Tesisat Dergisi 329. Sayı (Mayıs 2023)

60 TESİSAT • Mayıs / 2023 Mükemmel kendinden yağlama HDPE için 0,28 veya Çelik için 0,58 ile karşılaştırıldı- ğında UHMWPE boruların kendinden yağlama ve yapışkan olmayan özelliği nedeniyle sürtünme katsayısı sadece 0,006 dır. Bu özellik nedeniyle yüksek pompalama verimliliği ve önemli ölçüde maliyet tasarrufu da sağlar. Daha az sürtünme kaybı, daha az basınç kaybı ve büyük ölçüde azaltılmış enerji girdileri anlamına gelir. Özel işlemle üretilen boru hattının iç duvarı, korozyon direnci, aşınma direnci ve kireçlenme olmaması gibi avantajlara sahiptir. Bu durum akış hızında %20 enerji tasarrufu sağlayarak enerji tüketiminin düşürül- mesinde faydası olur. Pürüzsüz yüzey Ultra yüksek moleküler ağırlıklı polietilen borunun pürüzlülüğü 0,0065, çelik borunun pürüzlülüğü 0,012 ve çimento borunun pürüzlülüğü 0,013'tür. Aynı çaptaki UHMWPE boruların su akış hızı, CTP borulardan ve dökme demir borulardan daha fazladır. Ürünün son derece pürüzsüz ve düzgün bir yüzeye sahip olması, düşük sürtünme kaybı ve yüksek akış hızı sağladığından, tesisatın bakım maliyetinden ve pompalama maliyetinden tasarruf edilmesine yardımcı olur. UHMWPE borular diğer boru tiplerine göre aynı debi ile %25 oranında enerji tasarrufu sağlamaktadır. Bu özellik UHMWPE boruya bugün piyasadaki diğer tüm boru hatlarına göre çok daha üstün kireç önleyici özellikte sağlar. Ayrıca boru iç yüzeyinde tortu oluşmasına, bakteri üreme- sine engel olduğu için içinden geçen temiz su kalitesinin bozulmamasını da sağlar. Uzun ömür Kül deşarjı, beyaz çamur, kırmızı çamur vb. güçlü koroz- yon ve yüksek aşınma koşullarında hizmet ömrü çelik boru- nun hizmet ömründen 4 - 6 kat daha fazladır. Ayrıca Ultra yüksek moleküler ağırlıklı polietilen boru, korozyon direnci, düşük sıcaklık direnci, tufalleşmeme ve sızıntı olmaması gibi bir dizi özelliğe sahiptir. Bu nedenle, borunun kullanımdan sonra onlarca yıl paslanmaya karşı dayanıklı olması, dekontamine edilmesi ve elden geçirilmesi gerekmez, bu da işletme ve bakım mali- yetlerinde %95'ten fazla tasarruf sağlayabilir. Kolay kurulum UHMWPE boruların metre birim ağırlığı çelik borunun yaklaşık 1/8 i kadardır. Ürünün hafif olması yükleme ve boşaltma, nakliye, kurulum ve kullanım için kolaylık sağlar. Boru tesisatının kurulumu flanşlı bağlantı veya sıcak eritme (alın kaynağı) yöntemi ile çok kolay yapılır. ömürlü çalışmasını, daha az bakım maliyeti ve duruş kaybı sağlar. Bu nedenle bulamaç, maden atıkları ve diğer katı veya karışımların taşınması için özellikle uygundur. Yüksek darbe direnci Birçok malzemede şiddetli veya tekrarlanan darbelerden dolayı çatlak, kırılma, ezilme veya yüzey gerilimi ve mal- zeme yorgunluğu meydana gelir. UHMWPE borunun darbe direnci ve darbenin oluşturduğu enerjiyi emme özelliği, diğer plastiklere göre ilk sıradadır. Bu özellik UHMWPE boruları, sağlamlık ve yüksek basınç altında daha dayanıklı olma- ları nedeniyle tercih edilebilir duruma getirir. UHMWPE borular, normal PE borunun 5 katı, HDPE borunun 4 katı, polikarbonat boruların 2 katı ve teflon boruların 10 katına kadar darbelere dayanıklıdır. Yüksek korozyon direnci UHMWPE doymuş moleküler yapısı nedeniyle teflon- dan sonra ikinci en yüksek kimyasal erozyona, her türlü korozif ortama (asit, alkali, tuz) ve organik solventlere karşı dirençli yapıya sahiptir. UHMWPE borular 85 °C nin altın- daki asidik ve aşındırıcı uygulamalarda diğer boru hatlarına göre çok daha uzun ömürlüdür. Çok çeşitli kimyasal reaktif- lere karşı bu üstün direnç, UHMWPE sistemlerinin atık boru hatlarında ve madencilik faaliyetlerinde kullanılan kimyasal arıtma uygulamalarında kullanılmasına olanak tanır. Yüksek sıcaklıklardaki belirli asitlerde, %80'den az konsantrasyona sahip hidroklorik asitte, %75'ten az konsantrasyona sahip nitrik asitte kullanılabilir. Tablo 2. UHWMPE Boruların Üretim Boyut Ölçüleri Boru çapı mm Et kalınlığı - mm 0.6 Mpa 0.8 Mpa 1.0 Mpa 1.25 Mpa 1.6 Mpa 2.0 Mpa 150 - - 7 8 11 14 200 - 7 9 11 14 18 250 8.4 10.6 12.9 15.8 19.9 24.27 300 9.7 12.3 15 18.5 23.4 24.7 350 9 12 15 19 25 32 400 10 14 17 22 29 36 450 12 16 20 25 32 41 500 13 17 22 27 36 45 550 14 19 24 30 39 50 600 15 21 26 33 43 - 650 17 22 28 36 46 - 700 18 24 30 38 50 - 750 19 26 33 41 - - 800 21 28 35 44 - - MAKALE