giren Dresden -1 (ABD) ise, Westinghouse tarafından elektrik üretimi için kurulmuş olan ilk ticari nükleer santral olma özelliğini taşıyor. • Avrupa Birliği, adaylıkları ve aday adaylıkları kabul edilen ülkelerde, Sovyet teknolojisi ile yapılmış nükleer santrallerin kapatılması uyarısında bulundu. Bu bağlamda, geçtiğimiz haftalarda, Slovakya ve Ukrayna ile yapılan görüşmelerde bu ülkelerin Sovyet yapımı santralleri kapatmaları istendi. Slovakya 2008'de, Ukrayna ise 201 0'da geri teknolojili nükleer santrallerini durduracaklarını bildirdiler. Avrupa Birliği bu iki üyeye santralleri kapatmaları için maddi yardım vaadinde bulundu. Avrupa Komisyonu, Bulgaristan'la tam üyelik görüşmelerine hazır olduğunu, ancak Türkiye sınırına 1 50 km. uzaklıkta bulunan Kozloduy Santrali'nin kapatılması için kesin tarih verilmeden görüşmelere başlanamayacağını bildirdi. Sofya-Brüksel arasında yapılan yoğun temaslardan sonra, Kozloduy'un 2002'de kapatılacağı Bulgar makamlarınca kabul edildi. Kozloduy Sovyet yapımı olup devamlı surette sızıntı yapmakta. • Thomas Edison sadece elektrik ampulünü, yani elektrikle aydınlatmayı bulmakla yetinmedi. O aynı zamanda, en yüksek randımanlı elektrik+ısı üretim teknolojisi olarak bilinen kojenerasyon sisteminin de mucidi oldu. Kullandığı buhar makinası elektrik üreten jeneratöre nazaran o kadar büyüktü ki, kapasite fazlalığı, yaptığı çok ilkel aydınlatma şebekesinde zaman zaman kabloların ek yerlerinde arklara, bazen de ampullerin yüksek amper seviyelerine çıkarak yanmasına neden oluyordu. Günlerce çalıştıktan sonra çaresini buldu. Buhar makinasındaki buharın bir kısmını pistonların ara kademelerinden çekecek ve civardaki binaların ısıtılmasında kullanacaktı. Böylece sistemdeki ısının bir kısmıyla binaları ısıtarak (cogeneration) çevrim randımanını arttırmış oluyordu. • Geride bıraktığımız yüzyılın en önemli ekonomik gelişmesi fosil yakıt enerjisinden yararlanılması olmuştur. 1 900 yılında her gün sadece birkaç bin varil petrol kullanılıyordu. Bu rakam 1 999'da günlük 70 milyon varile çıktı. Ayrıca yüzyılın başında yılda 20 milyon ton olan metal üretimi yüzyılın sonunda 1,2 milyar tona yükseldi. Aynı şekilde bir yüzyıl içinde, kağıt üretimi 300 kat artmış, çağın başında, kimsenin ismini bile duymadığı plastik üretimi 140 milyon tona yükselmiştir. • Dünya petrol kaynakları konusunda en ciddi araştırmacı olarak bilinen Jeolog Colin Campbell'e göre, dünyada geçen asırda 800 milyar varil petrol kullanılmış ve geriye 1 trilyon varil petrol kalmıştır. Dünya petrol tüketimi bugünkü hızla (günde 70 milyon varil) devam ederse kalan petrol 2050 yılında tükenecektir. Ancak 1 950-2000 yılları arasında tüketilen petrolün yarısı kadar yeni rezerv bulunduğu hatırlanırsa, 21. asırda bulunacak yeni petrol yataklarıyla, petrol kullanımının 2100'e kadar devam edeceği varsayımı hatalı olmaz. • Fosil yakıt tüketimine dayalı ekonomiler gelişip yayıldıkça karbon emisyonları, doğal sistemlerin baş edemeyeceği kadar büyük TESİSATDERGİSİ SAYI 51 � MART 2000 27 1� boyutlara ulaşıyor. Başta CO2 olmak üzere atmosferde sera gazlarının aşırı derecede yükselmesinin dünya ikliminde yarattığı değişikliklere birlikte göz atalım: - Dünyada hava durumu kayıtlarının tutulmaya başlandığı 1866 yılından bu yana görülen en sıcak 14 yılın hepsi de 1 980'den sonra yaşanmıştır. 1866'dan beri yeryüzündeki ortalama sıcaklık 1 ,6°C değişmiş ve bu değişikliğin % 60'ı (yaklaşık 1 °C) 1 980 yılından sonra olmuştur. Sıcaklık artışı atmosferdeki CO 2 artışına paralel gitmektedir. 1866 yılından beri atmosferdeki CO2 konsantrasyonu 280 ppm.den 380 ppm'e yükselmiş olup bu yükselmenin % 62'sinin (62 ppm) 1 980'den sonraki 20 yıl içinde oluştuğu gözlenmiştir. - Yüksek sıcaklık demek dünyanın iklim sistemini etkileyen ısının artması demektir. Artan ısı, daha fazla buharlaşma, daha şiddetli fırtınalar ve daha fazla sel anlamına gelmektedir. Şimdiye kadar görülen en korkunç sel felaketleri 1 998 yılında oldu. Yangtze Nehri'nin taşması sonucunda Çin'de yaklaşık 36 milyar dolar hasar oluştu ; 2500 kadar Çinli boğuldu ve 56 milyon Çinli evini kaybetti. - Aynı yıl Rusya'da aşırı sıcak ve kuraklığın kötü ekonomi y,önetimine ilavesiyle, tahıl üretimi son 40 yılın en düşük seviyesinde ge rçe ki eşti. - 1998 yılında 54 ülke sel felaketi yaşadı. Bunların en korkuncu Orta Amerika'da oldu. Bu bölgede, saatte 270 km.'lik rekor hızla esen Mitch Kasırgası, Orta Amerika'yı yerle bir etti. Fırtına ve arkasından gelen sel felaketleri özellikle Nikaragua ve Honduras'ta jeolojik değişimlere yol açtı. Her iki ülkede 1 1 .000 kişi öldü. - İnsan ve hayvan kemikleri ve foB
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=