ile finansal piyasalardaki binaların ve taksonomilerin sertifikasyonuna ilişkin bazı küresel, bölgesel ve yerel standartlar arasında bir etkileşim var. IFC, Türkiye gibi gelişmekte olan piyasalardaki perakende ve ticari bankalara biraz daha düşük bir faiz oranıyla finansman olanakları tanıyarak, müşterileri için daha düşük fiyatlarla yeşil ipotekler sunmalarına olanak tanıma potansiyeline sahip. Bu, başlangıçta gerçek ve algılanan engellerin üstesinden gelen bir teşvik yaratır. Maliyetler ve sorunlar daha iyi anlaşıldığında, daha fazla farkındalık ve tabii ki finansal destek sağlandığında, piyasalar kolayca sürdürülebilir inşaatı finanse etmeye geçer. Dünyada yaygın olarak bu model kullanılmaktadır. Örneğin Romanyada ve Kolombiya’da 2010’ların başında bir elin parmakları kadar yeşil sertifikalı bina varken şimdi binlerce olmasının nedeni yeşil mortgage’dır. Daha düşük maliyetli ve köy evleri benzeri konutlar için devlet sertifika maliyetine karşılayacak destekler vermelidir. Mart 2024’de Paris’de katıldığım tüm yaşam döngüsü karbonu panelinde bütün ülkelerde eğilimin, bir binanın tüm yaşam döngüsü boyunca karbonun değerlendirilmesine yönelik olduğunu bir çok ağızdan duydum. Bu yaklaşım ise birçok faktöre bağlı olacaktır. Mesela binanın nerede inşa edildiği, binanın türü, yürüyerek erişilip erişilemeyeceği, kullanılan malzemeler ve malzemelerin üretimi sırasında çıkan emisyonlar. Çimento gibi bu hammaddelerin üretim süreçlerinin karbondan arındırılması doğası gereği zordur çünkü bu sadece kullanılan enerji meselesi değildir. Bu karbonsuzlaştırmayı kolaylaştıran yeşil hidrojen ve karbon yakalama ve depolama gibi teknolojilerin finansmanı önümüzdeki yıllarda önemli ölçüde büyüyecektir. Türkiye’nin yerel taksonomisini geliştirmek için kurylan komitede ki uzman gurubun görüşleri aşağıda özetlenmiştir: 69 TESİSAT • Eylül / 2024 Taksonominin amaçları arasında, iklim değişikliği finansmanının harekete geçirilmesinekatkıda bulunacağı, iklim değişikliği ile mücadele kapsamındaki yatırım alanlarına ve/veya faaliyetlerine ilişkin ilkeler ve kriterler belirleneceği ve ekonomik ve finansalfaaliyetlere rehberlik eden sınıflandırma sistemlerinin kurulması Geliştirilecek ulusal taksonominin, ülkemizin önceliklerini gözetirken aynı zamanda “Yeşil Mutabakat” sürecine uyum da dikkate alındığında AB taksonomisiyle beraber çalışabilecek bir yapıda tasarlanması. • Taksonominin ekonomik faaliyetler üzerinden teknik tarama kriterleri belirlemesi • Taksonomiye uyumlu faaliyetlerin aşağıdaki prensipleri dikkate almasının önemli olduğu • Taksonominin öncelikle iklim değişikliğine sebep olan sera gazı emisyonlarının azaltımıve iklim değişikliğine uyum konularına odaklanması • İlerleyen süreçte sektör bazlı Alt Çalışma Gruplarının kurulması ve çalışmaların yürütülmesi Söz konusu alt çalışma gruplarında gerektiğinde sektör uzmanı kişilerin görüşüne başvurulması Sürdürülebilir finans iklim finansı konusunu da kapsar. İklim finansmanı iklim değişikliği azaltım ve uyum eylemlerini desteklemeyi amaçlayan kamu, özel ve alternatif finans kaynaklarından sağlanan finansman türüdür. İklim finansmanı, emisyonları azaltma ve iklim değişikliğine uyum sağlama konularında büyük ölçekli yatırımlara olan ihtiyacı karşılayabilme konusunda en önemli araçlardan birisi olarak görülmektedir. AB taksonomisine göre yeşil finans, sürdürülebilir finansın bir alt kategorisi iken iklim finansmanı, yeşil finansın bir alt kategorisidir (Noh, 2018). Tanımlar Gömülü karbon: Hammaddelerin çıkarılması, imalat, nakliye, inşaat ve bir binanın ömrünün sona ermesi dahil olmak üzere binanın yaşam döngüsü boyunca salınan toplam CO2 miktarı. Taksonomiler: Çevresel olarak sürdürülebilir ekonomik faaliyetleri tanımlayan sınıflandırmalar. Yeşil mortgage kredisi: İpotekli mülkün satılmasıyla geri ödenebilen bir gayrimenkul kredisi. Yeşil inşaat ve yenileme projelerini teşvik etmek ve finanse etmek için tasarlanan bu ipotek türü, sürdürülebilir konutlar inşa etmek veya binaları yenilemek isteyen borçlular için uygun koşullar sunar (www. surdurulebilirkonut.com) n Kaynaklar 1. Taksonomi Çerçeve Dökümanı (2023), Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Erişim 8.23.2024 2. Taksonomi Proje Detayları, (https:// iklim.gov.tr/taksonomi-proje). , Erişim 8.23.2024 3. Whiteshield, Bloomberg, Sustainalytics, Moody’s and S&P Global Ratings Data (2023) 4. www.surdurulebilirkonut.com Erişim 2.8.2024 5. Noh, H. J. 2018. Financial Strategy to Accelerate Green Growth. ADBI Working Paper 866. Tokyo: Asian Development Bank Institute Türkiye’de Yeşil Konutlar alanında alınan ilk H2020 fonu-SMARTER
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=