•• ■ •• ■■ DEPREM UZERINE DUjŞUNCELER Opinions On Earthquake Y. Mimar Aydın BOYSAN'ın, meslekleri gereği deprem konusuna çok yakııı olmadıklarını diişiindiiğü gazeteci dostlarına ve onların 1ostlarıııa kısa bir ?ilgi notu olarak hazırladığı broşürii "Depreııı Uzerine Diişiinceler" kendisinden izin alınarak, okurlarıııııza yararlı olacağı düşüncesiyle yayııılanıııaktadıı: Aydın BOYSAN, birinci bölümde Prof Dı: Remzi ÜLKER ile Prof pı: Müfit YORULMAZ'ın görüşlerine ikinci böliiıııde ise kendi diişiiııcelerine yer verıııiştiı: 1. Durum Değerlendirmek İstanbul Teknik Üniversitesi'nin iki değerli profesörü ile, yaklaşık 40 yıldır, yapı planlama konusunda birlikte çalışmalarımız oldu. Her iki değer li profesör, aynı zamanda çok değerli iki inşaat yüksek mühendisidir. Bana yı ll ardır işbirl i ği yaparak onur veren iki değerli insan, aynı zamanda çok değerli dostlarım da olur. Aydın BOYSAN, depremle ilgili düşüncelerini anlattı. 1 7 Ağustos 1999 Marmara Depremi 7,4 Richter ölçeğinde. Prof. ÜLKER'e göre Richter ölçeğiyle verilen deprem sayıları arttıkça, deprem enerjisini verilen sayılarda k i lineer artışla ifade etmezler. Bir fikir verebilmek için diyebiliriz ki, 7,4 büyüklüğü ndeki ana deprem enerjisi, 5,8 artçı deprem enerjisinin 30-32 misli kadar büyüktür. Prof. Müfit YORULMAZ ile çok sayıda yapının projesinde işbirliği yaparken, kendisi statik-betonarme ve çelik projelerini düzenledi. Prof.Dr. Remzi ÜLKER ise, uzman zemin mekanikçisi olarak çalışmalarımıza ışık tuttu. Bu yazının 1. bölümü, kendilerinden alınan yanıtlar ve ilhamlarla b içimlenmiş bulunuyor 1.1. Fay Hattı ve Deprem Kuzey Anadolu Fay Hattı deniyor. Bu düpedüz bir yeryüzü çatlağı. Gezegenimizin büzüşmesi sırasında 10 milyon yıl önce başlayıp, 4 milyon yıl öncesine dek oluşan ve boyu 1000 kilometreye varan, görkemli ve oynak bir yarık bu! Bizim ülkemizde yüzyıllardır yaşanan deprem acıları nın doğurgan anası, işte bu oynak yeryüzü çatlağı ... 17 Ağustos 1999 depremindeki kırılma, yaklaşık 104-11 O kilometre uzunluk ve yine yaklaşık 16-17 kilometre derinlikte oluşmuş bulunuyor. Ya artçı deprem ne demek? Esas depremin oluşumu sırasında tam kıramadığı, fakat meydana gelen zorlamalar ve deplasmanlar (oynamalar) nedeniyle zamanla kırılan bölgelerdeki nispeten daha küçük sarsıntılardır. Başladıkları ve bittikleri nokta la rı, daha çok zorlarlar. 1.2. Sıvılaşma Depremin büyük yıkımlara neden olan etkilerinden birisi, sıvılaşma olayı. Bu olay, çok yumuşak killi ve gevşek kumlu, temel zeminlerinde yaşıyor. Deprem bu tip zeminleri titreştire - titreştire, sıvılaştırıyor. Böylece temelin oturduğu zemin taşıma gücünü yitiriyor. Binalar aşağılara doğru, gömülüp gidiyor. Örnekleri Adapazarı, Gölcük ve Sapanca Gölü kıyılarında görü l müştür. Süzme olmayan yoğurt ta titretilirse, karıştı rılmaya gerek kalmadan ayran olur. İzmit, Değirmendere ve Gölcük'te, doldurularak denizden _ ___ _ _ _ ___________ _ TESİSATOERGİSİ SAYI47 _ _ ___ _ _ _________ _ _ -;ı KASIM '99
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=