Tesisat Dergisi 322. Sayı (Ekim 2022)

42 TESİSAT • Ekim / 2022 SEKTÖRDEN Aile Şirketleri - 1 MEHMET YAŞAR BAHÇİVAN BVN İcra Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü “Aile, şirkete hizmet ettiği sürece, her ikisinin de sağlıklı bir şekilde devamlılığı sağlanır. Fakat şirket aileye hizmet etme- ye başlarsa, ikisinin de sonu iyi olmaz.” (Peter Drucker). Hemen hemen 7 yıldır Bahçıvan Elektrik Motor, yani BVN firmasının şirket ortağı ve icra kurulu başkanı- yım. Makine Mühendisiyim. Daha ortaokul ve lise yıllarında üretimde çalışmaya başladım. Genel müdür- lük görevine gelinceye kadar BVN’de farklı kademelerde aktif olarak çalış- tım. Şu anda İcra Kurulu Başkanlığı ve Genel Müdürlük görevini yürü- tüyorum. Burada paylaşmak iste- diğim yazılar, bir aile işletmesi olan BVN’nin zaman tünelinden bahsedi- yor olacak ve aile işletmelerinin öne- mi, yaşam döngüleri, karakteristik özellikleri, avantajları, dezavantajları ve kurumsallaşma sürecinde yaşadık- ları problemleri dilimin döndüğünce aktarmaya çalışacağım. İşletme sahibi insanlardan haya- tındaki en önemli şeyleri sıralaması istendiğinde, muhtemelen birinci sı- raya ailesini ve ikinci sıraya da işini koyacaktır. Bu nedenle bu iki unsuru da kapsayabilen aile şirketleri, içinde barındırdığı “duygusal boyut” ne- deniyle kamusal ortaklı şirketlerden çok farklı bir özellik gösterir. Sevgi, hoşgörü, çalışma ve başarma arzusu- nu içinde barındırabilmeleri ve ülke ekonomilerinde “lokomotif ” vazifesi görmeleri, aile işletmelerinin önemi- ni artırmaktadır. Ailenin şirkete hizmet edebil- mesi için öncelikle aile bireylerinin, daha sonra da şirket çalışanlarının o etkinlik ve yetkinlikte olması ge- rekiyor. Başarılı firmalar başarılı ekiplerden, dolayısıyla başarılı insan kaynağından oluşur. Her insanın bir değer çantası vardır. Yıllar içinde kişi çantasını ne kadar değerli şeyler- le doldurabilirse, kendi değerini de o derece artırır. Ve o değer bizimle gittiğimiz her yere gelir. Onun için gerek günlük yaşantımızda gerekse iş hayatımızda sürekli gelişim hayat felsefemiz olmalı. Aksi takdirde şirket aileye hizmet etmeye başlıyor ve bir yerden sonra etkin ve yetkin olmayan aile bireyleri şirketi geliştiremediği için sıkıntılar başlıyor. Aslında şirketleri de birer birey gibi düşünüp swot analizlerini yap- tıktan sonra güçlü yanlarını rekabet avantajı sağlayacak şekilde kullan- mak, zayıf yanlarını geliştirmek, fır- satları tespit edip değerlendirmek ve tehditleri de risk haritaları çıkararak, proaktif yönetim anlayışıyla berta- raf etmek çok önemlidir. İşletmeler kaynaklarını iyi planlayıp dünyaya bakış açılarını geliştirmeli, yaratıcı ve çözüm odaklı olmalı, sürekli değişim, dijitalleşme ve öğrenme felsefesini oturturken geçmiş verilerine de sahip olmalıdır. AILE ŞIRKETLERI BVN’nin kuruluş aşamasından bugünlere kadar, çeşitli kademelerde yer aldım. Dolayısıyla sürecin bizzat şahidiyim. Biliyorum ki, Türk İk- limlendirme Sektörü de çoğunlukla aile şirketlerinden oluşuyor. Umarım BVN’nin markalaşma, kurumsal- laşma süreçlerinde karşılaşılan zor- lukları, engelleri vs. anlatacağım bu yazılarım, diğer şirketlere örneklik teşkil eder ve akademik olarak yakın- dan ilgilendiğim; “Aile İşletmeleri” konusunda sektörümüzdeki ve diğer sektörlerdeki aile şirketlerimizin ku- rumsallaşmasına katkısı olur. Aile şirketlerinin bir sistem çer- çevesinde incelenmesine 1960 ve 1970’lerde başlanmış. Aile işletmesi genel olarak ailenin büyüğü tarafın- dan kurulan, ilk dönemlerinde aile bireylerinin gecelerini gündüzlerine katarak şirketi büyütmek için emek sarf ettikleri ve yine genelde soy isimlerini şirkete verdikleri sosyal ör- gütlerdir. Araştırmacılar aile şirket- lerini tanımlarken dört temel unsur üzerinde dururlar. Şirketin %50'sin- den daha fazlasına sahip baskın bir aile grubu olup olmadığı, duygusal kan bağı içerisinde olan grup üye- lerinin kendilerini aile şirketlerinin avantajları ve dezavantajları "aile şir- keti" olarak algılayıp algılamadıkları, şirketin baskın bir aile grubu tarafın- dan yönetilip yönetilmediği ve şirke- tin ikinci ya da daha sonraki nesillere devredilme deneyimini yaşayıp yaşa- madığıdır. Bunlara ilave olarak bazı araştırmacılar aile şirketini tanımlar- ken birçok unsurun değerlendirilme- si gerektiğini ifade etmektedir.