69 TESİSAT • Ekim / 2024 Yeşil Bina Tasarımı ve Sürdürülebilirlik Yeşil bina tasarımında enerji tasarrufu sağlamak amacıyla çevresel etkilerinin ötesinde, duvar/çatılarda dikey/yatay olarak yetişen bitkilerden oluşan duvarlar ve çatılar kullanılmaktadır. Yeşil duvarlar ve çatılar, binaların dış yüzeylerinde bitkilerle kaplanmış alanlardır. Bu uygulamalar, binaların enerji verimliliğini artırmanın yanı sıra, çevresel sürdürülebilirliği de destekler. Yeşil duvarlar, bitkilerin dikey olarak duvarlara yerleştirildiği sistemlerdir. Bu sistemler, bitkiler, sulama ve drenaj sistemleri, destek yapıları ve büyüme ortamı gibi bileşenlerden oluşur. Yeşil çatılar ise, binaların çatı yüzeyinde bitkilerin yetiştirildiği alanlardır. Yeşil çatılar, su geçirmez katmanlar, drenaj sistemleri, kök koruma tabakaları ve bitki örtüsü katmanlarından oluşur. Yeşil duvar ve çatı uygulamaları enerji tüketimini azaltarak, binaların özellikle soğutma ihtiyaçlarını düşürürken, bitkilerin fotosentez yoluyla oksijen üretmesi, hava kalitesini iyileştirmeye katkı sağlar. Ayrıca, yeşil duvarlar ve çatılar, yağmur suyunu emerek su taşkınlarını önleyebilir ve yerel su döngüsünü destekleyebilir. Estetik olarak da çekici olan bu uygulamalar, binaların değerini artırır ve şehirlerdeki yeşil alan eksikliğini giderir. Makro ve kentsel açıdan, yeşil duvar ve çatı kentsel sıcaklıkları düşürür ve dış mekân ısıl konforunu iyileştirir [13-15]. Öte yandan, kapalı yapı çevrelerinin mikro iklimi, yeşil duvar ve çatı uygulamalarıyla düzenlenebilir [16-20]. Örneğin, Charoenkit ve Yiemwattana [16], yeşil ve canlı duvarların (koyu yeşil ve sarı yeşil duvarlar) referans binaya kıyasla Akdeniz ikliminde soğutma enerji talebini %37,3 oranında azaltabileceğini belirtmiştir. Yeşil duvar uygulamaları, aynı zamanda kullanıcıların ısıl konforunu da iyileştirebilir. Örneğin, Li ve arkadaşları [17], Chenzhou Şehri/Çin'de ısıl konforu iyileştirmek için yeşil duvar kullanmış ve yazarlar, bu modüler sistemin ısıl konforu %26,6 oranında iyileştirdiğini sonucuna varmıştır. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun şehirleri ve binaları daha dirençli ve sürdürülebilir hale getirme ana hedeflerinden biri düşünüldüğünde [18], uygun iyileştirme stratejilerinden biri, binalara yeşil duvar ve çatı uygulamaktır. Bu amaçla, Assimakopoulos ve arkadaşları [18], Atina/Yunanistan'da bir vaka çalışmasını yeşil duvar uygulayarak analiz etmişlerdir. Yazarlar, bina zarfında Sedum, Çim ve Çimen kullanmış ve yeşil duvar uygulamasıyla binanın soğutma yükünün %3,1 oranında azaldığını sonucuna varmıştır. Benzer şekilde, Razzaghmanesh ve Razzaghmanesh [19], binalarda yeşil duvarlar uygulayarak ortam hava sıcaklığının 1,8°C'ye kadar düşebileceğini göstermiştir. Bir diğer çalışmada Olivieri ve arkadaşları [20], Madrid/İspanya'daki duvarların yüzey sıcaklığının, mevcut duvarlara ekstra bir bitki katmanı ekleyerek 6,4°C düştüğünü belirtmiştir. Jamei ve arkadaşları [21], yeşil çatının tasarım unsurlarının enerji tasarrufu potansiyelini önemli ölçüde etkilediğini ve bu etkinliğin, ılıman iklim bölgelerindeki hâkim iklim koşullarından güçlü bir şekilde etkilendiğini belirtmektedir. JunJun ve arkadaşları [22], farklı yeşil çatı bitkilerinin soğutma etkilerini araştırmak için bir çalışma yapmışlardır. Ancak, bu çalışma yalnızca 4 bitki türünü içermektedir. Pasif Sürdürülebilirlik Stratejileri Yeşil binalar, ekstra ısıl yalıtım, buharlaşmalı soğutma, gölgeleme etkisi ve rüzgâr engellemesi sağlayarak sürdürülebilirliğe katkıda bulunabilirler. Yeşil duvarlar ve çatılar, doğal bir ısıl yalıtım sağlar. Bitkilerin ve toprak tabakasının oluşturduğu ek yalıtım katmanı, bina yüzeyine gelen ısıyı emer ve dış ortamdan gelen sıcaklık dalgalanmalarını azaltır. Bu, kışın ısı kaybını ve yazın ısı kazancını azaltarak, enerji tüketimini düşürür ve iç mekân sıcaklıklarını daha dengeli hale getirir. Isıl yalıtımın artırılması, binaların enerji performansını iyileştirir ve ısıtma-soğutma maliyetlerini azaltır. Bir diğer yandan bitkilerin transpirasyon adı verilen bir süreçle su buharı salınımı yapması, çevredeki havanın sıcaklığını düşürerek doğal bir soğutma etkisi yaratır. Bu olaya buharlaşmalı soğutma ismi verilmektedir. Buharlaşmalı soğutma, özellikle sıcak iklimlerde binaların soğutma ihtiyacını azaltır ve enerji tasarrufu sağlar. Yeşil duvar ve çatı uygulamaları, buharlaşmalı soğutma yoluyla iç mekân sıcaklıklarını düşürerek ısıl konforu artırır ve enerji tüketimini optimize eder. Yeşil duvarlar ve çatılar, güneş ışınlarını engelleyerek bir gölgeleme etkisi oluşturur ve bina yüzeylerinin doğrudan güneş ışığına maruz kalmasını önler. Bitkiler, gölgeleme sağlayarak binaların ısınmasını engeller ve iç mekân sıcaklıklarını düşürür. Bu, yaz aylarında soğutma ihtiyacını azaltır ve enerji tasarrufu sağlar. Gölgeleme etkisi, aynı zamanda binaların dış cephelerinin korunmasını sağlar ve yapı malzemelerinin ömrünü uzatır. Yeşil duvar ve çatı uygulamaları, rüzgâr hızını azaltarak bina çevresindeki soğuk hava akımlarını engeller. Bu, özellikle kış aylarında enerji tasarrufu sağlar. Rüzgârın etkisini azaltarak bina yüzeyindeki ısı kaybını minimize eder ve iç mekân sıcaklıklarını daha stabil hale getirir. Rüzgâr engellemesi, aynı zamanda binaların dış cephelerinin korunmasını sağlar ve yapı malzemelerinin ömrünü uzatır. Yaprak Alan İndeksi (YAİ) Yaprak Alan İndeksi (YAİ), belirli bir alandaki bitki örtüsünün yoğunluğunu ölçen bir parametredir. YAİ, birim
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=