Tesisat Dergisi 320. Sayı (Ağustos 2022)

67 TESİSAT • Ağustos / 2022 ÇEVİRİ MAKALE yılda yaklaşık her m² zemin alanı için 25 kWh’dır. Bu tür enerji tasarruflu binalarda tasarım, üretim ve işletimde yüksek kaliteyi sağlamak önemlidir, çünkü her bir sapma enerji kullanımını her bir m² zemin alanı için yılda birkaç kWh artırabilir. Enerji tasarruflu binalarda ölçülen (gerçek) ısı kullanımının hesaplanan (beklenen) ısı kullanımından %50’ye varan oranda daha yüksek olması da nadir değildir. İsveç’teki apartman binalarında nem üretimi, her kg hava için 2,0 g/kg havadır ve bu rakam ofis binalarından çok daha yüksektir. Apartman binalarındaki nem olu- şumu insanlardan, kişisel hijyenden, saksı bitkilerinden, yemek pişirmeden, çamaşır yıkama vb. faaliyetlerden kaynaklanmaktadır. Konutta kişinin davranışına bağlı olaraks nem oluşumu daha da fazla olabilir. Isı geri kazanım çarklı konut tipi AHU’ları, önemli ölçüde daha az buzlanma yapmaları ve belirli bir nem dönüşüne sahip olduklarından, plakalı ısı eşanjörlerine kıyasla kışın “daha iyi” çalışır. Kış aylarında iç ortam ha- vası o kadar kuru olmaz, ancak ısı geri kazanım çarklı AHU’ların apartman binalarına koku yayma riski nispe- ten daha fazladır. Bu nedenle, koku yayılma riskini azalt- mak için apartman binalarında ters akışlı ısı eşanjörlü konut tipi klima santralleri tercih edilir, ancak dış sıcaklık yaklaşık -2°C’nin altında olduğunda ısı geri kazanım ci- hazının defrost yapılması gerekir. Şekil 1›de, ısı eşanjörü çapraz ve karşı akışlı ısı eşanjö- rünün bir karışımıdır. Burada kabul edilebilir doğrulukla karşı akışlı bir ısı eşanjörü olarak hesaplanabilir. Kış aylarında, ısı eşanjörü plakasının yüzeyindeki sı- caklık, çekilen havanın çiylenme noktası sıcaklığının altın- da olduğunda, ısı değiştirici plakalarının sıcaklığı 0°C’nin altındaysa, çekilen havanın nemi eşanjör plakalarında yo- ğunlaşır ve donar. Isı eşanjörünün bir buz kümesi haline gelmesini önlemek, eşanjördeki buzu eritmek için bir buz çözme işlemi gereklidir. Egzoz tarafındaki ısı eşanjörü plakalarının (T plate_plaka ) sıcaklığı, dış hava sıcaklığı, T out _ dış hava) (Şekil 1'de (1) ile işa- retlenmiştir), veya ön ısıtma kullanılıyorsa, ön ısıtma ya- pılmış hava sıcaklığı ile (Şekil 1'de (6) ile işaretlenmiştir), egzoz havası sıcaklığı, T Exh_Egzoz (Şekil 1'de (2) ile işaretlen- miştir) arasındaki ortalama değer civarındadır. Sıcaklık verimliliği, Eff ext ve çekilen hava sıcaklığının bilinmesi ile T EXt_çekilen hava , denklemi (1) kullanılabilir: Plaka sıcaklığının hangi dış hava sıcaklığında yaklaşık 0°C civarında olduğunu bulabilmek için denklem (1)’i şu şekilde yeniden düzenleyebiliriz. İlave olarak Tablo 2 literatürde bulunabilen ters akışlı ısı eşanjörleri için denklemlerle hesaplanan farklı hava akış dengelerinde dış ortam/besleme ve çeki- len/egzoz tarafı için karşı akış verimliliğini göstermekte- dir, örneğin (Blomberg, P. 1999). Şekil 1. Karşıt akımlı ısı eşanjörü olan konut tipi bir klima santralının (AHU) prensip şeması: (1) Dış ortam havası sıcaklığı (TOut); (2) Ön ısıtma yapılmış hava sıcaklığı (eğer kullanılıyorsa) (3) Isı eşanjörü sonrası hava sıcaklığı; (4) Besleme havası sıcaklığı; (5) Çekilen hava sıcaklığı; (6) Egzoz havası sıcaklığı (T Exh ).