tkonomik l!apor Economical Report Bu rapor Turkish Bank A.Ş. 'nin Ekonomik Araştırmalar Birimi tarafından her ay yayınlanan "EKONOMİK RAPOR" isimli bülteninin Ağustos 1999 tarihli, 8. sayısından yararlanılarak hazırlanmıştır. Bütçe ve Kamu finansmanı Yardımlar,deprem vergisi ve stand-by durumu kurtaracak • Bütçe açığı sene başındaki tahminimiz olan TL 12 katrilyona doğru hızla giderken, meydana gelen deprem felaketi durumu daha da kötüleştirebilir. {mİlyarTL) 98Ocak-Tem 99Ocak-Tem 98/99 Harcamalar 8,350,518 15,392,552 %84 Faiz Dışı Harcama 4,493,142 8,627,103 %92 !.Personel 1,984,737 3,71 7,639 %87 il.Diğer Cari 436,648 668,934 %53 ili.Yatırım 354,611 561,031 %58 iV.Transfer 5,574,522 10,444,948 o/o87 1.Borç Faizi 3,857,376 6,765,449 %75 2.Dij:\erleri 1,717,146 3,679,499 %114 Gelirler 6,152,044 9,117,227 %48 1. Vergi Gelirleri 4,855,430 7,080,065 %46 il.Vergi Dışı Nor.Gel. 623,433 740,561 %19 ili.Özel Gel. + Fonlar 581,648 1,112,027 %91 iV.Katma Bütçe Gel. 91,533 184,574 %102 Bütçe Dengesi -2, 198, 474 -6,275,325 %185 Faiz Dışı Denge 1,658,902 490,124 -%70 Öte yandan ilk anda gelecek olan $ 1 milyar civarındaki uluslararası yardımdan sonra, öngördüğümüz gibi bir standby da imzalanırsa,durumu en az hasarla atlatmak mümkün. • Alelacele gündeme getirilen deprem bahanesi vergisi de bütçe açığını frenleyecektir.Bu vergiyle ilgili derhal medyamızda "kamuoyunun" tepkisini yansıtan çığlıklar yükseldi.Evet,pek hoş bir vergi değil, emrivaki olduğu muhakkak,doğrudan depremzedelere yansıtılmayacağı ve kayıt altına alınmayanları kapsamadığı da gerçek. Ancak, verginin orta gelirli vatandaşı mağdur durumda bırakacağı şeklinde medya beyanları doğruyu yansıtmıyor. • Verginin cep telefonu, araba ve yıllık geliri TL 12 milyarın üzerindeki vatandaşlardan alınması yanlış değil. Cep telefonu Türkiye için hala bir lüks olarak görülebilir ve ayrıca çok konuşandan çok alınacak olması, adil bir yöntemdir. Araba vergileri zaten arabanın değerine göre artan vergilerdi. Maaştan alınacak ek vergi ise geçen sene aylık ortalama maaşı $ 4000 doların üzerinde olan kişileri kapsıyor.Bu şahısların orta direk olduğunu söylemek pek doğru olmaz herhalde. • Her şekilde, 99 açığı milli hasılanın o/o12'si civarında gerçekleşirken, faiz dışı denge az bir miktarda fazla verecek gibi gözüküyor. • Hazine yeni borçlanma enstrumanı 3 ayda bir değişken faizli 3 yıllık tahvilin ilk ihracında 444 trilyon tutarında başarılı bir satış yaptı. Ancak, bu enstrumanın 2. piyasası olmaması nedeniyle çok fazla bir cazibesi olmadığı da ifade ediliyor. Ödemeler Dengesi ve Dış Ticaret 99'da Cari İşlemler Açık Verecek: • İhracatçı Birlikleri kayıt rakamlarına göre, bu yılın ilk yedi ayında ihracat rakamı 15.1 milyar dolar olarak gerçekleşti. 1998'in ilk yedi ayında ise bu rakam 16 milyar dolar olmuştu. • Temmuz ayında ihracat, haziran ayına göre yüzde 1.5 azalma gösterdi. 1998 Temmuz'unda $2.3 milyar olan ihracat gelirleri, 1999 Temmuz ayında $2.2 milyar geriledi. • Resmi kaynaklara göre ihracat Haziran'da $ 1.9 milyar, ithalat ise $ 3.5 milyar olarak gerçekleşti. • Durgun iç pazarın alternatifi olan i hracatın hala toparlanamadığı görülüyor. Bunda finansman eksikl iğinden çok Rusya pazarı kaybının ikame edilememiş olması yatıyor. Tabii, düşük kaliteli, ucuz ürünler satmak başka, yüksek kaliteli, yüksek katma değerli ürünler satmak başka. • Cari denge az da olsa açık vermeye devam ediyor. Mayıs'taki açık $ 40 milyon kadar. • Zaten düşük giden turizm gelirleri deprem nedeniyle daha da azalacağa benziyor.Öte yandan Tüpraş'ın devreden çıkmasıyla, ithalat ham petrolden benzine dönecek. Bu da toplam ithalatımızın bir miktar daha artması demek. Neticede, sene sonu Cari İşlemler Açığı $ 2 milyar civarında gerçekleşebilir. Bu ise Türkiye'nin finanse edeceği büyüklükte bir açık. ÖDEMELER DENGESİ Ocak-Mayıs '98 Ocak-Mayıs '99 % ihracat (FOB) 13,t46 11,344 -%14 • ihracat 11,070 10,383 -%6 • Bavul Ticareti 1,857 743 ·%60 • Transit Ticaret 219 218 %0 İthalat (FOB) -18,798 -14,505 -%23 • idahat CiF -19, 154 -14,719 ·%23 • Altın İthalatı -589 -473 ·%20 • Tr.:ınsiı Ticaret ·204 -197 -%3 • Navlun ve Sigorta 1,149 884 -%23 Dıj Ticaret Dengesi (1) -5,652 -3,161 -')/,44 Diğer Mal Hiz. Gelir (2) 8,139 7,314 -%10 •Turizm 1,946 1,282 -%34 • Faiz 795 948 %19 • Diğer 5,398 5,084 -%6 Diğer Mal Hiz.Gider (3) -5,936 -6,068 %2 •Turizm ·814 -618 -%24 • Faiz -1,707 -2,143 %26 • Diğer -3,415 -3,307 -%3 Top. Mal ve Hiz. (1 +2+3) ·3,449 -1,915 ·%44 ôzel Kar~ılıksız Trans. 1,911 2,009 %5 • İşçi Cclirleri 1,809 1,939 %7 • Diğer 102 70 -1'31 Resmi Ka~lıksız Trans. 51 111 %118 CARİ İSL DENGESİ -1,487 205 -%114 SERMAYE HAR. 7,394 2,917 ·%61 Dow"udan Yatırımla (net) 109 272 %150 Portföy Yatmmları 1,798 1,775 ·%1 Diğer Uzun Vad. Ser. Har. 2,203 2,560 %16 • Kullanımlar 4,935 3,107 -%37 • Ödemeler -3,058 -4,239 %39 • Mevduat (KMDTH-net) 326 112 -%66 K,V. Sermaye Hareketleri 3,284 1,890 -%42 • Varlıklar (net) 1,149 324 -%72 Verilen Krediler -21 -312 %1386 Banka Reze, •14,719 -222 -67 ·"61 • Yükümlülükler tnetJ 2,135 1,566 -%27 Sağlanan Krediler 1,132 2,261 %100 Mevduat 1,003 -695 -%169 Net Hata ve Noksan 1,385 773 -')/,44 Genel Denge 7,292 3,895 -%47 REZERV HAR. -7,292 -3,895 .47 ----- ----------- -----TESİSATDERGİSİ SAYl45 -----,----------------- ~ ffiÜL'99
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=