Wolff'un çalışması büyük ölçekli mekanik soğutmanın bile uygulanabilir olduğunu göstereli. Alfrecl Wolff ABD'cle soğulma sistemlerini kuran ve tasarlayan tek mühendis eleğileli. Yüzyıl ilerledikçe diğerleri ele konforlu soğutmaya karşı matematiksel bir yaklaşım sergiledi ler. Örneğin, St. Louis'in soğutma mühendisi Alfrecl Siebert, havayı doyma noktasına kadar soğutarak nemini azaltmaya, sonra istenilen sıcaklığa ve bağıl nem koşullarına ulaşmak için tekrar ısıtmaya gerek olduğunu gözardı etmeden, konfor soğutmasını sağlamıştır. ·ı 897 yılında bir makalede matematiksel hesap örneklerini göstermiştir. Konfor Soğutmasının Halka Açıl ışı; 1903'cle Soğutma Mühendisi Gardner T. Voorhees, Boston'daki ofisini yıllardan beri soğutuyordu. Voorhees başlangıçta, Louisiaııa Purchase Exposition, 1904 ve ·ı 905'de de St. Louis Dünya Fuarında Soğutma Planlama hizmetlerinele görev almıştır. Voorhees soğutnıaııı ıı faydalarını göstermek için fuarın bürolarını soğutmak ve ticari katılımcıları, fuarın meı·kezi soğutma tesisini almak için ikna etmek amacıyla iddialı bir program tasarlamıştır. Fakat uygulamada fuar yöneliminin ayaklarını fazla soğuttuğu anlaşılmıştır. Voorhees sonradan yaptı ğı açıklamada "Benim clCışCınceme göre, Sl. Louis Dünya Fuarı memurlarının kontratlarnıı bozmalarıyla, soğutmanın pratik alanda birçok kullanımı 25 yıldan fazla geriye gitmiştir. Voorhees'in fua rcla ki resloran, galeri ve tiyatroları soğutma rüyası gerçekleşmemesine rağmen, Missouri Eyaleti tarafından sponsorluğu yapılan, hava şartlanclırmalı bir bina, fuar ziyaretçilerine sunulmuştu. Sunulan binanın, soğutulan odası; daire şeklinde kubbeli olup, 1 000 kişilik toplantı salonu bulunmaktadır. Yapıda ·ı 6.520 1/s'lik (35.000 cfnı) havanın bir kısmı sirkülasyon yaparak, DX ile soğutularak, duvarın yarı yüksekliğindeki menfezlerle gönderilmişti. Düzenlenen bu halka açık tesisat tasarımı, binlerce fuar ziyaretçisine konforlu soğutmayı sağlam ıştır. Yeni yüzyılın ilk yarısında kurul;:ın başka mekanik soğutma sistemleri ele vardı. Bu tasarımlardan bir çoğu, yaz iç hava iklim kontrolünün faydalarının halka yayılımını genişletti. Önemli tesisatlardan bazıları şuıılaı·clır; • New York'claki St. Nicholas Bahçesi Buz !<ayak Pistinin üzerindeki bir katın altından havayı sirküle ederek yaz soğutması sağlanmıştı. 1 901 'elen önce kurulan bu sistem, 1 4.5 km'lik D X amonyak borulaması kullanılarak donmuş tutulmuştu. • 1906'da Baston Gezici Hastanesi'nin l<oğuşlarını soğutmak için soğutma tesisi kuruldu. Fakat tesisin boyutları yetersizdi. 1907'cle Westerberg & Williams sistenıi yeniden tasarlamak için görevlendirildiler. Yeni sistem, dış ortanı 31 °C ve %85 RH iken, iç ortanı %50 RH ve 20-2·1 °C clesign koşullarında tutuluyordu. Havanın kurutulup soğutulması, amonyak soğutmalı tuzlu su serpantinleri ile yapılıyordu. Veriş havası daha sonra buhar serpantini ile tekrar ısıtılıyordu. ısıtılacak havanın miktarı, termostatlı kanal by-pass damperi ile kontrol ediliyordu. Buna ilaveten her bir mahallin kendi termostat kontrollü ısıtma serpaııtiııi öngörülmüştür. • 1906'cla New York, William & Pine Street'de l<uhn, Loeb & Co.'ııuıı banka ofisleri Arthur Fel dman' ı ıı tasarladığı bir sistem tarafından soğutulmuştu. 184.040 1/s (390.000 dm) debisi olan hava, kalsiyum klorür tuzunun sirkCıle edildiği, galvanizli boruların arasından sirkCıle edilmişti. Soğutma yükü 106 kW idi ve lank, soğutmaya normal çalışma saatlerinden önce (depolama amacıyla) başlatılabilecek şekilde ebatlaııdırılmıştır. • ·ı 907'cle karbondioksit gazlı DX hava soğutma sistemi, Andrew & Johnson şirketi ve Fred Witteıımeier tarafından tasarlanmıştır. Şikago'claki Congress Oteli'nin ek binalarındaki toplantı salonları ve banketi soğutmak amacıyla lce Machine Şirketi tarafından tesis edilmiştir. Otel yönetimi bu sistemden çok memnun kalarak ve sistemin ebatlarını iki katına çıkartmak suretiyle koridorları ve Fransız odasını da soğutmaya karar vernıiştir. • ·ı 91 0'da Şikago Blackstone Hotel'i için başka bir Wittenmeier tasarımlı soğutma sistemi lesis edilmiştir. Bu sistemde, banket holü, restoran cafe ve kuaförü soğutmak için, hava yıkayıcılarına karbondioksilli DX serpantinleri yerleştirilmiştir. Will is Carr ier Herşeyi Bi r Araya Getiriyor; Yüzyılın ilk yılı; yaratıcılığı, bilimselliği ve iş duyarlılığını o güne kadar, hiç kimsenin başaramadığı bir şekilde biraraya toplayan bir mühendisin; Wil l is Havil and Carrier'i n kariyerinin başladığı tarih sayılır. Willis Carrier, 1901 'cle Forge Şirketi faıılı ısıtma sistemleri apparatlarıııın önele gelen uygulaması için Buffola'ya gitmiş, araştırma ve geliştirme üzerine görevlendirilmiş, ___________________ TESİSAT DERGİSİ SAYI 42 __________ _ _ ____ _ . -;;ı HAZİRAN '99 ımmDII
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=