Prcdutt lntroduclion Pı,/it,Jınilı Rı,mpıınsııtirl,r (8ı,ru Genl,ım, Pıırııılıırı) Politeknik Compensators (Pipe Expansion Members) Genel Bilgiler Kompansatörlerin kullanım amacı; boru hatlarının ısıl genleşmevetitreşim sorunlarını çözmektir. Kompansatörler esnek yapıları ile boruların ısıl genleşme ve titreşimlerini Üzerlerine alarak, boru hattını rahatlatırlar. Kompansatörün ondülasyon kısmının rijitliği boru hattıyla kıyaslandığında çok az ve ihmal edilebilir mertebededir. Bu yüzden kompansatörler "Sıfır yük" elemanları diye adlandırılır. � '7, Borudaki ısıl genleşmeler, ondülasyonun boyunun uzayıp kısalmasıyla ısıl genleşme gerilimleri meydana getirmeden kompanse edilir. .- --:r �· . ' :..,. -. � �-• ._rr-, -< �':::-�r -,. <" - - ,� Yanal Kompansatörler Kompansatörlerin Yapısı Kompansatörlerin ana elemanı esnek ondülasyon kısmıdır. Bu kısım ince cidarlı paslanmaz çelik körük halinde özel profillerde imal edilir. Ondülasyon et kalınlığı, halve, yükseklik, malzeme ve diğer yapısal özellikleri, boru haltının basınç sıcakl ık, genleşme, titreşim ve .,,,. -...-..-,_ � ✓ ' akışkan özelliklerinin bir korelasyonu ha I i n de dizayn edilir. Kompansatörlerin ondülasyon dışındaki bağlantı kısmı; boru hattının özelliğine göre Sabit Flanşlı, Döner Flanşlı veya Kaynak Boyunlu olarak boru hattına irtibatını sağlayan kısımdır. Kompansatör ondülasyonları tek katlı yerine daha ince fakat daha çok sayıda katlardan imal edildiği takdirde çok daha esnekvegerilim yüklerine daha dirençli bir kompansatör elde edilir. Bu uygulama periyodik yorulma ömrünün uzun olması gereken, basınç seviyesinin yüksek olduğu yerlerde önemlidir. Basınca karşı mukavemet, katların et kalınlıklarının toplamı kadar, ancak periyodik yorulma ömürleri ve esneklikleri çok daha düşüktür. Kalın bir çelik yay yerine aynı toplam kalınlıkta yaprak yayların çalışma özelliklerinin benzeri bir durum gözlenir. Bir diğer avantaj da bir katta kaçak olması halinde diğer katların sızdırmaz olarak çalışması ile ortaya çıkan emniyet faktörüdür. Kompansatör Tipleri Boru hattının özelliğine göre kompanse edilecek hareketin fonksiyonuna bağlı olarak; Eksene! (Axial), Yanal (LateraVOff-set), Açısal (Angular) diye nitelendirilir. Eksenel Kompansatörler Boru hatlarının veya bölümlerinin düz bir hat halinde uzandığı yani boru ekseninin açısal veya lateral bir sapma yapmadığı hallerde kullanılırlar. Kompansatörün yerleştirildiği boru hattı bölümünün uçları sabit noktalar halinde ankorajlanır. Böylece uç sabit noktaları arasındaki boru hattı bölümü tek bir eksen boyunca düz bir hat halinde uzanır. Boru hatlarının daha çok dik açı yaratır şekilde yön değiştirdiği durumlarda kulanılır. Bu durumda boru hattı adeta dirsek yapmış bir şekilde bir veya iki düzlemde yön değiştirir. Bu kompansatörler Tie-Rod'larla bağlı olup basınç kuwetlerini kompanse ettiği için, Eksene! Kompansatörlerin aksine kuwetli ankoraj noktalarına ihtiyaçgöstermeden sistem gerilimlerini alırlar. Açısal Kompansatörler Boru hatlarının açısal deformasyonlarında ve yanal kompansatörler gibi yön değiştirmelerinde kullanılır. Açısal Kompansatörlerde bir düzlemde harekete veya her yönde harekete izin vkrecek şekilde mafsal mekanizmaları vardır. Bu mafsallar kompansatöre etki eden basınç açma kuvvetlerini kompanse ederler ve ancak istenilen düzlemde açısal harekete izin verirler. Açısal Kompansatörler ikili olarak kullanıldığında yanal kompansatörler gibi fonksiyon görürler. Politeknik Kompansatörleri 1976 yılından beri binlerce Politeknik Kompansatörü yurt sanayisinin hizrrıetine verilmiş ve başarı ile hizmet görmüştür. Kompansatör hesaplarında genel olarak Amerikan EJMA (Expansion Joints Manufacturers Association) Standartları, ANSI Piping Codes, ASME Boiler and Pressure Vessel Codes ve DiN standartları esas alınmaktadır. Kompansatör dizaynından sonra büyü k bir dikkat gerektiren imalat safhasına geçilir. En çok kullanılan ondülasyon malzemeleri AISI 304, AISI 3_16 ve AISI 321 kalite paslanmaz çeliklerdir. Yüksek sıcaklıklar için/ nadiren AISI 309 ve lncoloy 800 gibi özel malzemeler kullanılır. POLİTEKNİK Ondülasyonları, ısıl genleşme kompansatörleri olmanın yanı sıra pompalar, fanlar ve diğer hareketli parçaların titreşimleri için Titreşim Alıcı olarak da kullanılırlar. Bilgi için: Politeknik, (0216) 445 55 66 ------- -- ----------- TESİSAT DERGİSİ SAYI44____ _____ ___ _ ____ _ :--ı AĞUSTOS '99 118 �
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=