1 .Gi riş Alışveriş merkezleri dükkanlar, süper marketler (department storeJ ve büyük alışveriş merkezleri olarak üç farklı boyutta düşünülebilir. Dükkanlar tek departmandan oluşur. Yiyecek satan, giyim eşyası satan v.s dükkanlar tanım lanabilir. Daha büyük boyutta süper marketler gelir. Burada farklı departmanlar bir ;ıradadır. En büyük boyutta ise birçok dükkan ve eğlence ıonksıyonundan (Lokanta, sinema v.s) oluşan kapalı alanlar olan alı~ veriş merkezleri bulunur. Bu sistemlerin klinıatizasyonu özellik arz eder. Buralarda çoğu zaman büyük iç yükler dolayısıyla yaz kış soğutma gerekir. ısıtma çok kısa dönemlerde ve belirli bölgelerde gereklidir. Yükler her departman farklıdır ve çok zonlu bir sistem oluştururlar. Buna karşılık önemli bir taze hava ihtiyacı vardır. Bu nedenle havalı sistemler tercih edilir. Çok zon gereksinimi ise çok sayıda paket cihazla çözülür. Kanallardan tasarruf için özellikle tek katlı uygulamalarda çatı tipi paket cihazlar kullanılır. 2. Dükkanlar Küçük dükkanlarda ön tarafta büyük camlı vitrin alanları vardır. Bu c;ımlı bölgeden yazın büyük ölçüde güneşle ısı kazancı, kışın ı,e ı,ı kaybı olur. lsıtnıa veya soğutma hava ile yapılıyorsa üflenen hava bu bölgede yoğu nlaştı rılmalıdır. Küçük dükkan l arı n klimatizasyonu söz konusu olduğunda split tip klima cihazları kul lanımı tavsiye edilir. Fan basınçları sınırlı olduğundan bu tip cihazlarda kanal uzunlukları mümkün olduğu kadar kısa tutulur. Kanal dizaynında hava hızları 4-6 m/s ile sınırlı olmalıdır. Küçük m;ırketlerde en önemli iç ısı kaynaklarından biri bulclolaplarının havalı kondenserierinden yayılan ısıdır. Bu vuzclen mümkünse soğutucuların kompresör ve kondenserleri ciLikka ndan ayrı bir bölümde toplanmalıdır. Havalandırma havasını n buradan egzost edilmesi yazın dükkan klima edilsin veya edilmesin büyük yarar sağlar. Sadece havalandırma yapılan, klimalize edilmeyen dükkanlarda kondenserlerin bulunduğu bölgeden kanalla toplanan hava egzost edilirken. besleme havası doğal olarak veya besleme fanı yardımı ile mekanik olarak temin edilir. Havalandırma miktarı olaı-ak dükkanlarda 8 hava değişimi alınabili r. 3. Süpermarketler Süpermarketler yapı ve işlev itibarı ile ikiye ayrılırlar. Daha çok gıda ve zorunlu ihtiyaç ürünlerinin satı ld ığı, insan yoğunluğunun oldukça fazla, kısa ürün raflarının bulunduğu, ı ıbanların hareketli olduğu ve a lışve riş sürelerinin uzun olmadığı (ortalama 30 dk.) süpermarketler ya da hobi, yapı cırac,- ve gereçlerinin sa tıl d ığı, insan yoğunluğunun nispeten daha az olduğu, oldukça yüksek malzeme raflarının bu lunduğu ve alışveriş sürelerinin oldukça uzun olabildiği (ortalama 60 dk.) süpermarketler olarak ayrılabi l i rl e r. Bundan dolayı özellikle gerekli taze hava mikta rları belirlenirken ve Artlcle kanal dizaynı yapılırken süpermarketlerin bu Lip işlevlerini n göz önünde bu l J nciuru l ması gerekir. Süpermarketlerde kanal dizaynı yapılırken özellikle yerleşim planları göz önünde bulundurulmalı, rafların bulunduğu bölümlerde havanın raflara çarpması önlenmelidir. Süpermarketlerin kendi içerisindeki bazı bölümlerin üfleme hızları ve konfor şartları değişkenlik gösterebilir. Özellikle sabit, oturularak çalış ı lan ve insanların sıra bekledikleri kasa bölümünde hava hızları daha düşük, hava miktarları daha fazla alınmalıdır. Süpermarketlerde ısı kazanç ve kayıplarının büyük bölümünün sürekli açıl ıp kapanan giriş çıkış kapılarından olduğu düşünülürse, klimatize edilmiş tüm havanın %60'lık kısmının giriş kapılarına yakın olan ·ı /3' lük (toplam süpermarket alanının) kısmına üflenmesi gerekir. Günümüzde süper marketlerdeki insan yoğu nlu klarının hafta arası iş çıkış saatlerinde ve hafta sonlarında olduğu düşünülürse işletme maliyeti açısından süpermarket tesisatlarında zonlama yapmak. çok kademeli cihazlar kullanmak avantaj sağlar. Sistem Seçimi Süpermarketlerin klinıalizasyon ve havalandırma tesisatlarında genelde kanal lı sistemler ile çözüm yoluna gidilir. Tek kal üzerine kurulu süpermarket binalarının klimatizasyon ve havalandırma tesisatlarında genellikle çatı tipi paket klima cihazl a rı tercih edilirken, çok katlı, düşük tavan kotlu, süpermarketlerde kanal tipi split klimalar kullanılabilir. Süpermarketlerde paket tipi cihazlar bakını, kontrol, servis ve işletme maliyeti gibi birçok nedenlerden dolayı tercih edilnıeliclirler. Çatı tipi paket klimalarda kanal bağlantıları cihazın altına inecek şekilde veya yatayda gidecek şekilde yapılabilir. Bundan dolayı cihazı sadece üstünde teras ya ela çatı olan mahallerde kullanım mecburiyeti yoktur. Cihaz mevcut bina bahçesine veya balkonuna ela monte edilebilir. Cihaza monte edilecek bazı ekipmanlar ile dönüş kanalı üzerinden egzost yapmak ve aynı zamanda ortama taze hava vermek mümkündür. Sıcak sulu ısıtma sistemi mevcut ya da kurulacak ise; sadece soğutma yapan çatı tipi paket veya split cihazlara sıcak sulu serpantin akuple edilerek ısıtma yapılabilir. ls ı kazanç ve kaybının fazlasıyla gerçekleştiği giriş, çıkış kapılarında mutlaka hava perdesi kullanılmalıd ır. Mümkünse giriş ve çıkışlar ortak bir rüzgarlığa (ara bölüm) açılmal ı ve bu ara bölümün klimatizı1syonu ayrı düşünülmelidir. Giriş bölümünden gelebilecek soğuk havayı kırmanın en ideal yolu cam altlarına yapılacak alçak parapellerin (yaklaşık 30 cm.) altına radyatörler monte etmektir. Taze Hava Miktarı Süper marketlerde taze hava mi ktarları insan yoğunluğuna göre belirlenir. Ortalama taze hava miktarları Tablo 1'cle veri lmiştir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=