1-Giriş Prefabrikasyon, inşaat teknolojisinde bir üretim yöntemidir. Bir yapı elemanının fabrikada seri üretilerek şantiyede montajına denir. Prefabrike yapılar; taşıyıcı ve taşıyıcı olmayan prefabrike beton ahşap, çelik ve benzeri ürünlerin bileşimi ile inşa edilmektedir. Hazır yapı bileşenlerine dayalı yapım tekniği olan PREFABRİKASYON'da amaç; malzemeden tasarruf, uzun ömür, çabuk yapım, kalite, bakım ve onarım ile enerjiden tasarruftur. Prefabrikasyon imalatta, yapı standartlarına, yapı kodlarına, imar yasala rına uyum zorunludur. Prefabrikasyon imalatta iki ana üretim metodu mevcuttur. Bunlardan birincisi, büyük yapı komplekslerinin özelliklerine ve fonksiyonlarına göre tasarlanarak projelendirilmiş prefabrike yapı elemanlarıdır. Bu yöntem; yapı tekniği ve formuna dayalı araştırma ve tasarım ağırlıklı, siparişe bağlı üretim yöntemidir. Çoğun lu kla, terminal binaları, hastane, okul, iş merkezi, toplu konut, üniversite kampüsleri ve benzeri önemli yapılarda uygulanır. İkincisi ise, yapı teknolojisine dönük, endüstriyel tasarıma dayalı pazarlama amaçlı, sabit veya hareketli prefabrike modül elemanlardır. Bunlara örnek olarak; ahşap, tuğla, çelik ve benzeri malzemeler ile pencere, kapı, masa, pano, tesisat, elektrik, dekorasyon ve altyapı prefabrike yapı ürünleri gösterilebilir. Son deprem, Marmara afet bölgesinde prefabrik yapıları gündeme getirmiş, buna karşın kalıcı iskana açılabilecek betonarme yapılar ile mukayesesi yapılmıştır. Kış mevsiminin yaklaşmış olması, çadırlarda oturan binlerce vatandaşımızın karşılaştıkları sorunlar, zaman faktörleri dikkate alınarak "Prefabrik Yapı" konusuna öncelik verilmiş, 26 bin konutun yapımı amaçlanmıştır. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İ şl eri Genel Müdürlüğü Atölyelerinde depremzedeler için üretilen 30 m2'lik 492 ikiz prefabrik konutun standartları incelendiğinde görüleceği üzere, alınan deprem önlemlerinin uluslararası yaşanabilirlik ve kullanılabilirlik standartlarından uzak olduğu, afet dönemlerinde geçici iskan maksadıyla inşa edilmekte olduğu anlaşılmaktadır. Ancak, bu uygulama bizlere; nazım planları yapılmamış, arazi etüdleri belirsiz, zorunlu yapı standartları uygulanmayan, yapı kodları olmayan ülkemiz için geçici ve mobil olması nedeniyle Article daha sağlıklı görülmektedir. Bununla beraber; alışılagelmiş usül ve teknikle yapı lacak prefabrik yapılar için öncelikle yapı teknolojisine uygun koşullar ve zorunlu şartlar dikkate alınmalıdır. Bu koşullar, yöre şartlarına uyumlu yerleşim, arazi, çevre, sağlık, enerji koşulları ile deprem, yangın, güvenlik, sel, heyelan ve benzeri afetleri kapsayan, yapı tekniği ilkelerini belirleyen "YAPI KODLAR!" olmalıdır. Ayrıca "Prefabrik" konutların da kendine özgü standart ve şartnameleri mevcuttur. Çağımız teknolojisinde Prefabrik yapı kodları ileri ülkelerdeki yaşanabilirl ik ve kullanılabilirlik düzeyine ulaşmıştır. Prefabrik yapı üretiminde amaç sadece, kısa zamanda barınma maksatlı ucuz yapı elde edilmesi olmamalıdır. Kaldı ki, sağlıklı, dayanıklı, mobil ve kalıcı modüler prefabrik yapıların maliyeti çoğu kez standart çok katlı yapılardan daha pahalıdır. Prefabrikasyon yapıyı oluşturan, bütün yapı malzemeleri, yapı elemanları ve bi leşen leri için geçerlidir. Üretimde yapı fonksiyonu, kullanım şekil ve amacı da sınıflandırmaya neden olur. Özellikle deprem bölgelerindeki sarsıntı ve titreşim koşulları; malzemelerin hafif oluışu ve dayanıklılığının yanı sıra diğer önemli kriterleri gündeme getirir. Bu yönleri ile deprem, sel, heyelan hallerinde yapıların yıkılmaması, can kaybına neden olmaması özellikle gereklidir. Bu anlamda mekanik tesisat elemanları, prefabrike yapı teknolojisinde önemli bir yer kapsar. Tesisat, inşaat teknolojisinin ayrılmaz bir bölümüdür. Yapıda, tesisat fonksiyonel bir konfor dizisi ve imalat yöntemidir. Bu disiplin, ısıtma, havalandırma, klima ve diğer tesisat sistemlerinin dışında, yapı özelliğine ve fonksiyonuna bağlı olarak, sağlık, hijyen, güvenlik ve yangın önlemleri ile gürültü, titreşim, izolasyon, tozsuzlaştırma koşullarını içerir. Mekanik tesisat elemanları, genellikle prefabrike ürünlerdir. Hemen hepsinin uluslararası standartlara ve DiN normlarına uyması gerekir. Ülkemizde üretilen tesisat malzemelerinin (TS) Türk Standartları'na uyması ve çoğunun kalite belgesine haiz olması zorun ludur. Ayırca, sayıları bine ulaşan tesisat cihaz ve malzemeleri Bayındırlık ve İskan Bakanlığı birim fiyat seridöprilerinde kalite ve karakteristikleri yönünden tariflenmiştir. Ancak ülkemizdeki üretimde, bazı malzemelerin modüler koordinasyon kurallarına ve tolerans standartlarına uymadığı bir gerçektir. Ayrıca üretimin ileri sanayi teknolojisine uygunluğu söylenemez. Bu yönden, _ ____________ ______ TESİSATDERGİSİ SAYl45 ____ ________ _ _____ ~ EYÜL'99
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=