64 TESİSAT • Ekim / 2024 BAŞARI ÖYKÜLERİ Bir Ömür, Türkiye’nin İklimlendirme Sektörünün de Tarihi... Yüksel Köksal Anlatıyor “O Yıllarda Türkiye’de Üretilen Cihazlar” 2. Bölüm Benim çalışmaya başladığım sırada üretilen cihazların konstrüksiyon özellikleri şöyleydi: Klima Cihazları: Selnikel’de Nickel patentiyle 1961’de klima cihazı üretimine başlandığı zaman cihaz gövde iskeleti bir bütündü. Karışım ve filtre hücresi, ısıtıcı, soğutucu ve vantilatör bu birleşik gövde içinde yer alırlardı. Standart olarak gövde DKP sacdan kaynaklı olarak yapılır ve bilahare “Hammerschlag” boya ile boyanırdı. Hava filtreleri dokuma metal telden örülür ve kasetlerin içine konularak düz veya zikzak olarak cihaza yerleştirildi. Daha sonra VİLEDON marka ithal sentetik elyaflı hava filtresi kullanıldı. Hassas torba filtreler (C sınıfı), daha 1970 başlarında EU Eurovent sınıflandırılması başlamamıştı, uygulama da yoktu. Bizim ilk torba filtre uygulamamız 1973-74 de Ankara’daki zamanının en yüksek binası, 29 katlı, 108 m. yüksekliğindeki İş Bankası genel müdürlük binasının (şimdiki BDDK binası) bilgi işlem merkezinin klima tesisatında olmuştu. Almanya’dan ithal edilen, zamanına göre çok pahalı ve kıymetli torba filtrelerden bir adedi sevkiyatta hasar görmüştü, taahhüt işlerinden sorumlu bir firma yöneticisi bunun dikilerek tamiri konusunda fikirde bulunmuştu ki, neyse teknikten anlayan aklıselim sahibi kişiler böyle bir yanlışlığın yapılmasına mani olmuşlardı. Ben Nickel’de en son üretilen şimdiki gibi ayrı ayrı hücrelerin birleştirilmesi ile oluşan modüler tip N Tipi klima cihazlarını, bazı teknik adamların ne gereği var tarzındaki direnmelerine rağmen uygulamaya sokmuştum. Isıtıcılar, dikişli boru üzerine özel makinalarda çelik bant sarılarak elde edilen kanatlı borular çeşitli boru çaplarında ve bant genişliklerinde kaynaklı olarak imal edildikten sonra sıcak daldırma galvaniz banyolarında galvanizlenirlerdi. Bazı küçük atölyeler daha az çinko harcansın diye elektro galvaniz işleminden geçirerek çinko kalınlıklarını asgaride tutup maliyetlerini düşürürlerdi. Soğutucular da şartnamelerde aksi belirtilmediği takdirde kanatlı borudan imal edilirdi. Evaporatörler ise bakır boru alüminyum kanatlı olarak imal edilirlerdi. Selnikel’de Nickel tarafından teknik bilgisi temin edilmiş 180 bar’da hidrolik boru şişirme metoduna göre çalışan, bakır boruların alüminyum lamellerle sıkı temasını sağlayan bir havuz bulunuyordu. Ancak, gerek talep yetersizliğinden gerekse CU- ALU ısı dönüştürücülerinin karmaşık hesaplarından dolayı ben gelene kadar pek uygulanmamıştı. Bunların seri olarak imalatları 1973-74 yıllarında İstanbul İnter Continental Oteli’nin ve İş Bankası Genel Müdürlük binasının klima tesisatlarının klima santrallarında ve Türkiye’de ilk kez uygulanan İş Bankasının İndüksiyon cihazlarında yapıldı. Fan-Coil cihazları: İlk uygulamalar Nickel’in ürünlerinin bire bir aynısı olarak yapıldı. Ancak cihaz ebatları aynı ısıtma ve soğutma kapasitelerinde 1950-1960 yıllarında genellikle Amerika’dan ithal edilen ürünlere göre büyüktü, ısıtıcı-soğutucuları kanatlı borulu idi. Hâlbuki Carrier’den, Mc-Quay’dan ithal edilenler daha
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=