Tesisat Dergisi 319. Sayı (Temmuz 2022)

65 TESİSAT • Temmuz / 2022 MAKALE nimleri temelindedir. Ayrıca enerji kayıpları da ısıl yalıtım düzenlemeleri ile benzer biçimde sınırlandırılır. İstenen işlevler durumunda, karşılaştırmalı sınıflandır- maya dayanan bir öncelik kullanarak ulaşılabilir değişik uygunluk dereceleri kararlaştırılabilir. Bu, dağıtım sis- temlerinin transfer ve üretim işlevlerini değişik yollardan destekleyebileceği olgusunu hesaba katar. Bunlar özellikle kontrol fonksiyonlarıdır. Bu işlevlerin optimalleştirilebil- mesi olanağı ayrıca bir faktördür. Dağıtım şebekelerinin, gerekli su sirkülasyonunu sağlamak iç.in gerekli enerji tüketimini en aza indirmek üzere tasarlanması da istenen bir durumdur. Nihayet, seçilen dağıtım sistemine bağlı olarak değişik enerji maliyeti dağılım sistemleri kullanıla- bilir. Ekonomik bakış açısından, bu durumda toplam ya da genel bir optimalleştirme de istenir. 4. DAĞITIM SISTEMLERININ YAPISI 4.1. Genel Hidrolik dağıtım sisteminin yapısı bağlamında ısıtma ve soğutmada kullanılan tasarım kuralları aynıdır. Çoğu durumda birçok tüketici noktasında transfer alanının yersel bakımdan üretim alanından ayrılması (çoğu zaman tek üreteç) her iki alanında belirli talep ve sistem gereksinim- lerine göre tasarlanmasını olanaklı kılar. Belirli amaçlar için uygun olan devreler (dağıtıcı ve toplayıcı, hidrolik devreler, pompoa ve vanaları içeren bağlantı) hidrolik dağıtım sisteminin yapısını oluşturur. Bir hidrolik sistem içerisinde ısıtma veya soğutma orta- mının sirküle ettiği en azından bir kapalı devreden oluşur (Şekil 1 ’e bakınız). Birkaç transfer sistemi (ısıtıcı veya soğutucular,ısı değiştiriciler, ve diğer tüketiciler- Şekil 1’de hepsi iç içe iki daire ile simgesel olarak ifade edilmiştir) bir ya da en çok birkaç üreteçten (bir kazanla simgeleştiril- miştir) beslendiği için, transfer sisteminin sayısına uygun biçimde birkaç hidrolik devre çakışır ve bireysel su debileri birbirime eklenir. Bu çakışmalar branşman devreler halinde uyarlanabilir, Şekil 2 ’ye bakınız. Bütün dağıtım devrelerinin çakıştığı branşmana ana dağıtıcı adını alırken buna besleme hat- tında distribütör, dönüş hattında kolektör adı verilir. Distribütörü yerel gereksinimlere daha iyi uyarlamak veya belirli transfer ve üretim işlevlerini olanaklı hale getir- mek için, transfer ve üretim alanlarında kendi sirkülasyon pompalarına sahip ek hidrolik devreler sağlanabilir Şekil 3 ’e bakınız. Özel yapım hidrolik ayırıcılar veya hidrolik bypass’lar sıklıkla kullanılır ve sistemin verimli çalışmasını sağlar. Hidrolik ayırıcı (bypass) bir tampon akümülatör olarak düşey biçimde de uyarlanabilir ( Şekil 4 ). Bu durumda, sıcak suyun üstten verilip soğuk suyun alttan alındığı kat- manlı bir akümülatör olarak çalıştırılır. Su, akümülatöre yatay biçimde ve minimum değişmeyle (giriş hızı <0.1 m/s) akmalıdır. Akümülatörün soğutma devresine bağlanması aynı ilkelere göre yapılır örneğin, sıcak üstten, soğuk alttan (Şekil 4b’ye bakınız). Bir hidrolik akümülatörü yukarıda belirtilen işlevde üreteç işlevine destek olarak çalıştırma, en iyi bir tampon Şekil 1. Bir dağıtım devresine sahip basit bir hidrolik dağıtım sistemi Şekil 3. Transfer, dağıtım ve üretim devreleri ile hidrolik şebeke Şekil 2. Birkaç dağıtım devresine sahip basit bir hidrolik dağıtım sistemi Şekil 4. Tampon akümülatör olarak hidrolik ayırıcı (bypass) a) Bir ısı üretecine bağlı b) Bir soğutma devresine bağlı Not: Buradaki devreler sabit debili sistemi ifade eder. Son yıllarda ise balanslama ve enerji tasarrufu için değişken debili sistemler kullanılmaktadır.