Tesisat Dergisi 329. Sayı (Mayıs 2023)

52 TESİSAT • Mayıs / 2023 ÇEVİRİ MAKALE Bir Aile Evinin Örnek Olay Olarak İncelemesi İşlevsellik, Çekya’nın Rýmařov kasabasında bulunan düşük enerjili bir aile evinde test edilmiştir. Burası ısıtılmamış bir çatı katı olan tek katlı, düşük enerjili ahşap bir binadır. Ana ısı kaynağı, odun parçasının yakıldığı şömineli bir sobadır. Şömine bir ısı eşanjörü ile donatılmış ve sıcak su kullanan iki borulu ısıtma sistemine bağlanmıştır. İkinci kaynak elektrikli bir kazandır. Sıcak kullanım suyu (DHW), ısıtma sistemine bağlı bir toplama tankında hazırlanır. DHW yapmak için güneş termal kolektörlerine bağlı başka bir devre daha vardır. Tank ayrıca elektrikli ısı kartuşu ile de donatılmıştır. Evin her tarafı, tüm enerji akışlarını, iç hava kalitesini ve dış meteorolojik koşulları ölçen sensörlerle donatılmıştır. Veriler Ocak 2016’dan itibaren 15 dakikalık zaman adımla- rında toplanmaktadır. Değerlendirme ve Çıktılar – Verilen enerji Aşağıdaki rakamlar, binanın çalışması sırasında verilen toplam enerjinin ve kısmi enerjilerin değerlendirmelerini göstermektedir. Koyu bej renkli düğmeler, ekranlar arasında gezinme ve tıklama için hizmet vermektedir. Değerlendirilen yılı ve referans yılı seçmek de mümkündür. Bu vaka çalış- masında, yazarlar 1 Temmuz 2021’den 30 Haziran 2022’ye kadar olan dönemi değerlendirmektedir. 2017 yılı referans olarak seçildi. Tablosal değerlendirmenin prensibi her zaman ölçülen enerjiyi (bej sayılarla sol sütun), verilen enerjinin referans değerini (gri sayılarla orta sütun) görüntülemektir. Üçüncü sütun daha sonra Ölçülen/Referans × % 100 yüzde derecelen- dirmesini gösterir. Bu derecelendirmeye, kullanıcıyı verilen enerji akışının nasıl çalıştığını bildiren bir ifade (sembol) eşlik eder. “Ayrıntılar” üzerine tıklandığında, verilen enerjinin aylık grafik ve tablo değerlendirmesi gösterilir. Yüzdelik değerlen- dirme ve önceliklendirme ifadesi aynı ilkeye sahiptir. Şekil 3’teki ana ekran, ölçülen ve referans veriler ara- sındaki karşılaştırmanın yıllık sonuçlarını göstermektedir. Referans yıl ve değerlendirilen yıl arasında enerji tüketiminde yaklaşık %15’lik bir azalma olmuştur. Kısmi enerjilere bölün- düğünde, farklılıklar görülebilir. Isıtma için enerji tüketimi %14 oranında düşmüştür. Bu, aylık verilerin doğruladığı gibi, oldukça farklı sert kışlardan kaynaklanır (ve aylık veriler bunu doğrular). Şekil 4’te gösterildiği gibi referans yılda, Kasım, Aralık ve Ocak aylarında enerji tüketimi önemli ölçüde daha yüksektir. Diğer taraftan Mart 2022 oldukça soğuk olmuş [6], bu nedenle enerji tüketimi referans yıla göre yaklaşık %54 daha yüksek gerçekleşmiştir. Değerlendirme ve Çıktılar – Primer enerji Bu bölüm primer enerjilerin değerlendirilmesine odak- lanmıştır. Şekil 5, primer enerji ile ilgili ana ekranı göster- mektedir. Değerlendirme prensibi, verilen enerji ile aynıdır. Ekran ayrıca bireysel enerji taşıyıcılarının (enerji sağlayan kuruluşlar ÇN) paylarına ayrılmış grafiklerle desteklenmiştir. Şekil 6’daki şemalar, bina sahiplerinin değerlendirilen yılda ısınmak için odun parçalarını daha sık kullandıkla- rını doğrulamaktadır. Çoğunlukla Kasım ayında elektrik payının neredeyse sıfıra düştüğü zaman görülebilir (elektrik sadece aydınlatma tüketimini kapsıyordu). Şekil 7’deki grafik, cihazların elektrik tüketimini göstermektedir. Tüketimin artmasının, COVID-19 salgını nedeniyle yeni cihazların (örneğin çocuklar için TV ve bilgisayarlar) satın alınmasın- dan ve ev-ofis kullanımının daha büyük bir payı almasından kaynaklanmış olabilir. Cihazlar, örneğin DHW için yapılan ısıtma harcamasından, daha fazla enerji tüketir, bu nedenle tüketimleri ihmal edilemez ve genel değerlendirmeye dâhil edilebilir. Sonuç “Enerji Performansının” faydası, bina kullanıcısına enerji akışları hakkında doğru ve net bilgi sağlama amacına sahip- tir. Arayüz kullanıcı dostu olmalıdır. Hızla yükselen enerji Şekil 3. Kısmi ve toplam enerjinin yıllık değerlendirmesini gösteren ana ekran [7] Şekil 4. Isıtmada enerji tüketiminin ayrıntılı yıllık analizi. [7] Geri Geri Isıtma Değerlendirmesi Ölçülen Referans Değerlendirme Referans Ölçülen Enerji tüketimi (kWh Değerlendirilen yıl: Ölçülen kWh Referans kWh Değerlendirme Verilen toplam enerji Verilen toplam enerji Ayrıntılar Ayrıntılar Ayrıntılar Ayrıntılar Isıtma Isıtma Sıcak su hazırlama Sıcak su hazırlama Aydınlatma Aydınlatma Değerlendirilen yılı seç Primer Enerji TEM 2021-HAZ 2022 Operasyonel Enerji Performansı Operasyonel Enerji Performansı