Tesisat Dergisi 324. Sayı (Aralık 2022)

46 TESİSAT • Aralık / 2022 MAKALE CO 2 Algılamanın Zorlukları YORAM MOTTAS BELIMO Automation AG, Sensör Geliştirme için Sistem Mühendisi ÇEVİRİ: DORUK KUBAN BELİMO Türkiye, Ürün Müdürü DR SEBASTIAN EBERLE BELIMO Automation AG, Çevresel Algılama Teknolojisi Geliştirme Başkanı kısmında da evlerimizde oturuyoruz. Evlerimizden düzenli olarak çıksak da evimizin dışında geçirdiğimiz sürenin çoğu, bir ofis, restoran veya mağaza gibi başka bir kapalı yerde geçiyor. Bu, özellikle, kalabalık mekanlarda, yük- sek kaliteli iç havanın ve CO 2 seviye- lerinin uygun bir şekilde izlenmesinin önemini göstermektedir. Sağlığımız ve Üretkenliğimiz Üzerindeki Etkileri Yüksek CO 2 seviyeleri ve kötü hava kalitesi aynı anlama sahip ol- masa da yükselen CO 2 yoğunlukları odanın ek bir havalandırma gerek- tirdiğine dair iyi bir gösterge olabilir. Ayrıca, CO 2 seviyesindeki bir artış, genellikle, her ikisi de insanlar tara- fından yayıldığından, uçucu organik kimyasal (VOC) yoğunluklarında- ki bir artış ile yakından ilişkilidir. Kötü havanın, özellikle yüksek VO- C’ların sağlığa zararlı olabileceği ve SARS-CoV-2 gibi, havayla taşınan virüslerin bulaşma riskini arttırabi- leceği yaygın olarak bilinmektedir. Ek olarak, birçok çalışma tarafından desteklenen bir iddiaya göre, temiz havanın yokluğu üretkenlik ve odak- lanma becerisi üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Talep Kontrollü Havalandırma Ekstrem koşullar asla iyi değildir ve bu havalandırma için de doğru- Temiz Hava Yokluğu T emiz havanın sağlık açısından faydaları inkâr edilemez ve yokluğu sağlığımızı ve odak- lanma becerimizi etkiler. Ne yazık ki bu yoğun dünyada, çok azımız dışarıda istediğimiz kadar vakit geçi- rebiliyoruz. Ortalama olarak, yaşam- larımızın %90’ını kapalı ortamlarda geçiriyoruz ve bu zamanın büyük bir dur. Sürekli maksimum kapasitede çalışan HVAC sistemleri yüksek enerji tüketimine ve sonuç olarak, özellikle çok sıcak ve soğuk dönem- lerde aşırı yüksek faturalara yol aça- caktır. Bu nedenle, talep kontrollü bir havalandırmanın, şu anda, HVAC sistemleri için bir altın standart ola- rak görülmesi şaşırtıcı değildir ve CO 2 yoğunluğu, hava kalitesi ile yakından ilişkili olduğundan, genel- likle, bir kontrol parametresi olarak kullanılır. Bu uygulama, belirli bir sınıra ulaşıldığında sistemi etkinleş- tirerek CO 2 seviyeleri ile ilgili doğru bilgiler sağlayan sensörlere dayanır. Konfor normları dünya genelinde farklılık gösterse de CO 2 seviyeleri- nin, daima, 1,000 ppm altında tutul- ması ve uzun süreler boyunca, 1,500 ppm’i aşmaması gerektiği ortak bir görüştür. Örnek uygulama, her 30 saniyede bir CO 2 seviyelerini ölçmek ve ayarlamaktır, bu, havayı temiz ve enerji faturalarını düşük tutar. Çift Dedektör Yaklaşımı Yaygın bir CO 2 sensörü tasarımı bir ışık kaynağından ve iki dedek- törden oluşur (Şekil 1). Işık ortam havasıyla dolu ölçüm haznesinden geçerken, mevcut moleküller tarafın- dan emilir. Bir dedektör, CO 2 emilim spektrumlarındaki bir pike karşılık gelen yaklaşık 4,3 µm oranında pen- cereli bir filtre içerir, bu, yalnızca Hayatımızın büyük bir kısmını, evde, ofiste veya dışarıda mağazaları, restoranları ve diğer kamuya açık mekanları ziyaret ederek, kapalı ortamlarda geçiriyoruz. Temiz hava değerli bir ürün haline geldiği için binaların düzgün bir şekilde havalandırılması önemlidir. CO 2 seviyeleri, uzun süredir, iç hava kalitesinin göstergesi olarak kullanılmaktadır, bu yüzden birçok modern HVAC sistemi CO 2 sensörleri ile donatılmıştır. Bununla birlikte, bu sensörlerin doğru ölçüm yapabilmesi için değerlendirilmesi ve ele alınması gereken birçok etken vardır. Özet Kapalı ortamlarda giderek daha fazla zaman harcadığımız için iç hava kalitesi- ni izlemek giderek daha önemli bir hale gelmektedir, bu CO 2 seviyelerini ölçerek başarılı bir şekilde yapılabilir. Bu neden- le, birçok kuruluş, CO 2 seviyelerine dayalı hava akışını düzenleyen HVAC sistemle- rini seçmektedir. Bununla birlikte, aşırı havalandırma yapmadan, doğru hava miktarını üretmek için, bu sistemlerin güvenilir sensörlerle donatılması gerekir. Çoğu sensör başlangıçta doğru olsa da, sık sık yeniden kalibrasyona ihtiyaç duy- duklarında, uzun vadede istikrarsız ol- dukları ortaya çıkabilir. Bu yaklaşım bazı uygulamalarda etkili olabilir ancak sürekli kullanılan mekanlarda işe yaramaz. Bu nedenle, sürekli ayar gerektirmeden, doğru ölçümler sağlayabilen sağlam sen- sörler seçmek faydalıdır. Belimo sensör- leri, tüm bu değerlendirmeleri akılda tuta- rak tasarlanır ve iç hava kalitesi uygula- maları için her türlü koşulda, uzun süreli, doğru CO 2 ölçümleri sağlayabilir.