Tesisat Dergisi 329. Sayı (Mayıs 2023)

67 TESİSAT • Mayıs / 2023 MAKALE aşınmaya karşı direnci 6 kat artırılmış olur. • Çok kararlı korozyon önleyici kimyasal özelliklere sahip iç UHMWPE boru, tüm boru hattının kullanım ömrünü mükemmel şekilde artırır. Güçlü asit, alkali, tuz, su, kana- lizasyon ve topraktan kaynaklanan korozyon oluşumunu önler. • Geri dönüştürülebilir. Çelik boru yalnızca bir defaya mahsus yatırım gerektirir, eskiyen çelik boru tamir edi- lebilir ve ultra yüksek moleküler ağırlıklı polietilen boru tabakasıyla kaplanabilir. Ultra yüksek moleküler ağırlıklı polietilen (UHMWPE) boru tabakası, metal borunun ömrünün 4 katına eşdeğerdir. • UHMWPE borunun termal iletkenliği çelikten 1000 kat daha küçük olduğundan, boru hattı taşımacılığının ısı koruma gereksinimi büyük ölçüde azaltılabilir. Sıcaklık performansı -50 °C ila 80 °C arasında iyidir. Bu özellik soğuk bölgede sıvı taşınması için büyük önem taşımak- tadır. • Daha uzun servis ömrü. Ultra yüksek moleküler ağırlıklı polietilen boru özellikleri ile çelik borunun özellikleri birleştirilerek diğer boru sistemlerine göre daha uzun servis ömrü sağlanmış olur. • Son derece yüksek darbe direnci. Ultra yüksek molekü- ler ağırlıklı polietilen (UHMW-PE) borunun kendisi çok yüksek darbe direncine sahiptir. Güçlendirilmiş bir koruyucu tabaka olarak çelik boru, kaplama borusunun kaymasını etkili bir şekilde önler, aynı zamanda darbeye, basınca ve bükülmeye karşı direncini artırır. Mukave- metlidir, daha güçlü bir taşıma kapasitesine sahiptir, sıradan mühendislik plastik borularından daha yüksek su basıncına dayanabilir. Ultra yüksek moleküler ağırlıklı polietilen kompozit boru çarpmaktan korkmaz, kırılmaz. Kötü çalışma ortamlarında yüksek basınçlı nakliye boru hattı olarak kullanımı uygundur. 6.2. Kompozit Boru Kullanım Yerleri; Uzun mesafe, yüksek basınç, yüksek aşınma direnci, yapışma önleyici vb. taleplerini karşılamak için firmamız DN150 mm ila DN600 mm arası kompozit boru üretmek- tedir [6]. • Madencilik endüstrisi; UHMWPE borular; mineral çamuru, maden atıkları, tortular ve cevher konsantreleri için uzun mesafeli taşıma boru hatları olarak kullanıl- maktadır. Özellikle kömür madenlerinde, kömür tozu / pulverize kömür, kömür suyu bulamaç nakliyesi, maden hava beslemesi, havalandırma ve drenaj sistemleri ve kükürt giderme sisteminde kullanılır. • Termik enerji endüstrisi; Enerji üretim sisteminde çıkan uçucu külün taşımacılığında, soğutma suyu boru hat- basıncı ise 6,4 MPa'ya kadar ulaşabilir. Kompozit borunun, 8 mm ile 20 mm arasında et kalınlığına sahip iç UHMWPE borusunun sadece üstün özelliklerinden yararlanılmakla kalınmaz, aynı zamanda boru sisteminin daha yüksek basınç- larda çalışabilmesi sağlanmış olur. UHMWPE kompozit borunun dış kılıfında, spiral kay- nak çelik boru, boyuna kaynaklı çelik boru ve yüksek kaliteli dikişsiz çelik boru kullanılmaktadır. Kompozit borunun dış tabakası çelik flanşlı çelik boru, iç tabakası UHMWPE borudur. İç UHMWPE borunun her iki ucu da çelik borudan 60 mm daha uzun tutulur. Bu uzunluklar ısıtılarak çelik boru flanşının üzerine yaka şek- linde sıvanır. Boru hattının sızdırmazlığı çelik flanş üzerinde oluşturulan UHMWPE yaka ile sağlanır. 6.1. Kompozit Borunun Özellikleri ve Avantajları; Kompozit borunun yapısı iki katmandan oluşmuştur. İç kısımda UHMWPE nin aşınma direnci, korozyon direnci, düşük sürtünme katsayısı, yapışmama, pürüzsüz yüzey, küçük termal iletkenlik oranı vb. gibi tüm özelliklerini taşıyan ultra yüksek moleküler ağırlıklı polietilen boru bulunur. Dışta ise UHMWPE borunun mekanik çalışma değerle- rini yükselterek daha yüksek basınçlarda çalışabilme özelliği getiren çelik boru bulunmaktadır. • Kompozit boru sisteminin ağırlığı aynı özelliklere sahip çelik borunun yalnızca 1/6'sı kadardır. bu da nakliye ve kurulum maliyetini büyük ölçüde azaltır. • UHMWPE boru hattının pürüzlülüğü sadece 0.00022 iken, HDPE 0.01 ve çelik 0.1'dir. Düşük sürtünme katsayısı, iç yüzeyin pürüzsüzlüğü, boru sistemlerinde çalışan pompa motorlarında yakıt kullanımını azaltarak işletme maliyetinde en az %20 tasarruf edilmesini sağlar. • Kurulum basittir. Ultra yüksek moleküler ağırlıklı polie- tilen, aşınmaya dayanıklı boru esas olarak flanş ile bir- leştirildiği için sökülmesi kolaydır, boşaltması kolaydır, kurulumu kolaydır, bağlantı noktalarına korozyon önle- yici conta eklenmesi gerekmez, boru hattındaki arıza nok- tası azalır, bakım uygundur, kurulum ve bakım maliyeti büyük ölçüde azalır ve ekonomik fayda artar. • UHMWPE-çelik kompozit boru 5~8 Mpa'lık basınca dayanabilir. • UHMWPE boru aşınma direnci açısından en iyisidir. Ortalama moleküler ağırlığının 1,5 milyonun üzerinde olması nedeniyle molekül ağırlığı 0,3 ~ 0,5 milyon olan HDPE boruya göre 4 kat aşınmaya dayanıklıdır. UHMWPE boru hattını çelik borunun içine döşeyerek