Tesisat Dergisi 331. Sayı (Temmuz 2023)

44 TESİSAT • Temmuz / 2023 Su Yönetiminde Enerji Verimliliği S u, canlı yaşamının sürdürülebi- lir olmasındaki en önemli kay- naklardan birisi. Hücrelerimi- zin içerisinde, canlılara yaşam alanı ve kaynağı, endüstrilerimizin her prosesinde yer alan yön vericisi. Öyle- sine önemli ki, atalarımızın yaşam biçi- mini değiştirecek kadar değerli. Bilir- siniz, ilkokul zamanlarında bize tarih derslerinde anlatılan ilk konu yerleşik hayata geçmek ile ilgili idi... İnsanlar nehir veya göl gibi alıcı ortam yakınla- rına yerleşmiş ve gelecekteki şehirlerini suya yakın yerlere kurmuştu. Akarsular kanalizasyon görevini görmüş, zamanla hastalıklara neden olmuştu. Zamanla kirlenen ve kullanılamaz hale gelen su kaynaklarına çözüm olmak için bir aksiyon alınmalıydı. En eski bilinen alınmış aksiyon, 4.000 yıl öncesine dayanan Girit’teki Knossos saray kazı- sında ortaya çıkan sifonlu bir tuvalet sisteminin borularla ortamdan uzak- laştırılmasıydı. Aslında literatürdeki kaynaklara bakıldığında bu uygulama, temiz su temini ve atıksuların uzaklaştı- rılması kavramlarının çok çok öncelere dayandığının işareti değil midir? Şimdilerde yeme, içme, duş alma, çamaşır ve bulaşık temizliği gibi ihti- yaçları karşılamak için profesyonelce tasarlanmış sistemlerimiz var. Bu sis- temler, alıcı ortamdan ham su temi- ninden başlayıp, ham suyun içme suyu arıtma tesislerine transferi, içme suyu arıtımı, temiz suyun transferi, ihtiyaç halinde ara basınçlandırma & terfi mer- kezlerine aktarılması, son kullanıcıya basınçlandırma yoluyla teslim edilmesi, son kullanıcıdan sonra oluşan atıksu- yun arıtımı ve alıcı ortama transfer edil- mesi gibi uzun süren karmaşık proses yolculuğu içeriyor. Bu su yolculuğunda bize eşlik eden gücümüzü aldığımız ve sistemin sürdürülebilir olmasını sağla- yan kaynağımız ise enerjidir. Suyun Enerji ile İlişkisi Su ve enerji ikilisi, en temel gerek- liliğimiz olduğu gibi aynı zamanda da birbiri ile ilişki halinde. Öyle ki, yaşam alanları, kamusal hizmetler, endüstri alanlarında su yönetimi sisteminden geçen her damla su, önemli bir enerji maliyetini temsil etmekte. Enerji mali- yetinin önemi ise, suyun kaynağı, kay- nak ve varış noktasındaki topografya, şebeke borulaması, içme & atıksu arıtma sistemleri ve dağıtım yapısına göre değişkenlik gösteriyor. Bahsedilen her su yönetimi adımında ‘suya yön veren’ ve ‘enerji kullanan’ ekipmanlar da enerji maliyetlerini birinci derecede etkileyen parametrelerden... Enerji kullanan su ve atıksu proseslerine hiz- met eden, suyun yer altından temin edilmesinde derinkuyu pompaları; su transferi, basınçlandırma, dağıtım yapı- larında dalgıç pompalar; içme & atıksu arıtmalarında yine dalgıç pompalara ilave, suyun süspansiyon halinde olma- sını sağlayan mikser adını verdiğimiz özel hızlara sahip karıştırıcılar, su içeri- sindeki önemli savaşçılara oksijen kay- nağı olan blowerlar sıralanabilir. Tüm kamusal ve özel hizmetleri destekleyici bina sistemlerinde ise iklimlendirme, ısıtma & soğutma sistemlerinde yine norm, ayrılabilir gövdeli ya da blok tipte santrifüj pompalar örnek verile- bilir. İfade edilen ekipmanlar su dön- güsünü sağlamak için sürekli çalıştı- rıldıklarından yüklü enerji tüketimi meydana getirmektedir. Ancak, gerçek bir sürdürülebilir yaşam için gerekli ve kısıtlı olan su ve enerji kaynakları- SİNEM LAÇİN Wilo İş Geliştirme ve Ürün Uzmanı GÖRÜŞ