,.._ Giriş Endüstriyel kazanların bacaları çelik, beton ve tuğladan yapılabilir. Son yıllarda tuğla baca yapımı ortadan kalkmıştır. Bu yazımızda çelik bacalardan bahsedeceğiz. Bacaların kesit (çap) ve yükseklik hesabı DiN 4705'e göre; çelik bacaların imali ve montajı DiN 4133'e göre yapılmaktadır. Ayrıca ülkemizde baca yapım kural larını belirleyen TS 11382, TS 11383 Standartları ile hava kirliliği bakımından 2 Kasım 1986 tarihli, 19269 Sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan " Hava Kalitesinin Korunması Yönetmel iği" göz önünde bulundurulmak mecburiyetindedir. (Bu yönetmeliğe göre hava k irlili ği yaratan sanayi bacaları, en az 16 m. yüksekliğinde olmalıdır.) Çelik Bacaların Avantajları 1. Baca iç yüzeyleri pürüzlü olmadığı için baca sürtünme kayıpları azdır. 2. Aşınma sorunu çok düşük seviyelerde gerçekleştiğinden yüksek baca gazı hızları uygulanabilir. 3. Ufak çaplarda bile imal etme imkanı vardır. 4. Sızdırma veya hava alma ihtimali yoktur. 5. Baca içi çabuk ısınıp, süratle çekiş sağlar. Çelik Bacaların Dezavantajları 1. Dış hava şartlarına, beton ve tuğla bacalar kadar dayanıklı değildir. Dış hava şartlarına dayanıklılığı artırmak bakımından; a) ST 37-2 çelikten imal edilen bacaların saclarının kum ile temizlenerek, aside ve yüksek sıcaklıklara dayanıklı boya ile boyanması uygun olur. b) Korozyona dayanıklı ST-52-3 (Korten) çelik malzemeden baca yap ılabil ir. c) Çok yoğuşma olan duman gazlarında (Doğal gaz veya LPG gibi yakıtların duman gazlarında olduğu gibi) korozyona dayanıklı 316 L kalite paslanmaz çelik kulla n ılmalıdır. d) Aynı zamanda taşıyıcı özelliği olan (stabiliteyi sağlayan) çelik bacaların dışı kaya yünü ile izole edilerek, üzeri galvaniz, alüminyum veya paslanmaz çelik ile kaplanabilir. Çelik Baca Yapımında Dikkat Edilecek Hususlar 1. Baca çapı ne kadar büyük olursa, bacanın stabilitesi (kararlılığı) o kadar rahat sağlanır. 2. Baca et kal ınlığı (t mm) ile baca yarı çapı (rmm) arasındaki ilişki .!_ <160 olmalıdır. Bu orint~r= max. 1120 mm olması şartları için geçerlidir. 3. İzoleli bacalarda her metre baca yüksekliğinde duman gazındaki sıcaklık düşümü J.. = .6.t olur. . V v= bacadakı duman gazı hızı m/s M= 1m bacadaki sıcaklık düşümü 0c 4. Bacalar izole edilecekse; dışı 6-;-20 cm kalınlıkta rabitz Article telli kaya yünü ile kaplanmalıdır. 5. Bacada paratoner, baca ucu ikaz ışı klandırması , renkli baca çizgileri, iç ışıklandırma, ölçü alma yeri (sıcakl ı k ve çekiş ölçme yerleri gibi), topraklama tesisatı yapılması unutulmamalıdır. 6. Baca l arın boyuna uzamaları ve iç bacal a rın çapsal genişlemeleri d izayn esnasında göz önünde bulundu ru lmalıdır. 7. 3 veya daha fazla bacanın bir araya getiri ldiği sistemlerde baca merdiveni taşıyıcı çelik bacanın içinden veya dışından yapılabilir. Bacaların Montajında Dikkat Edilecek Hususlar Doğal çekişli bacalarda: 1. Baca ucu, yakını n daki veya içinden çıktığı binanın mahyasını en az 1m geçmelidir (Şekil 1.). Aksi halde rüzgar bacaya baskı uygular ve geri tepme olabilir. 2. Bitişikte bina varsa, bacanı n ucu yandaki binanın mahyasını en az 1m geçmelidir (Şekil 2.). 3. Bacanın çıktığı binaya en yakın binanın uzaklığına göre minimum yü ksekliği belirlenir (Şekil 3, 4.). .::_____ı_ Rüzgar r 7 min. 1 m ~ 1 83 E8 EE EB Şekil 1. Baca ucu, çatı mahyasını en az 7 m geçmelidir. i_.>---- / 1 1;---1='=============~ R~ ✓~--:-f 8 8 ° Yüksek ,. 1 bd basınç- --; / ı 1 alanı r.~:t; • 8 a a - 888 888 D a a Şekil 2. TESİSATDERGİSİ SAYI 47 . . . . , KASIM'99 149 ~
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=