� veya soğutma sistemlerinin desteğine ihtiyaç göstermektedir. Bu yönleri ile konfor kulelerinin performansları tam kesinleşmemiş, teknolojik uygulama olanakları yaygınlaşmamış bulunmaktadır. Genel olarak doğal havalandırmaya yönelik konfor kuleleri; yağmur etkilerinden korunmalı, tepesi atmosfere açık havayı dışarıya yönlendiren cihazlardır. Bütün rüzgar yönlerinde çalışır. Yapıya hava girişleri, oda pencereleri, kapılar, açıklıklar ve rüzgar kepçelerinden sağlanır. Rüzgar kepçeleri; baca bağlantı boşlukları olan rüzgarı yakalamayı sağlayan aygıtlardır. Geleneksel kepçeler bir yöne sabitlenmiştir. Fakat dönen kepçeler rüzgar vanalı olup, rüzgar geliş istikametine göre hareket edebilmeleri nedeniyledaha kullanışlı olup, rüzgarı hunilerinde geçirerek akışın yüksek hızlara erişmesini sağlayabilirler. İngiltere'de Stephen Gage ve ekibi tarafından, yoğun şehir merkezlerindeki binalarda konfor kuleleri rüzgar yönlendiricileri ve rüzgar kepçeleri üzerinde araştırmalar yapılmış, çatılardan dış hava alan sistemlerin ısıtma, soğutma ve iç hava kalitesi yönleri ile test edilmiştir. Bu havalandırma sistemlerinde öncelikle rüzgarın yakalanması gereklidir. Ancak geleneksel rüzgar yakalayıcıların kompakt şehir merkezlerinde olduğu gibi rüzgar yönünün sürekli değişmesi nedeniyle verimsiz oldukları görülmüştür. Bu nedenle dört veya fazla parçalı split rüzgar yakalayıcı kullanarak rüzgar terminalinin alış ve veriş noktalarında pozitif ve negatif basınç yaratılmıştır. Bu yöntem rüzgar çıkış yönündeki değişimlerden bağımsız rüzgar yakalama ve yönlendirme olanağını sağlamıştır. Genellikle rüzgar yakalayıcılar, sakin hava koşullarında yer çekimi etkisi ile havalandırma sağlamaktadır. Yer çekimi hava değişimi tüm edilgen havalandırma sistemlerinin ana prensibidir. Çekim etkisi basıncı iç ve dış sıcaklık farkına ve baca etkisine bağlıdır. Ayrıca sıcaklık değişimleri yıllık, mevsimlik, günlük ve gecelik çevrimler içinde değişkenlik gösterir. Yaz gecelerinde edilgen tarzda havalandırılan büyük yapılarda hava imkanları geçerek serinletme yapabilir. Bu yönden geceleri iç mahal sıcaklığından dış ortam sıcaklığının daha düşük olması nedeniyle yukarıdan aşağıya yer akım değişimi prensibiyle havalandırma sağlamaktadır. Buna karşın gündüzleri hava sıcaklığının dışta iç havadan fazla olması nedeniyle (IAQ) taze hava ihtiyacı için bir destek havalandırma zorunlu olur. Bu nedenle fan ve soğutma sistemiyle alınan hava sıcaklığının iç hava sıcaklığından düşük olması Agenda sağlanmalıdır. Ayrıca atış kanallarında hava akış hızını arttırmak amacıyla ısıtma uygulanır. Bu amaçla güneş ısı pompaları kullanılabilinir. lsı pompaları doğal havalandırmada giren ve çıkan hava akımları arasında ısı transferini gerçekleştirir. Genel olarak; giriş havasının soğutulması havanın düşük hızlarda hareket ve değişimi için yeterlidir. Bu nedenle çok katlı yapılarda bu yöntem uygulanamaz. İngiltere'de en çok 6 katlı yapılarda bu yöntem uygulanmış, hava hızı en fazla 1 m/san hıza erişebilmiştir. Buna karşın kanal ebatlarındaki artımlar, binanın aşağıdan yukarıya ısınmasını önleyen yalıtım çeşitli damperler, sıcaklık sensörleri sistemi pahalılaştırmıştır. Ayrıca yangın önlemleri, gürültü ve ses treatmanları da gözönüne alındığında sistem komplike bir düzeye erişmektedir. Yukarıdan aşağıya havalandırma sistemlerindeki bir başka önemli faktör de terminal tasarım sistemlerinin emiş ve atış uçlarının formudur. Bu uçlar bağlandıkları kanallardan daha büyük olmalı, böcek, yağmur, kirli hava girişini minimize edecek tarzda tasarlanmalıdır. Atış ağızları "H" şeklinde veya düz, dik, direkt hava başlıkları kullanıldığı zaman en iyi akış verimi elde edilecektir. Araştırmacı BARTLETT 6 tip 1/1 ölçekli rüzgar kulesi tesis etmiş, emiş uçlarını araştırmıştır. Yazın amacı optimum ölçüleri belirlemek, yazın sıcak hava girişimini önlemek amacıyla yalıtımlı, gölgelenebilir; döner tip başlıklar ve damperlerle deneyler yapmıştır. 5 alternatif rüzgar tutucu sistemlerindeki araştırma sonucu, konfor kulelerinin performanslarına göre ideal uygulama alanlarının okullar, alışveriş merkezleri, müzeler, galeriler, konser salonları, tiyatro ve restoranlar olduğu görülmüştür. Daha temiz, sağlıklı, yeşil yerleşim alanlarında yaşanabilir ekonomik yapılar için tasarımcıların sıcak yaklaşımları ve ileri teknolojiyi izlemeleri gereklidir. Kaynaklar: 1. Breathing in the City (Nail Spiller) the Architects Journal (England). 2. Towers of Confort "Barrie Evans" the Architects journal (England). 3. Wind Towers the Design of Wind Driver Naturally Ventilated Building Calculation Metod "Battle Mc. Carthy" Consulting Engineers. __________________ TESİSATDERGİSİ SAYl44 ___________ ______ _ � AĞUSTOS'99
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=