Tesisat Dergisi 332. Sayı (Ağustos 2023)

46 TESİSAT • Ağustos / 2023 İBRAHİM ÇAKMANUS Dr. Mak. Müh. Olimpos Danışmanlık Enerji Ltd. Şti. MAKALE 1. GİRİŞ M evcut binalarda enerji verimliliği bağlamında genellikle enerji etüt çalışmaları yaptırılır, etüt raporları alınır. Fakat bu raporlardaki öneriler genellikle uygulanmaz. Bir başka ifade ile yasal mevzuatın gerekliliği kağıt üzerinde yerine getirilir ancak uygulamaya pek de geçilmez. Bunun temel sebebi tasarruf sağlamak için yeterli finansmanın olmaması ve hazırlanan raporların sonuçlarının güvenilir olmamasıdır. Bir başka ifade ile yakın zamana kadar mevcut binalarda enerji verimliliğinin artırılması uygulamalarına yönelik kayda iler- leme sağlanamamıştır. Son yıllarda ise özellikle Dünya Ban- kası kaynakları ve onların uygulama prosedürleri ile mevcut kamu binalarında enerji verimliliği artırıcı uygulamalar yapıl- mamaktadır. Bu süreçlerde yapılan iyileştirme projelerinin sonuçları işletme döneminde ölçüm ve doğrulama ile kontrol edilmektedir. Böylece hedeflenen/yapılan enerji verimliliği projelerinin amaca ulaşıp ulaşmadığı belirlenebilmektedir. Bu süreçte uçtan uca bir çalışma söz konusudur ve bu olumlu bir gelişmedir. Bu yazıda mevcut binaların enerji verimli tadilatlarında; rölöve projeleri hazırlama, enerji etüt raporları oluşturma, enerji modelleme yapılması, enerji verimliliği pro- jelerinin oluşturulması, oluşturulan verimlilik artırıcı uygu- lama projelerinin ve ihale dosyasının hazırlanması, inşaat süreci ve işletmede ölçme ve doğrulama süreçlerinden elde edilen deneyimler paylaşılmıştır. Bu deneyimlerden ilki farklı disiplinlerde enerji etüdü, projelendirme, enerji modelleme, uygulama, işletme gibi süreçlerde elde edilen bilgi birikimidir, ikincisi ise bu süreçlerde yaşanan belirsizlikler ve zorluklardır. Bu yazıda daha çok ikincisinin üzerinde durulmuştur. 2. ÇALIŞMALARIN SAFHALARI 2.1. Genel Mevcut binalarda enerji verimliliğinin artırılması çalış- maları aşağıdaki safhalardan oluşur. 1) Tasarım safhası (enerji etüdü ve rölöve projeleri safhası): i) Saha kontrol çalışmaları ve rölöve projelerinin hazır- lanması, ii) Enerji etüt çalışmaları yapılması, iii) Enerji modelleme çalışmaları yapılması, iv) Enerji etüt raporları sonucu belirlenen enerji verim- liliği senaryolarının yıllık enerji tasarruflarının ve bunların uygulama maliyetlerinin belirlenmesi, v) Kesinleşen enerji verimliliği senaryolarına ait uygu- lama projelerinin hazırlanması (demontaj, montaj), yaklaşık maliyetlerin ve şartnamelerin hazırlanması (ihale dosyası hazırlanması). 2) Uygulama safhası: Yukarıda açıklandığı üzere proje safhasında hazırlanan ihale dosyasına göre saha uygulamalarının yapılmasıdır. 3) Devreye alma ve TAD çalışmaları: Uygulaması yapılan işlerin devreye alma, test ayar denge- leme çalışmalarının yapılması ve sistemlerin işletmeye hazır hale getirilmesidir. 4) İşletme ve Ölçme Doğrulama (M&V) safhası: Sistemlerin ilk 1 yıllık işletme sürecindeki ölçüm ve Mevcut Binalarda Enerji Verimliliği Tadilatları (Uygulama Deneyimleri Üzerine Kısa Bir Değerlendirme)