. . . . . ..., ULUSLARARASI ENERJi TEKNOLOJi VE TESiSAT DERGiSi 1.500.000 TL AGUSTOS 1999 m INDUSTRIAL, COMMERCIAL AND DOMESTIC SERViCE SYSTEMS Fundamentals, Applications, Systems and Equipments lnternational Magazine
11111[ 11 1 lf
ENEL DAĞITIM: EMAS MAKİNA SANAYİ A.Ş. iskele Meydanı Damga Sokak No:9/1 Kadıköy/ ISTANBUL Tel: (0216) 449 19 60 (4 hat) Faks: (0216) 330 09 J2 SERVİ ATIŞ BÖLGE TEMSİLCİLİKLERİ:• Ankara Tel: (0312) 353 83 06 (3 hat) Faks: (0312) 353 83 09 • İzmir Tel: (0232) 436 41 14 (2 hat) - 436 29 43 - 436 17 28 Faks: (0232) 436 41 1'4 Tel: (02 Adana Tel: (0322) 233 86 83 Faks: (0322) 233 88 86 • Samsun Tel: (0362) 231 35 86 (2 hat) Faks: (0362) 231 15 94 • Trabzon Tel: (0462) 322 28 74 - 321 95 38 Faks: (0462) 326 41 66 Bursa !
, , , ile güvenli yannlara...
E.C.A. KÜRESEL VALFLERİ O�LGAZ KqRESEL_,yALFİ (TAM1lEÇJW)J!N1fi y E.C.A. RADYATÖR VALFLERİ - "RV2/K"RAOYATÖR VALFİ RAOYATÖR VALFİ "RV2"RAOYATÖR VALFİ (İÇTEN DEBİ AYAR TERTİBATLI) (İÇTEN DEBİ AYAR TERTİBATLI) � ISO9001 E.C.A. [YILLARCA BERABER 1 GNE LE DAGITIM: ELMOR TESiSAT MALZ EMESi TiCARET A.Ş. Merkez: Kemeraltı Cad. Ümmehan 71/2 Karaköy/iSTANBULTel: (0212) 251 70 06/6 hat Faks: (0212) 249 90 91 Web: httpJ/www.elmor.com.tr E-mail: elmor@el •• • • • •• •• •
2 Buderus AKiLLi KOMBi [ 1 J %10 - %100 Arasında Alev Modülasyonu: lsısan Buderus Akıllı Kombi kapasitesini o anda gereken ihtiyacınızı karşılayacak şekilde ayarlayabilir. Böylece gereğinden fazla ısı üretilmez ve brülörün dur-kalk çalışması engellenir, yakıt ekonomisi sağlanır. Cihazın modülasyon oranı Enerjimetre üzerindeki ışıklardan takip edilebilir. %1O - %100 arasında alev modülasyonu ile kombi ömrü uzar(15-20 yıl). Modülasyon Hem Oda Hem de Su Sıcaklığına Göre Yapılır: Çok geniş modülasyon aralığı, Enerjimetre ve Brain-box sayesinde oda sıcaklığı± 0.1 °C hassasiyetle sabit tutulur. Yani 22°c oda sıcaklığı istenirse, oda 22.1 °C ile 21.9°C arasında sabit kalır. Klasik sistemlerde bu değer 24°C ile 20°c arasında(± 2°c tolerans) olmakta, bu da yakıt tüketimini arttırıp konforu bozmaktadır. Oda sıcaklığına bağlı olarak modülasyon yapması sayesinde en iyi konfor ve yakıt ekonomisi sağlanmış olur. Modülasyon su tarafında da elektronik kontrol edildiğinden, sıcak su kullanımında en iyi şartlar sağlanır. Suyun debisi değişse bile sıcaklık sabit kalır. energymeter Boyler: Kullanma sıcak suyu için kullanılan 2.1 lt.'lik boyler sayesinde anında sıcak su alınabilir. Bu sayede plakalı eşanjörlerde yaşanabilen kısa sürede tıkanma ve delinme problemi ortadan kalkar. Duş yapmak için 1o lt/dak. kapasitede sıcak su gerekir (10°C - 45°C). Bu da kombi kapasitesinin minimum 20.000 kcal/h olmasını gerektirmektedir. Düşük Basınçlarda Çalışır: Doğal gazda 1 mbar basınca kadar problemsiz çalışır. LPG ile kullanıldığında, tüpü sonuna kadar kullanır. 268 Yıllık Buderus Tecriibesi: Buderus 1731 yılından beri ısıtma sektörüne hizmet vermektedir. lsısan Buderus Akıllı Kombi 30 yıllık bir tecrübe ile üretilmekte ve Avrupa'da 30 yıl önce üretilen bu kombilerin eşanjörleri hala delinmeden kullanılmaktadır. TÜRKiYE TEMSİLCİSİ ISITMA VE KLİMA SANAYİİ A.Ş. • •• •• • Deneyimli, İlgili ve Yaygın Servis Ağı: lsısan, Servis Müdürlüğü ve servisler arasında kurulan bilgisayarlı iletişim ağı ile hızlı, kolay ve problemsiz servis hizmeti sağlamaktadır. MERKEZ : Bestekar Şevki Bey Sokak, No.1 Balmumcu• İSTANBUL Tel. (0·2_12) 288 96 96 - 272 53 00, Fax. (0-212) 272 22 32. 266 11 34 BALMU_MCU SHOWROOM: Barbaros Bulvarı, Esen Apl. No.42 Balmumou• ISTANBUL_ Tel. (0-212) 267 31 86 - 266 08 04, Fax. (0-212) 266 87 72 KADIKOY SHOWROOM: Ankara Asfaltı üzerı, Onur Sokak, No.16 Koşuyolu, Kadıköy· ISTANBUL Tel. (0-216) 325 80 80• Fax. (0-216) 340 40 17 AN�ARA SHOWROOM: Akay Caddesi, No.22 Dedeman Otel i karşısı· ANKARA Tel. (0-31?) 418 32 20, Fax. (0-312) 417 92 55 BIZUMRIRS AS HSOH OWWR OR OOOMM. A: kYçaaloy vCaaYdodleus, i9, Nkom.. 2 8O3vaaEkmçlaak• BBaUnRkSasAı KTeoln. u(0t l-a2r2ı k4a) r2ş6ı s7ı ,0G4 a8z5i •e mFiar •x . I(Z0M- 2IR2 4 )T2e6l.7 (000-26392) 251 30 5 0 , Fax (0-2321 2 5 1 91 8 1 S E A S E N K R TA V IŞ i L S E Y HA M I _ � U SH D S O U !i R WO L V R , U : O R G O Q U MO : : M A A n : l k C i a Ç e ra e n t g A in iz s k f a T a o y lt a p ı e ü C l z a C e d r a d i, d e d Os e i n , s u N i r , o N S . o 1 o 5 . k 2 2 a 5 k 8 , P N T A o T . n 1 a k 6 d a or K ş lu o ıs ş U , u • n y A i o v N e lu r T , s A K it L a e Y d s A ı i k k ö a T y e r • ş l. ı s I ( S ı 0 T • - 2 A E 4 S N 2 B K ) i U 3 Ş 2 L E 2 H T Q e i 4 R l. 4 ( 4 0 T , - e 2 l F1 . 6 ( a 0 ) x -. 3 2 ( 2 2 0 5 2 - )2 8 4 3 0 2 2 8 ) 3 0 3 9 , 2 9 2 F 8 2 a 0 7 x • . 2 ( F 5 0 a -2x1. 6(0) -322252)830271700 54
Değerli Okurlar, Yaşadığımız Deprem Felaketi Nedeniyle Ülkemize Geçmiş Olsun, 17 Ağustos 1999 tarihinde yaşanan deprem sonrasındaki maddi ve manevi yıkımlarımızın olumsuz etkilerinin sürdüğü bu ortamda sorgulamak zorunda kaldığımız ilk konu resmi rakamlara göre yaklaşık 14 bin ölü, 28 bin yaralı, 35-40 bin yıkılan ve ağır hasar gören yapının nedenleri olmaktadır. Neden ve nasıl bu derecede yüksek bir hasara uğradığımızın cevabı uzmanlar ve yetkililerce maalesef kolayca verilebilmekte, fakat çözüm üretmek o derecede kolay olamamakta. Sorumlu kim? Sadece devlet mi? Tabii ki hayır! Bizlerin, yani bu sektörün resmi ve özel, çeşitli kurum ve kuruluşlarının çeşitli kademelerinde faaliyette bulunan yetkililerinin, mühendis ve yöneticilerinin de sorumluluğu olduğuna inanıyoruz. Ama toplu yaşam düzeyimizin geçerli bütün yasalarının yaptırım gücünü elinde tutan, bu yerleşim bölgelerindeki yapıların sağlıklı bir yaşam için taşıması gereken standartlarının denetim ve kontrolunun sağlanmasındaki sorunıluiuk ve gözetim devletindir. Bu yönden mühendislik ve mimarlık hizmetlerinde sigorta ve garanti, müteahhitlik hizmetlerinde kalite ve güvence, tüketici kullanımında yapı sigortası ve devlet yönetiminde bağımsız uzman kuruluşlarla takip ve kontrol birimleriyle kurulacak bir sistemin doğru çalışabileceği düşünülebilir. Ülkemizin yapı tekniği ile ilgili sorunlarının çözümünde esas olan yürürlükteki mevzuatı düzeltmek ve çağdaş yapı teknolojisi standartlarını geçerli kılmak ile bu tür afetlerde daha fazla kayıp vermemek mümkün olabilir. Doğaldır ki, bugün önlem almayı düşünürken, bizleri şu an etkileyen depremin yanı sıra yangın, sel ve heyelan gibi diğer afetlere karşı da önlem almak ve hatta hava kirliliği, çevresel etkiler, sağlık ve hijyen koşullarını da göz önünde bulundurmak zorundayız. İşte bu aşamada güncel bir konu tüm hatlarıyla önem kazanıyor. Yapıda Denetim Sistemi, yani; Profesyonel Sorumluluk Sigortası, Mülk Sigortası, Cihaz/Malzeme Garantileri. Tüm bu sigorta ve garantiler, mal sahibi ile müteahhit arasındaki işi planlayan ve uygulamaya koyan, denetimi gerçekleştiren, zincirin beyin takımı olarak çalışan teknik müşavirlik firmasının devreye girmesiyle tamamlanmakta. Bu sistem çalışmaya başladığında ise devletin kendi kadrolarıyla yapmaya çalıştığı kontrol ve denetim sorumluluğu; bu işi gerektiği gibi yapmak zorunda olan firmalara geçmiş olacak.Çünkü bu firmalar profesyonel sorumluluk sigortası yaptırmak zorunda olacaklar ve neden olacakları herhangi bir hasardan dolayı kendilerini sigortayan şirketlerin, zarara uğrayanlara ödeme yapması gerekecek. İşte bu sigorta şirketleri yapacakları ödemelerden dolayı teknik müşavirlerin kredilerini düşürecek, sigorta poliçe bedellerini yükseltecek. Bu durum belki de teknik müşavirlerin meslek yaşamlarını riske edecek. Bu sistem dünyanın tüm gelişmiş ülkelerinde; Amerika Birleşik Devletleri, Almanya ve Japonya başta olmak üzere pek çoğunda uygulanmakta. Sektörümüzün önemli bir konusu da düzenlenen fuarlarla ilgili olarak; TTMD, DOSİDER, ISKİD ve İZODER'in birlikte yaptıkları çalışmalar sonucunda aldıkları iki yılda bir kez fuar düzenlenmesi kararı idi. Bu konuyla ilgili olarak Dünya Fuar Yapını Ltd.Şti. ile anlaşma yapılmış ve derneklerin adına tescil edilecek ISK/SODEX ismiyle, 2000 yılının Mayıs ayı içinde Yeşilköy'deki Dünya Ticaret Merkezi'nde bir fuar düzenlenmesi kararlaştırılmış bulunmaktadır. Deprem felaketinin sektörümüzdeki pekçok firmayı etkilediği tahmin edilmekle birlikte, Termaflex-form şirketinin Sakarya Hendek'teki fabrikalarında geçen yıl yaşadığı yangından sonra bu yıl da depremden büyük zarar görmesi bizleri fazlasıyla üzmüştür. Firma yetkililerine ve çalışanlarına gelecek günlerde bu zararlarını kolayca telafi edecekleri inancıyla geçmiş olsun dileklerimizi sunarız. En derin saygılarımızla, i- i' Süleyman BULAK TEKNİK YAYINCILIK, TANITIM AŞ. Yön. Kur. Bşk. / Chairnıan Dear Readers, By reforming the existing /aws concerning the technical problems on building and validating the contemporary building teclınology standards, it is possible to reduce the number of losts after the disasters such as the earthquake tlıat lıas affected t/ıe wlıo/e Marmara. Region. Naturally, we should not only take measures against the earthquakes, but as we// as tlıe air pollution, erıvirorımeııta/ effects, lıea/th and hygienic conditions. Anotlıer important lıeadline of tlıe magazine is tlıaı, TTMD, 005/DER, ISK/0 and IZODER arrived at a decision of organizing a biannual fair. Regarding this decision, after negotiating wit/ı Dünya Fuar Yapım Ltd. Şti., next year a fair will held on in Dünya Ticaret Merkezi on be/ıa/f of t/ıe associaıions mentioned below. Wiılı Best Regards, 3
AĞUSTOS '99 SAYI 44 Sahibi ve Yazı İşleri Md. Teknik Yayıncılık, Tanıtım A.Ş. adına Founder and Editor in Chief on behalf of Teknik Yayıncılık, Tanıtım A.Ş. Süleyman BULAK ------- o ------- YAYIN DANIŞMANI/Publishing Adviser Celal OKUTAN - - ---- 0 ------- YAYIN YÜRÜTME KURULU Editorial Executive Board Prof.Dr. Ahmet '\Rl�O'( (İ.T.Ü.), Prof.Dr. F. Osman GENCELi (1.T.U.), Prof.Dr. Macit TOKSOY (Dokuz Eylül Universitesi), Prof.Dr.Rüknettin OSKAY (O.D.T.U.), Celal OKUTAN (Mak.Yük.Müh), Erdinç BOZ (KORAY Yapı), Erdoğan ATAKAR (Mak.Yük.Müh.), Ersin G\JRDAL (Mak.Yük.Müh), Fatma A.!(YAZI ÇOLAŞAN (O. D.T.M.), �eh met TURKEL (G.QQDYEAR), Numan ŞAHIN (EMO), Rüknettin KUÇUKÇALI (ISISAN) YAYIN DANIŞMA KURULU Editorial Boord of Advisors Ali HELVACI (Mok.Yük. Müh./Bayındırlık Bakanlığı Müsteşarı),.. Prof.. D�. Hikmet. KARAKOÇ (ANAJ)OLU UNIVERSITESI), Prof.Dr. Jsm.ail TEKE (Y.T.U.), Prof. . D.r. KemalONAT (1.T.U.), Prof. Dr. Kevork ÇILINGIROGLU (MaJ.YüUı\üh.), Pr�f. Dr..Umit.Doğay ARINÇ (Y.T.U.), Dr. Ihsan GULFERI (1.T.U.), Jl.hn"!.et BAŞARAN (YAKACIK VALF), Akdeniz l;IIÇS_()NMEZ (Mak.Yük.t,ııüh.l, Bülent BOZALI (FUZYON), Cafer UNLU (INTERVALF),. Davut BOLU (HACI AY.YAZ), Gazanfer UGURAL {TERMAS), Hali!?' iM.AN (IMTEK), Herman MINASYAN (APSiS-EKiN), Hüşeyin ERDEM (TO.KAR). Hüş.eyin YEŞILBADEMLI (KOÇ HOLDiNG), Ihsan ONEN (OMsamk.aYnük. Müh.), Levent TAŞKIN (VAl�.LANT), ŞAYLIMA�. (VALFTEK), Onder KIRATLILAR (ELMOR), Ozgür l'_IN_!�R (FERRQLI), Rüştü BOZACI (DESA), Sami BOLU!:(BAŞIO�LU (SANTEM), Sezar KJl.YALIBAY (SUPERMATIK), Şenel YAYGIN (SISfv\.AT), Tamer ŞENER (ERENSANJ, Tarık �KT.IJC.1:AR (TEBA), Yalçın KAYAUOGLU (DEM.!RDOKUM), Yalım ARISOY (ŞELNIKEL), Yüksel KO�AL.(M9.k. Yük. Müh.), Zeki OZEN (ALARKO), Ziya ULKUCU (Mak. Yük. Müh.) - - - - - - - o ------- YAYIN KURULU/Editorial Board Genel Yayın Yönetmeni - İdari Executive Editor - Administrotive Reklam Müdürü/Advertis�menl Monager Emine BANKOGLU G e nEexl eYc uatyi vı ne YE öd int oert m- Teencih•n iTcea kl n i k Muhittin TEKMAN (İşi. Mak. Müh.) Yayın Yönetmeni/Executive Editor Hünkar AKBAŞ Metin Çeviril.ı,ri / Texl�ol Tronslotion Şeniz GULKAN - lngilizce Grafik Tasarım/Design Şengül ASLAN • Semiha REÇBER Bilgi işlem/Epp . Mehmet MENETLIOGLU Abone Sorumlusu / Respqnsible of Readers Sevim ŞAHIN - -- ---- o ------- YÖNETİM MERKEZİ EXECUTIVE EDITORIAL OFFICE, TEKNİKYAYINCILIK, TANiTiM A.Ş. Bolmvmcu, Barbaros Bulvarı 131/1 O 80700 Beşiktaş / İstanbul e-posto:tekyoysbulok @turk.net http: www.teknikyoyincilik.com Tel, 212• 275 83 59 Faks, 212• 288 26 14 Eskişehir Temsilcilerimiz: Sod,k YURTMAN 0.222.230 88 24 Horun GÜNEL 0.222.230 75 44(pbx) Ankara Temsilcimiz: Hızıroğlu Tanıtım - Ercan Hızıroğlu Tel, (0.312) 427 09 65 Faxc (0.312) 427 54 91 BASKI/PRINT, Uniform Motboocılık San A. Ş. --- - --- o ---- - - Fiyatı: l .500.000 TL. (Posla ücreti dahil) s��J� �:;;;;ije�-��� �ı���t����g;��:ı�d��/ Overseos S'25 (Paslogc included) Annual subscriptians : Europc S 100/0verseas S 100 ICTesisat Der: ,:�r::ı ,�_Y;;:� :i,�! ı° azd::, t��';!!:t' her hakkı gOsterilerek de o/sa iktibas edilemez. Yayınlanan ilanların sorumluluğu ilan sa h iplerine aittir. ntents Deprem Earthquake Deprem Felaketinden Çıkarılacak Dersler..............J..................................................................................................... .10 Muhittin TEKMAN 1 Depremden Sonra Bize Dönen Bakışlar..............................................................................................................13 Fatma ÇÖLAŞAN Türkiye'de 20. Yüzyılda Yaşanan Aletsel Büyüklüğü 5 veya Daha Büyük Şiddetteki Depremlerin Kronolojisi...... .15 Deprem Felaketinin İstanbul'daki Etkileri ve Doğal Gaz Şebekesinin Durumu.............................................................16 Muhittin TEKMAN İzmit Doğal Gaz Projesi Alt Yapı ve Şebekesinin Deprem Sonrası Durumu.............................................................21 Muhittin TEKMAN Güncel Agenda Sektöre! Panorama..............................................!..............................................................................................35 Celal OKUTAN 1 2000'1i Yıllarda Enerji Sorunu...............................................................................................................................44 Üzeyir GARİH Doğal Havalandırma Sistemlerindeki Teknolojik Gelişmeler..............................................................................58 Celal OKUTAN Erzincan Depremi Mahalli Tetkik ve Gözlem Notları.........................................................................................60 Celal OKUTAN Yeni TS-825 ve Enerjiyi Verimli Kullanan Binalar.............................................................................................156 Korhan IŞIKEL t-lcıberler Nevvs IKK'99 Essen Fuarı........................................................................................................... ..................................167 Türkiye Soğutma-Klima Sektörü Teknik Yayıncılık ile Die Kalte'de.................. ...................................................167 Demir Döküm'ün Yeni Genel Müdürü Melih Batılı............................................................................................168 Vaillant, Tüketici Club Üyelerini Ödüllendiriyor.................................................................................................168 ISKAV Teknik Komisyonu Çalışmalarına Başladı...............................................................................................169 Teba, Daikin VRV Sistem'i Belçika ve İngiltere'de Tanıttı.......................................................................................172 Form A.Ş. Bayileri Biraraya Geldi......................................................................................................................172 İYEM'in Yeni Eğitim Programı Açıklandı............................................................................................................174 TESKON'99 4-7 Kasım'da...........................................................................................................................................174 İpragaz "Osmanlı Yemek Yarışması" Sponsoru...................................................................................................176 Antalya'da Yeni Electra Bayisi: Türkmen Mühendislik..................................................................................................176 Ayvaz, 2000'de Hadımköy'e Taşınıyor......................................................................................................................178 İzotoprak, Taşyünü İthalatına Başladı...................................................................................................................178 E&O Mühendislik, Swep lsı Eşanjörlerini Tanıttı........................................................................................................179 Gedik A.Ş. - Alman Leser Ortaklığı.......................................................................................................................179 Valftek, Üretim Programına Küresel Vanaları Dahil Etti...................................................................................180 Özgür Mühendislik Spılotair'i Tanıttı...............................................................................................................180 SİMER 2000 Kongresi Nisan'da Yapılacak........................................................................................................180 Kanada'nın Anti Damping Davası Borçelik Lehine Sonuçlandı........................................................................181 Ürün Tanıtımları Product lntroduction Alarko Klima........................................................................................................................................................76 Electra ECF Serisi Kaset Tipi Split Klimalar........................................................................................................98 Elba Panel Radyatör...........................................................................................................................................100 Politeknik Kompansatörler....................................!......................................................................................................118 Culligan R.02® •........................................................................................................................................................146 Özgür Mühendislik'ten Spılotair........................................................................................................ ...............164 Baymak Solar Güneş Enerji Sistemleri................................................................................................................175 DemirDöküm Jetstream Döküm Kazan................................................................................................................182 irket Tanıtımı Cornpany lnlrcxJucLion lsısan Servis...........................................................................................................................................................150 4
Makale / Teknik Bil iler Artide Konutlarda ve Fabrikalarda Suyun Depolanması ve Su Depoları.............................................................72 Ender KARTAL Buhar..H at.1.arında Boru Çapı Tayini.............................................................................................................111 Cafer UNLU Pompa Performansının; Çark Çapının Traşlanarak Değiştirilmesi.................................................................136 Kahraman ALBAYRAK - Onur KONURALP Havalandırma Kanallarının lsı Yalıtımı............................................................................................................161 Mehmet ÖZİPEK ÇeVİ rİ Translation Bavyera Eyaleti Merkezi Bankası-Münih Merkez ve Çeşitli Şubelerin Yeniden Yapımı (Bölüm 11)............64 Kaynak: TAB Technik anı Bau;Sayı 11, Kasım '98 ISH'99 Fuarı'nda Klima, Soğutma ve Havalandırma......................................................................................87 Kaynak: Die Kaile & Klimatechnik 5-1999 Yapı Teknoloiisi Dosyası 57 Cohstruction Tec:hnology Fle Doğal Havalandırma Sistemlerindeki Teknolojik Gelişmeler...................................................................58 Celal OKUTAN Erzincan Depremi Mahalli Tetkik ve Gözlem Notları................................................................................6O Celal OKUTAN Bavyera Eyaleti Merkez Bankası - Münih Merkez ve Çeşitli Şubelerin Yeniden Yapımı (Bölüm 11).......64 Kaynak: TAB Technik anı Bau-Sayı 11, Kasım '98 Konutlarda ve Fabrikalarda Suyun Depolanması ve Su Depoları............................................................72 Ender KARTAL Klima Dosyası p,Jı- eoı ıc111oı..ıg Fle 85 ISH'99 Fuarı'nda Klima, Soğutma ve Havalandırma................................................................................87 Kaynak: Die Kaile & Klimatechnik, 5/1999 Klimalar İçin Ürün ve Firma Bulma Rehberi. ......................................................................................94-96 Endüstride Tesisat Dosyası 109 lnstalation h lnduslry Fle Buhar Maliyet Tablosu............................................................................................................................11O Buhar..Ha\!arında Boru Çapı Tayini.........................................................................................................111 Cafer UNLU Borular ve Vanalar İçin Ürün ve Firma Bulma Rehberleri..............................................................116-117 Pompa Dosyası Punıp Fle 135 Pompa Performansının Çark Çapının Traşlanarak Değiştirilmesi........................................................136 Kahraman ALBAYRAK - Onur KONURALP Pompalar İçin Ürün ve Firma Bulma Rehberi........................................................................................148 İzolasyon Dosyası lnsulalion Fle 155 Yeni TS-825 ve Enerjiyi Verimli Kullanan Binalar...................................................................................156 Korhan IŞIKEL Havalandırma Kanallarının lsı Yalıtımı...................................................................................................161 Mehmet ÖZİPEK 5 AUGUST '99 Sunuş 3 İlan Sayfaları İndeksi Güncel Yakıt Fiyatları (Konut ve Sanayi) Karşılaştırma Tabloları Heat Pump (lsı Pompası) Enerji Harcaması Yakıt Maliyeti Tablosu ISSUE 44 6 46 48 Fuar Takvimi (Yurt İçi-Yurt Dışı) Ürün Gruplarına Göre Firma Tanıtım İndeksi 50 204 İlan Veren Firmaların Tanıtım Bölümü 205 �rn>l:� Ulusl �rarası Klima. �a . valandırma J.\; � ve Sogutma Teknoloıısı Fuarı Essen-Almanya 7-9 Ekim 1999 166 Abone Formu 184 T A B L O L A R 1.0. KLiMAIAR....................................................................................185 1.1. PENCERE TİPİ KLiMAIAR............:...........................................185 1.1.1. Soğutmalı Tip............. ........................... ...........185 1.1 .2. Heat Pumplı Tip. ................................. ....................185 1.1.3. Soğutm�lı v� ısıtıcılı Tip.................. ................................. ......185 1 .2. PORTATiF TiP KUMAIAR..............................................................185 1 .2.1 . Monoblok Tip .................................... ..................... ...... 185 1 .2. 2. Spliı Tip... ....................... ............................... ......185 1.3. SPLiT TİP KLiMAIAR..............................................................186 1 .3.1. D1.M:ı-T1i... ..................... ....... 186-187-188 1.3.2. Salon Tipi .................................... . . ................. 188-189 1.3.3. Kaset Tipi... ................................. .. .. ...............................189 1.3.4. Konsol Yer Tipi................ ............................... .....189-190 1.3.5. Konsol Tavan Tipi.... .......................... .................190-191 ; :!:6• �;��� �l�ri<dMALAii::::::::.:....:::::::::::::::::: :::::::::::.........; 93:; ;; 2.0. FAN COiLLER..................................................................195-196 2.1. Kabinsiz (Kaseısiz}'Tavan Tipi...................... . .. ........... 195 2.2. Kabinsiz (Kasetsiz) Döşeme Tipi........................ . ...............196 2.3. Yüksek Debi ve Kapasiteli, Kanallı Tavan Tipi...... .............196 3.0. KOMBİLER................................................................. .......1 97-198 3.1. Bacalı Kombiler..................... ................................. ................197 3.2. Hermetik Kombiler.. ...198 1 �.O. KALORİFER KAZANIARl.................................................199-200 ıf-1. DÖKÜM DİLİMLİ KALORİFER KAZANIARl............................199 ıu .1. Gaz veya Motorin Yakıılı, Atmosferik Brülörlü. . . ..... 1 9 9 4.1.2. Gaz veya Motorin Yakıtlı, ünemeli Brülörlü..............................199 4.1.3. Sıvı Yakıtlı !Fuel-oil No:4 veya 5) Üflemeli Brülörlü..................199 4.2. ÇELİK KALORİFER KAZANIARl..............................................200 4.2.1. Gaz, Moıorin ve Fuel-oil Yakıtlı, Üflemeli Brülörlü....................200 5.0. BACA SiSTEMLERİ..................................................................201 5.1. Tek Cidarlı, Kelepçeli Tip 316 Kal.ite, Paslanmaz Çelik..............201 5.2. Özköseoğlı.ı/Remgaz Refrakıer Malzemeli..................................201 6.0. RADYATÖRLER.......................................................................202 6.1. Dilimli Dökme Demir.................'............,.............. . . ... 202 6.2. Dilimli Alüminyum..... .......................... ................... .. ... . . . . . 202 6.3. Dilimli Çelik. ................................. ... .....................................202 6.4. Panel...... .. .................................. ................202 7.0. HİDROFORIAR......................................................................203
f i r m a l a r A AKNUR ..................................................... 23 AKSAY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . 24 AKVAN.................................................... 132 • ALARKO ................................... lnsert-51-52 ALFA LAVAL ............................................. 39 ARDUMAN ................................................ 86 AUER ........................................................ 31 B BARA ........................................................ 30 BATES ............................................. 130-131 BAYMAK ................................................... 79 BERETTA .................................................. 29 BSH GRÜNBERG ................................... 173 BURGMANN ........................................... 129 C-Ç COŞKUNÖZ RADYATÖR ........................ 127 ÇUKUROVA .............................................. 43 D DEMİRDÖKÜM ..................... Arka Kapak-27 DOĞSAN ...................................... Ön Kapak E ELSEL ...................................................... 25 EMAS ...................... Katlamalı Ön Kapak İçi ERBAY .................................................... 108 F FRİTERM .................................................. 93 FORM ....................................................... 99 G GEBSA YAPI ................................... 106-107 GENÇAY ................................................. 149 GE-Tİ ...................................................... 175 GÜRDALMÜHENDİSLİK .......................... 32 H HACI AYVAZ ........................................ 54-55 HAVAK ...................................................... 80 HAYMAK ................................................ 170 ı-i ICCI '99 .................................... lnsert-33-34 ISISAN ..................................................... 2-7 İLG .......................................................... 152 İMAS ......................................................... 81 İNTERVALF .............................................. 56 İZOCAM .................................................. 151 İZOTOPRAK ............................................ 165 Q K KLİMATEK ................................................ 89 N NOVAPLAST ........................................... 103 O-Ö ODE ........................................................ 154 ODES ......................................................... 8 ÖKOSOL .......................................... 104�105 P-R PERPADOĞALGAZ................................ 128 POLİTEKNİK ........................................... 141 RAAB KARCHER .................................... 133 RAKS ................................................... 95-97 ROTEK...................................................... 78 s SELNİKEL ................................................ 26 SİSTEM YAPI ........................................... 71 STEP MÜHENDİSLİK ............................... 83 SÜPERMATİK ........................................... 53 T TEBA .................................... lnsert-101-102 TEMON ..................................................... 28 TEMSA ..................................................... 84 TESKON '99 ............................................ 177 TETYAZILIM ........................................... 143 THERMAFLEXFORM .............................. 153 TİMFA ....................................................... 40 TİMTES .................................................... 115 TOPTEL .................................................... 82 TRANS KLİMA .................................. 169-171 U - Ü ÜNİVERSAL MAKİNA ............................... 41 ÜNİVERSAL MÜHENDİSLİK ..................... 42 V - W VAILLANT ................................................. 69 VALF .................................... Ön Kapak İçi-1 VALFTEK ................................................ 134 VEMEKS ................................................. 139 y YAKACIK ............... lnsert-119-120-121-122 •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 123-124-125-126 YILDIZKAZAN ........................................ 147 z ZİLMET ................................................... 145
Goodm� Bugünlerde serinlemenin en sağlıklı yolu... DUVAR TİPİ SPLTI KLİMA İç Ünite DUVARTİPİ SPLTI KLİMA Dış Ünite � An,ono PENC E RE TİPİ KLİMALAR ISISAN GOOOMAN KLİMA CİHAZLAR! SESSİZ VE PROBLEMSİZ ÇALIŞIR, ÇOK UZUN ÖMÜRLÜDÜR. Dış üniteleri G90 Heavy galvanizden imal edilmekte, üzeri özel toz boya ile boyanmakta ve korozyonadayanıklılığını belirlemek için 500 saatlik tuz püskürtme testine tabi tutulmaktadır. Ürünler bu testi başarı ile geçmektedir. A,,,ona GOODMAN GRUBUNA DAHİL BİR FİRMADtR. TÜRKİYE TEMSiLCiSi ISITMA VE KLİMA SANAYİİ A.Ş. MERKEZ : Bestekar Şevki Bey Sokak, No.1 Balmumcu • İSTANBUL Tel. (0·2_12) 288 96 96 • 272 53 00 • Fax. (0-212) 272 22 32 • 266 11 34 BALMU_MCU SHOWROOM : Barbaros Bulvarı, Esen Apt. No .42 Balmumcu • ISTANBUL_ Tel. (0-212) 267 31 86 • 266 08 04 • Fax. (0-212) 266 87 72 KADIKOY SHOWROOM : Ankara Aslallı üzeri, Onur Sokak, No.16 Koşuyolu, Kadıköy • ISTANBUL Tel. (0-216) 325 80 80 • Fax. (0-216)340 40 17 ANKARA SHOWROOM : Akay Caddesi, No.22 Dedeman Oteli karşısı • ANKARA Tel. (0-31?) 418 32 20 • Fax. (0-312) 417 92 55 IZMIR SHOWROOM : Akçay Caddesi, No. 283 Emlak Bankası Konutları karşısı, Gaziemir · IZMIR Tel. (0-232) 251 30 50 • Fax (0-232) 251 91 81 BURSA SHOWROOM : Yalova Yolu, 9 km. Ovaakça • BURSA Tel. (0-224) 267 04 85 • Fax. (0-224) 267 00 69 ANT�LYA_SHOWROOM : Ali Çetinkaya Caddesi, No.152 PTT karşıs\ • ANTALYA Tel. (0-242) �22 0_4 44 • Fax. (0-242) 322 27 25 ESKIŞEHI� S!:10\lif\QOM : Cengiz Topel Caddesi, No.258 Anadolu Universitesi karşı�ı • ESKiŞEHiR Tel. (0-222) 323 99 80 • Fax. (0-222) 321 00 54 SERViS MUDURLUGU : Ankara Aslaltı üzeri, Onur Sokak, No.16 Koşuyolu, Kadıköy • ISTANBUL Tel. (0-216) 325 80 80 • Fax. (0-216)_ 325 80 77 7
Yangından Korunmacla Tek Adres ;;;..--• . . • t ' ' - ; ! :.--- .. �1·1 •Yangın algılama ve alarm sistemleri •Sprinkler söndürme sistemleri •Köpüklü söndürme sistemleri •Gazlı söndürme sistemleri •Kimyevi tozlu söndürme Uluslararası standartlarda ve i s t e n i rse sert ıji ka l ı sistemleri •Yangın pompaları •Yangın dolapları ve söndürücüleri •Yangınla savaş araçları •Yangın hortum, vana, lans ve kaplinler •Yangın ve duman atına damperleri •Yangın kapıları •Yivli (groove) boru bağlantıları •Onaylı borulama malzemeleri ODES Yangından Korunma Sistemleri Zahit Bey Sk. No: 1 2/2 81030 Kızılıoprak-İSTANBUL TÜRKİYE TEL: +90 (O) 216 418 21 13 (pbx) Fax: 336 29 48 8 E-mail satış: odessale@mag.net.ır E- mail teknik: o<lestech@mag.net.tr İzmir İrtibat bürosu: 0.232 262 25 84 •Sistem dizaynı •Projelendirme •Malzeme temini •Süpcrvizyon •Montaj •Taahhüt •Devreye alma •Bakım •Stok ve yedek parça liJ
ÖZEL DOSYASI
ııet DEPREM ■ FELAKETiNDEN CIHARILACAH DERSLER � Lessons To Be laken From Earthquake MUHİTTİN TEKMAN - Genel Yayın Yönetmeni Ülkemizi Derinden Etkileyerek Sarsan Deprem Felaketinden Çıkarılacak Dersler Yar 17 Ağustos 1 999, Salı sabahı, saat 03.02'de, aletsel büyüklüğü 7,-l olan ve 45 saniye süren Gölcük merkezli deprem sonrasında ülkemiz tarihindeki en kötü deprem felaketlerinden birini daha yaşadı. İzmit körfezi kıyısında, Kocaeli'nin tüm yerleşim birimlerinde, Adapazarı merkezli Sakarya'da ve İstanbu/'un Avcılarve Bağcılar merkezli tüm semtlerinde ve Bolu'nun Cölkaya ilçesinde yoğun olarak, İstanbul'un diğer ilçelerinde, Bursa, Zonguldak, Eskişehir ve Tekirdağ illeri ve bunların pek çok ilçelerinde ele şiddetli bir şekilde hissedildi. 28 Ağustos 1999 tarihinde, Başbakanlık Kriz Yönetim Merkezi'nin saat 20.00 itibariyle yaptığı açıklamaya göre; Kocaeli ilinde 7408 ölü, 9094 yaralı; Sakarya ilinde 2624 ölü, 5084 yaralı; Yalova ilinde 23 71 ölü, 4472 yaralı; İstanbul ilinde 946 ölü, 4675 yaralı; Bolu ilinde 262 ölü, 1146 yaralı; Bursa ilinde 246 ölü, 2603 yaralı; Eskişehir ilinde 33 ölü, 98 yaralı; Zonguldak ilinde ise 3 ölü, 26 yaralı olmak üzere toplam 13893 ölü, 2 7233 yaralı var. Bayındırlık ve İskan Bakanı Koray AYDIN'ın yaptığı açıklamalara göre ise çöken, ağır hasar gören ve iskana müsait durumda olmayan yapıların toplamı 35-40 bini bulmakta, bu yapılar içinde konut olarak kul/anılanların toplam daire sayısı ise en az 270 bin. Dolayısıyla bu miktar kadar yeni daireye ihtiyaç var. Ancak 7269 sayılı Hak Sahipliği Kanunu'na göre ikinci konut sahipleri ile kiracılara yeni konut verilemeyecek. Ama kanun hükmünde kararname ile farklı bir düzenleme de yapılabilecek. Gerek depremin konut ve diğer yapılar üzerindeki etkisi, gerekse ülkemiz inşaat sektörünün işleyiş şekliyle doğrudan ilgili olan İmar Kanunu'nda yapılmak istenen değişikliği ele gündemdeki yerine oturtmak istedik. Bu amaçla değişiklik için ODTÜ tarafından hazırlanan taslağı Öğretim Üyesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Deprem Mühendisliği Araştırma Merkezi Başkanı Prof. Dr. Haluk SUCUOĞLU'nun Milliyet Gazetesi'nde 26 Ağustos 1999, Perşembe günü yayınlanan "İmar Kanunu Değişmeli" başlıklı makalesinde verdiği bilgileri derleyerek "Yeni İmar Kanunu Taslağı'nın mevcut 3194 sayılı İmar Kanunu'na göre içerdiği değişiklikler ve bu değişikliklerin inşaat yapımına etkileri" açılımında özetle yerek güncel bir çalışma hazırladık. ------ -------------- TESİSATDERGİSİ SAYI44___-;----- -------- ---- � AĞUSTOS'99
INM ■ Prof. Dr. Remzi ÜLKER Çok geniş alanda çok ağır hasara ve can kaybına neden olan Marmara Depremi'nin Türkiye üzerindeki olumsuz etki/eri sürerken, konuyu uzman gözüyle değerlendirmek istedik ve 26 Ağustos 1999, Perşembe günü, Emekli Öğretim Üyesi, İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Yapı ve Deprem Uygulama ve Araştırma Merkezi Kurucu Müdürü Prof. Dr. Remzi ÜLKER ile ülkemizin birinci derecedeki deprem kuşağında inşa edilmiş yapıların durumu, yapılması ve dikkat edilmesi gerekli hususlar hakkında bir görüşme yaptık. Konu hakkında Adapazarı, Erzincan, Afyon ve Adana 'daki son dönem depremlerde yaptığı çalışmalarla büyük deneyim kazanmış olan Prof. Dr. Remzi ÜLKER'in görüşleriyle teknik açı dan ve önemli yönleriyle değerlendirerek hazırladığımız aşağıdaki güncel çalışmayı sektörümüzün dikkat ve yararına sunuyoruz. DEPREM KUŞAĞI YAPILARI Türkiye nüfusunun o/o94'ü deprem riski taşıyan alanlar üzerinde yaşamakta. Örneğin Adapazarı şehri Sakarya nehrinin taşıdığı alüvyonların üzerinde kurulmuş. Bu alüvyonların yani zeminin özgül periyodu 0,6-0,8 saniye kadar. Her yapı katı için 0,1 saniyelik peryod şartı dikkate alınırsa, burada yapılacak yapıların en fazla bodrum+zemin+3 normal kat şeklinde olması gerekmekte. Böylece toplam özgül periyod i le yapının toplam özgül periyodu ile Adapazarı zeminin peri yodu arasında yıkı lmaya neden olmayacak bir fark kalmakta. Adapazarı'nda 3 normal katın üzerinde pek çok yapı inşa edilmiş ve bunların çoğu da maalesef bu depremde yıkılmış veya ağır hasar gördü. Birinci derecedeki deprem kuşağında bulunan yapıların kolon ve kirişlerinin yapı içindeki dağılımı ve sayısı, taşıyacağı yük ve momentler bakımından çok önemlidir. Bu nedenle inşaatlar mutlaka inşaat mühendisleri tarafından projelendirilmeli ve kontrol edilmelidir. Ülkemizdeki yapıların, özellikle kırsal kesimdeki yapıların; kalfalar ve hatta yapı sahipleri tarafından inşa edildiği bilinmektedir. Birinci derecedeki deprem kuşağındaki yapıların temel yapısı bir yönlü veya iki yönlü değil, tüm taban alanını kaplayacak şekilde olmalıdır. Bu özellik tek veya çift katlı küçük binalarda tam olarak zorunlu olmasa da, 3 ve daha fazla katlı yapılarda mutlaka aranmalıdır. Betonarmenin demiri maalesef çoğunlukla uygun tipte değildir. İnşaat ustaları ve kalfaları kolayca eğilip, bükülebilen tipteki ST1 denilen tip demiri tercih etmektedirler. Halbuki betonarme için uygun tip ST3A olup, bu demirin üzerindeki yivler beton ile demirin birbirlerini iyice kavramasını sağlamakta, deprem sırasında oluşan sıyrılmalara karşı büyük bir dayanıklılık göstermektedir. İşlevsel özelliğinin bu kadar farklı olmasına rağmen maliyet farkı ise sadece o/o1 0-1 2 kadardır. P"DareipsreMma"c/ı Dergısı 'ııın ayrınıılı ulMJk yer vere/ığı ile ilgili yazıda; yer altındaki "Arap Plakaları" ve 'ı'\vrasya Plakaları"nııı /ıer yıl üç sanıiıııeıre kuzeye doğru ilerlediği, bu ilerlemenin Anadolu'yu itmesi ile 1 O milyon yıllık süreç sonunda iki bin kilometrelik deprem /ıaıtının· oluştuğu yer alıyor. _ ____ _ _____ _ _ _____ TESİSAT DERGİSİ SAYI 44____ _ _ _ _ _ _ _ ________ � AĞUSTOS'99
Bina yapımında kullanılan betonun kalitesi de çok önemli olup, en az 1 225 denilen tipte, yani ortalama 225 kglcm2'Iik basınca dayanıklılıkta olmalıdır. Hatta 225 kglcm2'Iik bu değeri en az sağlayacağı garanti edilen bu kaliteden daha iyi bir beton çeşidi de vardır. Ancak tüm bu koşullar bilinmesine rağmen Adana'da yapılan tespitlerde; 1 990 yılından önce inşa edilmiş binaların çoğunun bu özellikleri taşımadığı görülmüştü. Bu durumun önlenebilmesi için ilk akla gelen hazır beton kullanımıdır. Günümüzde çok gelişmiş uygulamalara sahip hazır betonu kullanmak yerine hala inşaat yerinde ve işi iyi bilmeyen kişilerle, adeta çamur gibi betonlar hazırlamak, olması gereken kalitede binalar inşa etmemizi riske sokmaktadır. İmar Kanunu'nda da yer alan "eski yapıların beton ve donatılarının incelenmesi ve günümüz yönetmeliklerine uygun olarak güçlendirilmesi" mutlaka zaman geçirilmeden uygulamaya başlanmalıdı r. Güçlendirme maliyeti yeni bina inşa maliyetine göre yaklaşık %30-40 kadar olduğu için tespitlerin titizlikle yapı lması gerekmektedir. Çünkü sahip olduğumuz az miktardaki maddi kaynağı doğru ve yerinde kullanmak zorundayız. Ancak öncelikle ve muhakkak İstanbul, Kocaeli, Yalova, Sakarya, Bolu gibi birinci derecedeki deprem kuşağında bulunan illerin hastane, postane, okul ve benzeri diğer kamuya açık binaların ve hatta sinema, tiyatro gibi eğlenceyerlerindeki yapıların tespitleri yapılmalı ve durumu kritik bulunanların zaman geçirilmeden güçlendirilmesi için çalışmalara başlanmalıdır. Çünkü depreme karşı önlem, deprem olmadan alınmalıdır. Bu konuda yararlanılabilecek, örneğin İTÜ gibi kökleşmiş üniversitelerimizin hem yetişmiş, etik ve geniş kadroları vardı r. Depremden Sonra Aletsel büyüklüğü 5 ve üstü olarak belirlenmiş bir depremden hemen sonra binalarda oturanların yapması gerekenler kısa başlıklar olarak şöyle özetlenebilir; 1 . Elektrik tesisatı devre dışı bırakılmalıdır. Örneğin, hemen ana elektrik şalteri indirilmelidir. 2. Yanmakta olan soba, kazan vb. ateşli cihazlar kontrol edilmelidir. 3. Doğal gaz, LPG boru hatlarının durumuna bakılmalı, mümkünse kaçak olup, olmadığı kontrol edilmelidir. Kaçak varsa hemen ilgili gaz kuruluşuna haber verilmelidir. Sigorta GünLimüzde yapı sigortası ve mesleki sorumluluk sigortalarının taşıdığı önem bir kez daha gözler önüne serilmiştir. Yeni İmar Kanunu Taslağı 'nın bu konularda da çok önemli yenilikler getirdiği bilinmekte olup, uygulamanın ülkemize sağlayacağı yararlar şimdi daha kolay anlaşılabilmektedir. Tüm riskleri taşıyan bir yapı sigortası doğaldır ki yapı sahibi tarafı ndan yaptı rı lacak ve karşı l ı klı pek çok koşulun yer al ınası sağlanacaktır. Mesleki soruınI uluk sigortası nda ise inşaat sırasında görev almış her aşamadaki kişilerin sorumlulukları belirlenınekte ve herhangi bir zarar olduğunda bu kişilerin zararı karşılayabilmeleri için kendilerini sigorta ettirmeleri zorunlu tutulmaktadır. YENİ İMAR KANUNU TASLAĞI - YAPI DENETİM SİSTEMİ Yapı denetim sis\eminde ise yapının denetiınini bir bağımsız kuruluş yürütece!<. Bu kuruluş çalışma yetkisini Yapı Denetiıni Üst Kurulu'ndan alacak. Bu üst kurul ise Bayındırlık ve İskan Bakanlığı bünyesinde ancak bakanl ı k dışından uzınan kişilerce oluşturulacak ve yapı denetiın kuruluşunun çalışınalarını düzenleyerek denetleyecek. Yapı denetim kuruluşlarında görev alacak mühendis ve ınimarların sahip olmaları gereken mesleki yeterlilik belgesi belirli bir süre ıneslek tecrübesine sahip olan kişilere Mesleki Yeterlilik Üst Kurulu tarafından beş yıl süre için verilecek. Ancak buna hak kazanınak için kdnuyla ilgili olarak ÖSYM tarafından organize edilen bir sınavda başarılı olınak gerekiyor. Bu belgelerin geçerlilik süreleri yapılan denetimler sonrasında uzatılabilecek. Mesleki Yeterlilik Üst Kurulu ise anayasal düzenlemeye göre TMMOB bünye-sinde oluşturulacak. Bu sistemin işleyişinde ilk aşama; yapı sahibinin ınimari ön projesi ile belediyeye başvurması. İkinci aşamada ise; öncelikle belediyenin bu projeyi imar durumu bakımından uygun bulması gerekiyor. Sonra uygulama projelerinin hazırlanması için ınevcut ön projeyi onaylıyor ve denetim için bir yapı denetim kuruluşu ve bu denetimin ücretini belirleyip, yapı sahibine bildiriyor. Denetim ücreti yapı sahibi tarafından belediyeye, belediye tarafından da denetim kuruluşuna ödeniyor. Yeni yasa taslağındaki diğer bir önemli belirleıne inşaat ınüteahhitlerinin tanımlanması ve sınıflandı rılması. Bir yapı yaptırmak isteyen kişi öncelikle yapının büyüklüğüne uygun inşaat yapına yetki ve yeterliliğe sahip bir müteahhit ile anlaşacak ve belediye de bu ınüteahhiti onaylayacak. Yani her isteyen kendi başına veya istediği herhangi bir kişiye yapı inşa ettiremeyecek. SONUÇ Böylece inşaatlarda pek çok çağdaş malzeme ve uygulama standardının uygulanması ve bunların sıkı bir denetim ve kontrolünün sağlanacağı bir zincir kurulmuş olacak. Bu zincir bir kere kurulursa, sistemin işleyişi sırasındaki zorluklar da teker teker aşılacak ve bu tür felaketleri çok çok daha az insan ve mal kaybıyla atlatmamız ınümkün olabilecek. Bu deprem felaketinden çıkaracağımız daha pek çok ders var. Önümüzdeki dönemde bu konuların daha ayrıntılı ve titiz bir şekilde işleneceğini, konuyla ilgili herkesin derinliğine değerlendirmeler yapacağını ve gelecek 2000'Ii yıllarda bu tür felaketleri bir daha yaşamayacağımızı ümit ediyor, ilgililerin göreJ ve sorumluluklarını eksiksiz yerine getireceklerine ve dolayısıyla daha iyi yarınlara ulaşacağı mıza inanıyoruz. _____ _______ ________ TESİSATDERGİSİ SAYI 44___-,--_______ _____ __ _ � AĞUSTOS'99
■ ■■ DEPREMDEn sonRA BiZE oonEn BAHIŞLAR Looks Turning Toward Us After The Earthquake FATMA ÇÖLAŞAN Türk.MMMB Genel Başkanı ve FIDIC Yön. Kur. Üyesi Yıllardır durmadan yorulmadan bilgilendirmeye, doğru yöntemleri anlatmaya çalıştığımız kurumların; bizleri dinler görünüp, aslında hiç dinlemiyor olduklarını sonraları farkettiğimiz yetkililerin; bir yasa taslağının bir kelimesini bile değiştirirken elleri titreyen uzmanların; "Müşavirler önde gitmelidir" diyerek, bizleri kendi ekmek kavgaları için öne sürmeyi açıkgözlük zannedenlerin, sonunda bütün dikkatlerini gerçekten de bizlerin, Bağımsız Teknik Müşavirler'in üzerine çevirmekzorunda kalmaları için, böylesine bir felaket gerekeceği kimin aklına gelirdi ki? Yıllardır söylediklerimizin, kendimizden başka kimseye bir faydası olamadı. Biz düşüne düşüne, konuşa konuşa, daha çok araştırır, kendimizi daha çok geliştirir olduk. Nasıl yaparız da, layık olmadığımız bu düzeni değiştiririz; nasıl yaparız da teknik yönden hiç de aşağısında bulunmadığımız ve adlarına 'gelişmiş ülke' denen ülkelerle aynı uygulamalar içine alınırız; hep düşündük, söyledik ve yazdık. Kapıların biraz olsun aralanmasına önce Erzincan depremi neden oldu. Dünya Bankası kredileri gelince; Müşavir Firma gibi, Profesyonel Sorumluluk Sigortası gibi kavramlar ve bu kredilerin getirdiği zorunlu uygulamalar bir süre sözleşmelere girdi, sonra bizim kendi icadımız olan yöntemleryine eski kuvvetine kavuştu. Yeniliklersadece yabancı kaynaklardan finanse edilen projelerde, yabancıların gereksiz uygulamaları diye düşünülerek isteksizce kullanıldı. Bizde teklif elemek bedel teklifi elemekti; uygun bedel ise en düşük bedeldi. Müşavir-Müteahhit ayırımına gerek yoktu, zaten müteahhitler de bunu istemiyorlardı, hem aynı ihale yasası böylece hepsine uygulanabiliyordu.(Yabancı ülkelerdeki Consultant - Contraclor ayırımı herhalde gereksiz yere yapılmıştı.) Devlet İhale Kanunu'nun ihale yöntemleri içinde, özellikle Müşavirlik hizmetlerinde tüm dünyanın kullandığı ve kaliteyi ön plana çıkaran "Çift Zarf Usülü" nün adı bile geçmiyordu. Devletin kontrolluğu, Bağımsız Müşavirler'in konlrolluğundan beş kaldaha pahalıya mal oluyordu, ama devletin memuru varken neden işler dışarı verilsincli. Tahmini inşaat bedelleri, olması gerekenin üçte biri imiş gibi gösterildiğinde ise eldeki bütçe, sayıca daha çok ihale yapılabilmesine ve iktidarın daha başarılı görünmesine olanak veriyordu. Kimsenin hangi yatırımın ne zaman tamamlandığı ile ilgili merakı yoktu. Teknik değerlendirme gereksizdi, Müteahhitlik Karnesi bu iş için yeterliydi. Hatta Müşavirler için de benzeri bir belge sistemi uydurulmalıydı. İhale demek eksiltme elemekti, herkes teklifini zaten baştan yanlış hesaplanan tahmini (muhammen) bedeller üzerinden "eksilterek" vermek zorundaydı. Özel yapılarda uygulanan ve adına TUS elenilen denetleme sistemi çok iyi bir sistemdi.TUS, yani Teknik Uygulama Sorumlusu olan birçok mimar ve mühendis hiççalışmadan para kazanabiliyorlardı.Kimsenin aklına, ücreti Müteahhit tarafından ödenen TUS, nasıl olur da Müteahhili kontrol eder diye bir soru gelmiyordu. Kimse devletin memuruna, belediyenin görevlisine hesap soramıyor, böylece işler kısa yoldan hallediliyordu. Kısacası hiçbirşeyi değiştirmenin, taşları yerinden oynatmanın gereği yoklu. Alan memnun, satan memnundu. . Ama bu binalar, durup dururken neden binlerce insaııımıza mezar oldu ? Üstelik birkaç kuruluş, mesela Toplu Konul İdaresi, mesela Milli Eğitim Bakanlığı, gereksiz yere adına Bağımsız Teknik Müşavirlik denilen bir kurumu kullandıkları halde, onların yaptırdığı binalara neden en küçük bir zarar gelmemişti? Milli Eğilim Bakanlığı, tasarını hizmetleri hariç (onu bilmeden, eski geleneksel yöntemlerle halletmişti), herşeyi -Müteahhitlerin seçimleri de dahil- bu Bağı msız Teknik Müşavirler'e teslim ettiği halde, neden deprem bölgesinin ortasında yeni inşa edilen 85 okul binasının bir tanesinde bile hasar yoktu? Neden Müşavir gözetiminde daha önceki yıllarda yapımı tamamlanmış olan; Yalova'da 500, Adapazarı'nda 1000, Gebze'de 1000 göçmen konutu hiç yerinden kımıldamamıştı? Üstelik neden bu Bağımsız Müşavirlik sistemi, devletin kendi kontrolluğundan çok daha ucuza mal oluyordu? Nihayet bakışlar bizlere, yani Tanı Bağımsız Teknik Müşavirler'e; onların gelişmiş ülkelerde üslendikleri rollere ve denetimin kalitesine çevrildi. Yıllardır anlatıyoruz, yine anlatacağız. İnşaat işi; "İş Sahibi -Bağımsız Teknik Müşavirlik Firması- Müleahhil"in birlikte sürdürdükleri bir faaliyettir ve bu üç halkalı zincirin bir halkası kopuk olduğunda (ülkemizde lam orta halkası kopuktur) sonuçların, hepimizin yaşadığı gibi olmasında şaşılacak bir tarafyoktur. Ortadaki halka devletin kendi kadroları ile tamamlanmaya ______ _________ ______ TESİSATDERGİSİ SAYI 44 ______ _ _ _________ __ '7:1 AĞUSTOS '99
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=