Article 1. GENEL Pompa seçiminde temel etken pompa performansının istenen çalışına değerlerinde sistem gereksinimlerine uyumudur. Bu uyumu sağlamak için gerek sistem karakteristikleri gerekse pompa karakteristiklerinin değiştirilmesi ile uygulanan birçok yöntem vardır, [1]: A-sistem karakteristiklerinin değiştirilmesi ; 1 . kısarak ya da açarak (vana ile kontrol) 2. geri besleme ile (by-pass) B- pompa karakteristiklerinin değiştirilmesi ; 1 . hız değişimi ile 2. çark çapının traşlanınası ile 3. yönlendirilmiş geri besleme yardımıyla çark eınişlerinde suya ön dönüş vererek 4. suyun çarklara yaklaşım açısını değiştirerek 5. kontrollü olarak yaratılan kavitasyon ile debiyi düşürerek 6. çark kanatlarının çıkışında alt yüzeylerini boşaltarak 2. ÇARK ÇAPININ TRAŞLANARAK POMPA KARAKTERİSTİĞİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ Çark çapının düşürülerek pompanın basına yüksekliği ve debisinin kalıcı olarak düşürülmesi oldukça sık başvurulan bir yöntemdir. Özellikle radyal çarklı pompalarda ve sınırlı olarak karışık akışlı çarklı pompalarda uygulanabilir. Salyangozu olmayan pompalarda çark çapının D/den D/ye tornalanınası işlemidir. Genelde çark çapı hacimsel kayıpları önlemek amacıyla kanatlardan düşürülür ve çeperler işlenmez (Şekil 1). Çark çapında yapılan traşlaına pompa veriminde kayıplara sebep olur. Düşük özgül hıza sahip pompalarda çapta yapılan küçük traşlaınalar az verim kaybını na sebep olur fakat özgül hızı yüksek pompalar için küçük çap traşlaınaları bile yüksek verim kayıplarına sebep olur. [1], [2], [3], [4], [5]. 2.1 . Benzeşim Kanunları ile Yaklaşım: Benzeşim kanunu model ve prototip pompalar arasında çapların arasındaki orantıya ve pompaların hızına bağlı bir ilişki belirtir. Benzeşim kanununun aynı hız için sadeleştirilmiş biçimi kullanıldığında debi çap oranının küpüyle, basına yüksekliği çap oranının karesiyle artar ya da azalır. Çark çapındaki traşlama işlemi de benzeşim kanunuyla başlatılabilir. Fakat benzeşim kanunlarıyla bulunan değer düzeltilerek kullanılmalıdır. Benzeşim kanunundaki sapmalar ve düzeltme yöntemleri ileride tartışılacaktır. CEPERLERDEN CAP DUSURULMESI KANATLARDAN CAP DUSURULMES Şekil 1. Çarkın traşlanması. Pompa hızı sabit olmak şartı ile çapta ypılacak değişikliklerin, debi (Q) ve basma yüksekliğine (H) olan etkisi benzeşim kanununa göre aşağıda verilen ilişkilerle belirtilebilir. (1) (2) Çark çapının düşürülerek pompa için yeni performans değerlerine ulaşmak, deneme yanılma yöntemini gerektirir. Öncelikle pompanın tam çaplı çalışma eğrisi kullanılarak yeni çalışma noktaları için bir çap oranı tahmin edilir. Genelde yeni performans değerleri en iyi çalışma noktası yakınlarındadır. Bu tahmini oran kullanılarak benzeşim kanunları yardımıyla benzer çalışma noktalarını belirten eğri çizilebilir. Denklem (2) ve denklem (1) kullanılarak denklem (3) benzer çalışma noktalarının denklemi olarak elde edilebilir. H = cQ213 (3) denklem (3) içerisinde c sabiti, Benzer çalışma noktalarını belirten eğri ve denklem (1 ) ve denklem (2) yardımıyla çap düşürülmesi ile elde edilecek olan performans eğrisi çizilir. İstenen yeni çalışma noktalarını bu eğrilerin kesişim noktasından kontrol edilir. _________________ _ TESİSATDERGİSİ SAYl44 _______________ _ _ � AĞUSTOS'99
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=