tasarımlarında ve çok farklı basınç durumlarında, soğutma gücünde gözle görülür farklılıklar görülmektedir. R22 ile işletilen eski tesislerde bu isimle kullanılan soğutucular yalnızca belirli durumlarda kullanılır. R22 ikamesi olarak kullanılabilecek karışım soğutucuların bulunmamasına bağlı olarak, soğutucu karışım arasında R22'nin yerine geçebilecek özellikleri bulunan karışımlar incelenmiştir. Buradaki öncelik güvenlik riskini arttırmak ve soğutma uygulamalarında enerji tüketimini düzenlemek değildir. İşletim durumlarına bağlı olarak başka maddeler de bu nedenle değerlendirmeye alınmıştır; Karışımsız soğutucu olan R134a; HCFC'ler arasında bugüne kadar test edilen en iyi ve en kapsamlı soğutucudur ve bu özelliği dolayısıyla birçok soğutma ve klima tesisinde son derece güzel işletim sonuçları alarak kullanılmaktadır. Bu maddenin avantajları arasında, R12'nin termodinamik özelliklerine benzer avantajlar sağlaması ve bu şekilde benzer tesis tasarımlarına olanak sağlaması sayılabilir. R22'ye göre dezavantajları ise daha düşük soğutucu gücüne sahip olması ve düşük buharlaşma derecelerinde kullanımının sınırlı olmasıdır. R22'ye ikame olarak sunulan birçok karışım arasında, kısmen azeotropic karışım R41 O ve zeotropic karışım R407 öne çıkmaktadır. Üstün termodinamik özelliklerinin (yüksek enerji etkinliği) yanı sıra R410A (R23/R125'in karışımı) soğutucusu R22'den belirgin bir şekilde daha yüksek bir basınç seviyesine sahiptir. Kompresör ve ısı değişimci gibi yeni bileşenler geliştirilmeli ve soğutucu borulara daha geniş boyutlar verilmelidir. Kompakt klima tesisleri ya da ısı pompalarının alanında optimize tesislerle daha düşük ekipman boyutu ve buna bağlı olarak daha düşük tesis maliyetinin yakalanabileceği uygulamada gösterilmiştir. Ancak R41 OA'nın bu özelliklerinin temel alınarak, R22 soğutucu tesislerinin dönüştürülmesine uygun olduğu söylenemez. Bir soğutucu karışımı olan R 407C (R 32/R1 25/R1 34a) de varolan R22 teknolojisiyle kullanılabilmektedir. Bu madde temel olarak klima sistemleri sektöründe ve ısı pompalarında R22'nin ikamesi olarak kullanılabilir. Buhar basıncı eğrisinin simulasyonuna bağlı olarak bazı iıt\ıtJLliMI durumlarda R22 için tasarlanmış bileşenlerle birlikte kullanılabilir. R22 ile karşılaştırılabilecek verilere ulaşabilmek için kompresörve kontrol bileşenlerinin değiştirilmesi ve daha büyük ısı değiştiricilerinin kullanılması gereklidir. Daha yüksek ısı transferi (yaklaşık 6K) , uygulayıcılar üzerine daha çok teknoloj ik zorluklar yüklemekte; kaçaklar ya da ayrışma sırasındaki yoğunluk hareketleri, soğutucu tesisin büyüklüğü ve tasarımına bağlı olarak tesis kurucuları tarafından göz önüne alınmalıdır. Bu nedenle mevcut R22 tesislerinin geri dönüşümlü tertibatla detaylı bir denetimden sonra çalışması mümkündür. R404A/R507 uzun süredir düşük .buharlaşma derecelerinde R502'nin ikamesi olarak görülmektedir. R404A ve R507'nin orta ve yüksek buharlaşma derece aralıklarında R22 yerine de kullanılma ihtimali son yıllarda daha da önem kazanmaya başlamıştır. Kontrol bileşenlerinin ve körüklü açık kompresörlerin önde gelen üreticileri, ticari soğutucu ekipmanlarda R404 N R507'nin bütün olarak kullanımını sağlayacak teknolojiler gelişti rmiştir. R404/R507' benzer fiziki ve termodinamik özelliklerine bağlı olarak bu 1 K'dan daha düşük bir ısı yelpazesine sahip kısmen azeotropic karışımlar soğutucular arasında son derece önemli bir yere sahip olmaya başlamıştır. R404 ve R507'nin son derece benzer bir yapısı vardır. R 125 ve R143a bu karışımların ana bileşenlerindendir ve R404A R1 34a'nın %4'lük bölümünü oluşturur. Her iki soğutucu da gözardı edilebilir sıcaklık aralığına sahip olmaları ve yanıcı maddeler olmamaları nedeniyle karışımsız soğutucular olarak kullanılabilir. R404A ve R507'nin aralığı genellikle kontrol ünitelerinin kompresörlerin ve kondenserlerin ünitelerinin tasarımları için kullanılabilir. Bu soğutucu karışımların yanı sıra yeni tesislerde kullanılabilecek başka seçenekler de mevcuttur. Bunlar temel olarak R407A, R407B ve son derece iyi bilinen bir madde olan R717 (amonyak)'dir. Bir bütünlüğün sağlanması için R 290 (propane) ve R1270 (propylene)'den de bahsedilmesi gereklidir. Ancak bu maddelerin yanıcı özellikleri ve bu nedene bağlantılı güvenlik tekniklerinin maliyeti, mevcut yaygın kullanımı için bir engel teşkil etmektedir. Yukarıda sözü geçen soğutucular mevcut bir tesiste R22 nin ikamesi olarak kesinlikle kullanılamaz, ancak özel uygulamalarda kullanılabilir. ------------------ TESİSAT DERGİSİ SAYI 48 _________________ � ARALIK"99
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=