ş u e y a k a ı s r. ı Borular içerisindeki soğutucu akışkan dı süı ş çü ke kbear seı nk çtbau oh ladrul ğa şuı ri. ç iBn uthoaprr laakştaa nn __________________ TESİSATDERGİSİ SAYl51 � MART 2000 3. Uygulama Ti pleri ve Örnek Uygulamalar dlsüı şdeeyğyişatirdicai ybaoruları toprağa daha çok tay olarak yerleştirilirler. Düşey borulu sistem yaygın bir bB iuçri amdda e ç euşyi gt lui l ça ampal ka tr addaı kr i [b6o, 7r u, 8l a] r. gl i kelneer dl deea ç4ı0l m- 1ı ş5 0k u ymu l a ar ar ayseı nrldeşati dr i el i rrlienr. Şekil 2 'de düşey ısı değiştirici borulu gböirsteısrıilmpioşmpasının prensip şeması tir. lsı taşıyan akışkanın takip ettiği yola göre düşey ısı değiştirici y b e o r ru le la ş rı paralel ya da seri bir biçimde tirilebilir. Ayrıca düşey ısı du ey ğgiuş tl ai rni caibbi loi r.r uŞlea rkıi l f3a r'kdl ıegveeormi l eent rUi l e-r d e tip, br aökltüanamçüı l şm vı şe keu yş ueykas ey nelril ebş toi rriul i lral er rt o[ 9p] . Borular yerleştirildikten sonra kuyudaki biyoileşlşutkir,islmtainşdbaertnbentonit, ısıl özellikleri tonit ve kum gibi bazı
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=