Tesisat Dergisi 330. Sayı (Haziran 2023)

54 TESİSAT • Haziran / 2023 MAKALE İ klim değişikliği baskısıyla yüksek enerji tüketimi ve karbon ayak izine sahip bina sektöründe yenilenebilir ve sürdürülebilir teknolojilere olan ihtiyaç giderek artmaktadır. Gelecek nesillere yaşanabilir bir dünya bırakma açısından kaçınılmaz bir gelişme olan bu eğilim, giderek daha çok zamanımızı binalar içinde geçirdiğimiz; konforlu ve sağlıklı yaşam alanları tercih ettiğimiz göz önünde bulundurulduğunda, daha da önem kazanmaktadır. İyi bilinen pek çok “sürdürülebilir” sistem, teknik ve malzeme bulunmaktadır. Bunlardan bazıları; PV paneller, rüzgâr türbinleri, yağmur suyu toplama sistemleri, gri su geri kazanımı, su tasarruflu armatürler, ısı pompaları, LED ve akıllı aydınlatma sistemleri, bina otomasyonu sistemleri, biokütle, jeotermal enerji, yeşil çatılar, sürdürülebilir orman ürünleri, geri dönüştürülmüş malzemeler, düşük emisyonlu camlar, adaptif cephe tasarımları, Trombe duvarları, çift cepheler ve pasif tasarım teknikleridir. Ancak, sürdürülebilir binalar inşa etmek için daha az bilinen ve umut vaat eden başka teknolojiler de bulunmaktadır. Bu sistemlerin tümünden bahsetmek mümkün olmasa da bu yazıda yer alan başlıca sistemler şunlardır: LowEx Sistemler, Termal Enerji Depolama, TEC/TEG Sistemler, Isı Borusu, Evaporatif Soğutma, Maisotsenko Çevrimi, Hypo- cast Isıtma, Topraktan Havaya Isı Eşanjörü (Earth Tubes). LowEx Sistemler: LowEx (Düşük Ekserji) sistemler, binalardaki ısıl konfor gereksinimlerini daha verimli bir şekilde karşılamak için düşük sıcaklıklı ısıtma ve yüksek sıcaklıklı soğutma sağla- yan sistemlere verilen isimdir. Buradaki temel prensip, ısıl kaynağın sıcaklığını hedeflenen konfor seviyesine mümkün olduğunca yakın tutmaktır. Böylece, hem enerji kaybı azaltılır hem de "ekserji yıkımı" minimize edilir. Bu basit prensip sayesinde mühendisiler ve mimarlar sistem seçimlerinden hangisinin daha çevreci olduğuna daha kolay karar verebi- lirler. Burada dikkat edilmesi gereken konu, dağıtım sistem- lerinin düşük sıcaklığa uygun olması -döşemeden ısıtma, duvardan serinletme vb.- ve kaynak sıcaklıklarının da dağıtım sıcaklığına yakın olmasıdır. Bu yöntemin verimliliğinden ayrı olarak, en büyük avantajı düşük kaliteli yenilenebilir enerji kaynaklarının (YEK) etkili şekilde kullanılabilmesini sağlamasıdır. Örneğin normalde bina sistemine entegre ede- meyeceğiniz sıcaklıklardaki atık ısılar veya doğal kaynaklar (nehir, göl, toprakaltı ısısı vb.) bu sistemle değerlendirilebilir ve fosil yakıtlar gibi yüksek kaliteli enerji kaynaklarının tüke- timi azaltılarak yenilikçi ve sürdürülebilir enerji çözümleri oluşturulabilir. Ekserjiyle ilgili literatüre katkı sağlayan değerli pek çok akademisyenimiz bulunmaktadır. Bu kouyla ilgili daha fazla bilgi ve kaynak için Prof.Dr.Arif Hepbaşlı ve Prof Birol Kılkış’ın çalışmalarına bakılabilir [1,2]. Termal Enerji Depolama: Termal enerji depolama (TED) sistemleri, ısıl enerjiyi ERCAN BAŞER Makine Mühendisi Az Bilinen, Enerji Verimli/ Yenilenebilir Teknolojiler