1811M çal ışılmakla, fakal bu kadrolara gerektiği gibi sorumluluk yüklenemediği için, zincir yine kopuk kalmaktadı r. Bağımsız Teknik Müşavir'in işvereni, işin asıl sahibidir ve Müşavir iş sahibinin lam yetkili ve sorumlu vekilidir. İşi asıl planlayan ve uygulamaya koyan, denetimi gerçekleştiren, zincirin 'beyin takı mı' olan Müşavir'clir. Müleahhil ise, iş sahibine ve dolayısıyla onun vekili olan Müşavirlik Firması'na karşı sorumlu olan inşaat yapı mcısıdır. Müşavir'e "o da taahhüt ediyor" bahanesiyle 'Müteahhit' elemek, aradan ciddi bir konlrolu kaldırmak için gösterilen ve iyi niyetli olmayan bir çabadır. Teknik Müşavirlik Firmaları'nı n üstlendikleri hizmetler, aşağı da sıralanan hizmetlerin biri, birkaçı veya hepsi olabilir. Veya bir projede bu rollerden herhangi birini üstlenen Müşavir, bir diğer projede başka bir görev alabilir. Çalışmak islediği alanları n seçimi tamamen Müşavir'in kendi isteğine bağlı olmalı ve gelişmesini o yönele sürdürmelidir. Bir projede görev alacak Müşavir ise, kazanmış olduğu niteliklere göre iş başına getirilmelidir. • Planlama ve fizibilite çalışmaları • Zemin etüdleri Mimarl ı k / Mühendislik tasarımı (dizayn) İnşaal ihale hazı rl ı kları (teknik ve idari şartnameler, müteahhit sözleşme örneği) • Yeterlik değerlendirmesi, puanlama ve müteahhit seçiminde iş sahibine danışmanlık • İnşaal konlrolluğu • Proje yönelimi, inşaat yönetimi • İşletmeye alma danışmanl ığı • Personel teknik eğilimi İleri ülkelerdeki Teknik Müşavirlik Firmaları, aldı kları yetkiler karşıl ığında, Profesyonel Sorumluluk Sigortası sistemi vasıtasıyla çok ağır sorumluluklar yüklenirler. Bu sistemde Müşavir, ihmal, bilgisizlik, deneyim yetersizliği gibi nedenlerle iş sahibine verdiği zararları (yanlış tasarı m, işin gecikmesi, yıkı m/tekrar yapı m işleri vb.), kendisini sigortalayan sigorla şirketi vası tasıyla öder. Profesyonel Sorumluluk sigortası , dünya müşavirlerinin korkulu rüyasıdır. Bu sistemde caydırıcılık unsuru bulunmaktadır. Birkaç hala yapan bir Müşavirlik Firması, bir süre sonra sigorla şirketlerini zarara soktuğu için sigorta kapsamına alınmayacak ve bu onun meslek yaşantısının sonu olacaktır. Burada, özel sektörün kendi içindeki olo-kontrolu görüyoruz ki, sağlıklı olan ela budur. Bu caydı rı cıl ık faktörü tazminattan çok daha önemlidir ve ülkelerin mühendislik / mimarl ık hizmetleri kalitesinde büyük gelişme sağlar. Hayatlar kaybedildikten sonra, lazminalın değeri de yoktur . Zincirin bir diğer halkası olan Müteahhit de, kendi performansını başka adlarla anılan benzeri sorumluluk sigortaları ile garanti allı na alabilir. Müleahhil'len ayrıca, üçüncü kişilere vereceği zararlardan ölürü zarar sigortası vb. istenebilir. İş sahibi ise isterse mülkünü, Müşavir ve Müleahhilin yapacağı hataların dışı nda meydana gelebilecek zararlardan korumak için (hı rsızl ı k, yangı n, öngörülemeyen depremsel zararları vb.) Mülk Sigortası yaptı rabilir. Yapını sı rası nda kullanı lacak cihaz ve ekipmanın üreticileri ve satıcıları, ürünlerinin kalitesini çeşitli kalite garanti sistemleri ile (150, EUROVENT vb.) belgelerler. Bütün bu garanti sistemlerinin uçu ca eklenmesiyle oluşan sisteme, "YAPIDA DENETİM SİSTE Mİ" denir. Son yı llarda ülkemizde ardarcla yaşanan felaketlerden sonra, sigorta sistemleri konuşulmaya başlanmış olmakla birlikle bu konuda çok yanl ış yönlendirmeler yapılmış, Fransa hariç dünyanı n hiçbir ileri ülkesinde kullanı lmayan eski ve pahal ı bir sistem gündeme getirilmeye çalışılmıştı r. Bu sistemde yüzlerce, binlerce eleman çal ıştı ran Denetim Şirketleri veya Denetim Kuruluşları (yani büyük sermaye tarafından oluşturulan tekeller ) ve Yapı Sigortası denen sigorla türü bulunmaktadır. Bu sigortanın asıl işlevi, mal sahibinin zararları nı tazmin etmektir ve kusurun taraflara "rücu" edilmesi yı llar aldığından, sistem iş sahibine çok pahalıya mal olmaktadı r. Burada hizmel kalitesinin garanti altına al ı nması değil, zararın tazmini esastır ve ülkemizde zaten uygulanmakla olan sigortalardan pek de bir farkı yoktur. Nitekim Türkiye'de nisbeten yeni olan motorlu araç kasko sigortası da benzer şekilde zararı ödemektedir. Fakat kasko uygulamaları trafik kazalarının azalmasını sağlamamış, yani caydırıcı olamamıştır.Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği tarafı ndan, Kası nı 1998'de Ankara'da gerçekleştirilen panel, yabancı panelistlerin ele katı lımıyla dünya uygulamalarını incelemiş, Fransız yetkiliye sorulan soruları n cevapları, bu sistemin Türkiye'ye vereceği zararları açıkça ortaya koymuştur. Özellikle de bu eski ve yanlış Fransız sisteminin, dünya yüzünde sadece Fransa, Mısır, Portekiz ve Porlo Riko'da uygulanmasına devanı edildiği anlaşılmıştı r. Birliğimiz'in, Türkiye'deki tek temsilcisi olduğu Müşavir Mühendisler Uluslararası Federasyonu FIDIC 'in dünyaca kabul edilen yöntemleri ABD, Kanada, İngiltere, İsviçre, Almanya, İsveç, Norveç, Avusturya, Danimarka, Hollanda, Finlandiya, Japonya, Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Afrika Cumhuriyeti, Belçika, Lüksemburg, İtalya, İspanya, Malezya, Meksika gibi birçok ülkede başarıyla uygulanmaktadır. Bağı msız Teknik Müşavirlik Firmaları ile Profesyonel Sorumluluk Sigortası'nı yanyana getiren bu sistem DÜNYA BANKASI, AVRUPA KALKINMA BANKASI, ASYA KALKINMA BANKASI gibi uluslararası finans kuruluşları tarafından zorunlu kredi koşulu olarak ileri sürülmekte, söz konusu finansörlerin inşaat ihalelerinde sadece FIDIC şartnameleri kullanı lmaktadır. Yukarıda anlatmaya çalıştığımız denenmiş ve iyi sonuçları alınmış sistemler yerine, her zaman yaptığı mız şekilde bu defa da bir türlü yerine oturtulamayan ve uygulanamayan İCAT'lar yapacaksak, yeni depremlerin neden olacağı yeni felaketlerin sonunda, tekrar konuşmak zorunda kalacağı mız kesindir. Yapılması gereken işlerden belki de en önemlisi, yepyeni ve tamamen müstakil bir Teknik Müşavirlik Hizmetleri İhale Yasası hazırlamak ve Teknik Müşavirlik hizmetlerini özelleştirmek olmalıdır. Bundan böyle, tasarı m hizmetleri dahil, Teknik Müşavirlik işlerinde hizmet verecek tüm özel ve lüzel kişilerin Profesyonel Sorumluluk Sigortası kapsamı nda ellerini laşın allı na koymaları beklenmelidir. Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği, yakın geçmişle bir Türk/İngiliz Brokerlik Şirketi ortakl ığı kurulması na önayak olmuş ve üyelerini 1 Ocak 2000 tarihinden geçerli olmak üzere Profesyonel Sorumluluk Sigortası kapsamı na almak için gerekli çal ışmaları yapmıştır. TürkMMMB, 21. yüzyıla ileri ülkelerin uygulamaları doğrultusunda girmeye kararl ıdı r. ___________ __________ TESİSATDERGİSİ SAYl44 -----::--- ---- ----------- � AĞUSTOS'99
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=