Tesisat Dergisi 331. Sayı (Temmuz 2023)

54 TESİSAT • Temmuz / 2023 TEKNIK O da soğutucularda, 0°C'nin altındaki buhar- laşma sıcaklıklarında havanın içindeki su buharı soğutucu yüzeylerinde yoğuşur ve sonrasında buzlanma yaşanır. Bu durum ısı transfer veriminin düşmesine neden olur. Tedbir alınmadığı durumlarda bir süre sonra hava geçiş kesitinin daralması ve soğutma kapasitesinin düşmesi sorunu karşımıza çıkmakta- dır. Bu sistemlerde oluşan buzu çözmek için çeşitli defrost (buz çözme) yöntemleri uygulanmaktadır. Lamel aralarında buz haline dönüşen su, hava tarafın- daki basınç kaybını arttırır, hava debisini azaltır ve hatta bazı durumlarda hava akışının tamamen durmasına neden olur. Basınç kaybının artmasıyla birlikte, defrost yapılmadığı takdirde fan bu basınç kaybını karşılayamaz hale gelebilir ve bunun sonucunda fan arızaları ortaya çıkar. Hava giriş tarafında lamel aralıklarının geniş tutulması veya kademeli/atlamalı lamel uygulaması yapılması, oda soğutucunun defrosta girme zamanının uzatılmasına yar- dımcı olur. Soğutucunun buharlaşma sıcaklığı düştükçe kanat aralığının artırılması hava akışının devamlılığı için önemlidir. Defrost işleminin tamamlanması, zaman/sıcaklık veya sıcaklık/zaman olmak üzere iki fonksiyona bağlı olarak yapı- labilir. Hava değişim oranına bağlı olarak 4 saatte bir defa defrost yapılması durumunda defrost problarının sıcaklık set değerlerinin 35°C ve defrost sürelerinin 30 dakika olması önerilmektedir. Daha fazla hava değişim oranı olması duru- munda (yük değişimleri ve kapının sık sık açılması) defrost periyodu daha kısa bir süreye ayarlanmalıdır. Durum iki hafta süreyle izlenip, en uygun defrost periyodu belirlenme- lidir. Defrost işlemi başlatılmadan önce sistemin süpürmeli (pump-down) olarak durdurulması sağlanmalı ve soğutucu devrelerindeki soğutucu akışkanın boşaltıldığından emin olunmalıdır Uygulanan defrost sistemleri: • Hava Defrost (+2 °C üzeri odalar) • Elektrikli Defrost • Sıcak Gaz Defrost • Sıcak Glikol (Kapalı Devre) Defrost • Sulu Defrost Hava Defrost Ürünün çalıştığı soğuk oda sıcaklığının belirli sıcaklık- ların altında olmaması şartıyla uygulanabilmektedir. Buhar- laşma (evaporasyon) sıcaklığının t0 = 0°C ile (- 5°C) olduğu sistemlere uygundur. Hava defrost yapılırken sistemde soğutucu akışkan dola- şımı kesilmelidir. Oda sıcaklığının üzerinde bir değere ulaşan hava, fan yardımı ile buzu eritecektir. Defrost sırasında fan çalışması durdurulmamalıdır. Defrost tamamlandığında, soğutucu akışkan dolaşımı tekrar başlatılmalıdır. EMRE ALTAY Yüksek Makine Mühendisi Friterm A.Ş. - Endüstriyel Soğutma Satış Yöneticisi Oda Soğutucularda Kullanılan Defrost Sistemleri