Tesisat Dergisi 337. Sayı (Ocak 2024)

38 TESİSAT • Ocak / 2024 MAKALE maktadır. Ancak kâğıt ve baskı masraflarında meydana gelen artışlar, üniversite hocalarının kariyerlerine katkı yapmadığı için kitap hazırlamak yerine makale ve projelere yönelmeleri bu alandaki kitap kıtlığının ana nedenleri olarak sayılabilir. Bundan dolayı 80’li yıllarda basılan tesisat kitapları aynı içerikle hala yayınlanabilmektedir. Özellikle 90’lı yıllarda TTMD’nin katkılarıyla ASH- RAE Handbook çevirileri sektördeki yazın hayatına önemli katkılar sağlamıştır. Yine ISISAN firmasının sahibi rahmetli Rükneddin KÜÇÜKÇALI ve İTÜ’den Prof. Dr. Ahmet ARI- SOY hocamızın birlikte hazırlamış oldukları Isısan Yayınları 2000’li yıllarda önemli bir boşluğu doldurmuş olup bu kitap- lar elektronik ortamda hala yaygın şekilde kullanılmaktadır. ABD’de ASHRAE’nin yaz ve kış toplantıları ve sempoz- yumlarında sunulan bildiriler ASHRAETransactions olarak ciltler halinde yayınlanmaktadır. Bu yayınlar komisyonlarca incelenerek ASHRAE Handbook’lardaki konular ve bölüm- ler güncellenmektedir. Bu yöntem ile kaynak kitaplardaki konular sürekli güncel kalabilmektedir. Ülkemizde İzmir’de MMO’nun düzenlemiş olduğu TESKON Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongre’leri, yine Antalya’da düzenlenen İKLİM kongreleri bu kapsamda MMO yayınları için iyi bir güncel- leme kaynağı olabilir. 2.3. İklim Verilerinin Güncel Olmaması Türkiye’de illerin yaz maksimal tasarım sıcaklıkları, il ve ilçelerin kış tasarım sıcaklıkları 1966 yılında hazırlanmış olup hala değişmemiştir. Örnek olarak ilçelerde yapılacak bir binanın iklimlendirme sistemi için yaz aylarına maksimal sıcaklık ve bağıl nem değerine ulaşmanız mümkün değildir. Yine ısıtma-soğutma yük hesabı için kullanılacak dış tasarım değerleri iklimlendirme santralleri için giriş şartları olarak kabul edilemez, çünkü bu değerler pik değerler olduğu için maksimal ve minimal ortalama sıcaklıklar olarak kabul edilemez. Yine Saatlik Yük Analizi (HAP) gibi yazılımlarda yük hesabı için kullanılan Isıtma ve Soğutma Gün Dereceleri tüm illeri ve ilçeleri kapsamamaktadır. Bu amaçla Türkiye merkez ilçe ve illerini kapsayan bir çalışma yapıldı. Çalışma 1981-2021 yılları arasında yapılan istatiksel ölçüm sonuçlarını kapsamaktadır ve eski yaz/kış tasarım sıcaklıkları ve bağıl nem değerlerine göre önemli fark- lar içermektedir [7]. Eski tasarım ve yeni meteorolojik değer- ler arasında kış minimal sıcaklarda 6,16 °C, yaz maksimal sıcaklıklarda 7,74 °C, yaz maksimal bağıl nem değerlerinde %18,95 hatalar mevcuttur. Bu çalışmaya yaz ve kış ortalama hava yoğunluğu, yaz ortalama, yaz maksimal, kış ortalama, kış minimal yaş termometre (YT), çiğ noktası (ÇN), toplu ısı (entalpi), özgül nem ve bağıl nem değerleri de eklendi ve hesaplamalarda kolaylık sağlanması hedeflendi (Şekil 1). 2.4 Hesaplama Yazılımlarından Kaynaklanan Hatalar Mekanik tesisat hesaplarında birçok yazılımlar kulla- nılmaktadır. Bu sektörde kullanılan bazı yazılımlar; Auto- cad, ZwCad, MicroStation, Microsoft Excel (Visual Basic), FineHVAC, Revit Mep, MagiCad, OmniCAD, AX3000, Hourly Analysis Program (Carrier HAP), MTH-Ant Meka- nik, İklimSoft, E-Solution (Mitsubishi H.I.), VRV Express (Daikin), Lats Multiv (LG), Kesa Aladin Baca Programı, TGUB, İzoder, MMO Yalıtım, vb. Bu yazılımlar sektörde çalışan mühendislerin işini kolay- laştırmakta ve proje süreçlerini hızlandırmaktadır. Ancak yazılıma girilen veriler doğru olmadığında ve yazılım güncel olmadığında ciddi hesaplama hataları oluşturabilmektedir. Yine bu yazılımları kullanabilmek için belli eğitimler almak gerekmekte, yazılıma tam hâkim olmadan yapılan işlemler önemli hatalar içerebilmektedir. 3. HATA ÖRNEKLERİ 3.1. Özgül Isıların ve Yoğunlukların Sabit Kabul Edilmesi Sulu sistemlerin hesaplamalarında suyun özgül ısısı Cp genellikle 4,187 kJ/kg K kabul edilmektedir. Su için hazırlan- mış termodinamik tablolarına bakıldığında bu değer 9,5 °C ve 64 °C’deki su sıcaklıkları için doğrudur [8]. Ancak sıcaklık değiştikçe bu değer de oldukça fazla değişmektedir. Örnek olarak su sıcaklığı 20 °C’ye ulaştığında Cp değeri 4,182 kJ/ kg K’e düşmekte bu sıcaklıktan sonra sürekli artarak 120 °C’de 4,244 kJ/kg K’e çıkmaktadır. Hava için özgül ısı farklı kaynaklarda farklı değerler olarak alınabilmektedir. Bazı kaynaklarda C_p değeri 1,02 [kJ/kg K], alınırken bazılarında 1,005 veya 1,006 kJ/kg K kabul Şekil 1. Türkiye’nin meteorolojik iklim verileri hesaplama sayfası ana sayfası[7]