Tesisat Dergisi 329. Sayı (Mayıs 2023)

66 TESİSAT • Mayıs / 2023 MAKALE masında kullanılabilir. Ayrıca deniz mühendisliğinde tuzdan arındırma işleminde deniz suyunun, tatlı suyun taşınmasında da kullanılabilir. Petrol endüstrisi; Yapışmaz ve korozyon önleyici özelli- ğinden dolayı UHMWPE boru artık petrol endüstrisinde de kullanılmaktadır. Kuyulardan çıkan petrol ve gazın taşınma- sında, atık suların uzaklaştırılmasında avantajları nedeniyle tercih edilmektedir (Şekil 6). Metalurji Endüstrisi; Benzersiz özellikleri nedeniyle kok tozu, mineral tozu, kâğıt hamuru ve yağ arıtma cürufunun taşınması gibi boru sistemlerinde tercih edilirler. Diğer kullanım yerleri; Değirmenler, dökümhaneler, depolama tesisleri, atık bertaraf tesisleri, cüruf ve kum tesis- leri. Şehir alt yapısı temiz su temini, kanalizasyon ve drenaj hatlarında kullanılmaktadır [5]. 5. UHMWPE BORU MONTAJI UHMWPE boru birleştirmesi, boru uçlarına konulan çelik flanş ile yapılır. Birleştirme yerindeki sızdırmazlık ise mevcut boru ucunun ısıtılarak flanş üzerinde oluşturulan yaka ile sağlanır. Bağlantı yaparken, boru birleşme yüzeyi temizlenir, ardından her iki boru yüzeyi eksenel yönde hiza- lanır, çelik flanşlar uygun vidalar kullanılarak birbirine bağ- lanır. Contaya gerek yoktur, conta fonksiyonu olarak yaka yapılmış birleşme yüzeyi yeterlidir. Aynı zamanda HDPE boruda olduğu gibi alın kaynak ve füzyon yöntemi ile birleştirme yapılabilir. Fakat ısıtılarak yapılan kaynaktan dolayı özellikle boru içinde bir set – dudak oluşacağı için burada birikecek tortu, borunun veya tüm sistemin bir süre sonra çökmesine neden olacağından tavsiye edilmez. Şekil 7’de UHWMPE boruların bağlantı biçimleri verilmektedir. UHMWPE, erime noktası olan 150 C’nin üzerindeki bir sıcaklıkta kolaylıkla bükme veya katlama işlemi yapıla- bilir. Bu sıcaklıkta kolayca şekillenir. Ancak soğuyana kadar bükülü veya katlanmış konumda sabitlenmelidir. Şekil 6. Kimya ve petrokimya uygulamaları Şekil 7. UHWMPE borulardaki flanş bağlantılar 6. UHMWPE KAPLI ÇELİK BORULAR (UHMWPE Kompozit Boru); UHMWPE kaplı çelik borular, PE-çelik kompozit boru olarak da adlandırılır. Özel teknik bir yöntemle karbon çelik boru hattı ve UHMWPE boru hattı birbirine birleştirilerek kompozit boru sistemi oluşturulur (Şekil 8). Çelik boru termal genleşme katsayısı ile UHMWPE boru genleşme katsayısı aynı olmadığı için bu birleştirme esnasında herhangi bir yapıştırıcı malzeme kullanılmaz. Ancak basınca duyarlı sistemlerde soyulmaya karşı sabitleme yapılması gerekiyorsa ya epoksi bazlı yapıştırıcılar veya çimento bazlı yapıştırıcılar kullanılabilir. Fakat bunun yanında geleneksel yöntemlerle mekanik olarak ta sabitleme yapılabilir. UHMWPE borunun ve karbon çelik borunun özellik- leri birleştirilerek aşınma direnci, darbe direnci, korozyon direnci, yüksek basınç direnci, kendi kendine yağlama, darbe emme performansı ve bağ direnci ile boru hattı daha daya- nıklı hale getirilmiş olur. UHMWPE boruların çalışma basıncı 0,6 MPa ile 2,0 MPa arasındadır. UHMWPE kompozit borunun çalışma Şekil 8. UHWMPE kaplı çelik borıular