2.4.Mevcut Emmedeki Net Pozitif Yük (ENPY M ) Belirli bir tesisatta, mevcut işletme koşullarında pompa girişinde ölçülen / hesaplanan ENPY değeri ENPYM olarak tanımlanır. ENPYM, pompadan bağımsız olup, pompa emme tesisatına sıvıya, yerel atmosfer basıncına bağlı olarak açık devreli tesisatlarda aşağıdaki gibi hesaplanır. Emme Haznesi Şekil 1. PE pb ENPY =----f--1 -h M gg ı:?8 E E PE: Emme haznesindeki mutlak basınç (Pa) HE: Statik (geometrik) emme yüksekliği (m) HE=Z,- z2 hE: Emiş hattı tesisatındaki yük kayıplarının toplamı (m.S.S.) Kapalı devre (sirkülasyon) tesisatlarda ENPY M hesabı için (1) bağıntısı kullanılmalıdır. Bir pompanın, belirli bir tesisatta kavitasyonsuz çalışabilmesi için, ENPY M > ENPY G . . . . . . . . . . (5) şartının sağlanması gerekir. ENPYM , ENPYc'den ne kadar büyük ise pompanın kavitasyonda çalışma riski o kadar azdır. 3. "ÖNÇARK" Uygulaması Klasik tasarımlı endüstriyel pompalarda, kavitasyonun yol açtığı verim ve manometrik yükseklikte azalma, titreşim ve gürültü, malzemenin aşınarak süngerleşmesi gibi zararlı etkilerden dolayı önlem olarak pompa dönme hızı ve/ veya emme basıncı sınırlı tutulmaktadır. Ancak; roketlerde, uçak ve uzay araçlarındaki pompalarda, yangın pompalarında, kimya ve petrokimya endüstrisinde kullanılan proses pompalarında, kazan besi pompalarında bu limit dönme hızlarının aşılması ve/veya ENPYc değerinin azaltılması gerekmektedir. Bu tür uygulamalarda en efektif yöntemlerden biri "ÖNÇARK (induser)" uygu lamasıcl ı r. Önçark, pompa çarkının (1.kademenin) önüne yerleştirilen, çarkla birlikte 9önen, kanattan bir göbek üzerine helisel olarak sarılmış, düşük manometrik yükseklikli, eksene! akışlı bir çarktır. (Şekil 2, 3) Önçarklar, silindirik bir zarfın içine sarılmış, göbeksiz olarak da uygulanmaktadır. Klasik tasarımlı endüstriyel santrifüj pompalarda emme özgül hızı ortalama 160 olduğu halde önçarklı santrifüj pompalarda Sq=SOO değerine ulaşılmaktadır. Roket ve uzay araçlarındaki sıvı hidrojen pompalayan önçarklı santrifüj pompalarda Sq=800 değerine kadar çıkılmakta, böylece 20.000 el/el - 40.000 el/el gibi oldukça yüksek dönme hızlar nda kavitasyonsuz çalışmak mümkün olmaktadır. Önçarklı pompalarda ENPYc değeri, önçarksız çalışmaya göre % 60 daha düşük olmaktadır. (Şekil 4, 5) Önçarklar ile ilgili bazı tasarım değerleri aşağıda özetlenmiştir. Kanat sayısı (z)= 2.- 4 Akış açısı (�) = 6°- 8° Kanat açısı (� Ok)= bO - (1°- 3°) Önçarkların kanat kamburluğu çok az olup, göbeğe sarım açısı 360 °'ye kadar olabilmektedir. Kanat sıklığı (CT) 1 ile 2 arasındadır. (CT= kanat uzunluğu /hatve; hatve=rı:.D/ Z) TESİSAT DERGİSİ SAYI 48 ..... ARALIK'99 1 62 �
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=