Tesisat Dergisi 316. Sayı (Nisan 2022)

57 TESİSAT • Nisan / 2022 SÖYLEŞİ açısından kritik önemdedir. Otomotiv sanayiinde de özellikle boya işleminde hava temizliği büyük öneme sahiptir. Gerekli önlemlerin alınmadığı işlet- melerde hava kirliliği ciddi ekonomik kayıplara neden olabilmektedir. Prensipte ideal olarak, ortama kaliteli hava sağlayabilmek için bulunan kirleticilerin analiz edilerek mekanik bir havalandırma sistemine entegre olarak uygun filtrelemeye tabi tutulması gerekir. Bu açıdan kullanıla- cak hava filtreleri için ISO 16890, EN 1822 ve ISO 29463 endüstri standart- ları temel alınır. Bu tür havalandırma- nın bulunmadığı odalar için üretilmiş özel ve daha ulaşılabilir bir çözüm olarak hava temizleme cihazları kul- lanılmalıdır ki bunlar da tasarlanırken yukarıdaki standartlardan faydalanı- lır. Bu standartlar kullanılabilecek filtrelerin etkili oldukları parçacık boyutları ve verimliliklerini belirleyip sınıflandırır. Kapalı ortamda mekanik havalandırma mevcut değilse belirli aralıklarla kapı, cam, menfez gibi unsurlardan taze hava sağlanmaya çalışılmalıdır. Hava temizleme cihazı nedir, bu cihazların önemini anlatır mısınız? Hava temizleme cihazları, çoğun- lukla mekanik sistemler ile dışarı- dan taze hava sağlanamayan ya da mevcut sistemlere ek olarak iç hava temizliği gerektiren ve görece hacim olarak küçük mekanlarda (odalarda) kullanılmak üzere ortam havasın- daki kirliliği filtrelemek için sunulan cihazlardır. Fan vasıtası ile ortamdan aldıkları havayı içerdikleri filtreler- den geçirip temizlenmiş olarak yine aynı ortama verirler. Sahip oldukları özelliklere göre havadaki çeşitli kirleti- cileri yakalayabilir ve ortam havasının solunabilir sağlık bir hale gelmesine yardımcı olurlar. Partikül filtreleri farklı büyüklükteki parçacıkları yaka- layabilir, aktif karbon filtreleme ise havada gaz halinde bulunan kimyasal madde ve istenmeyen kokuları büyük oranda yakalamaya yardımcı olur. H13 veya H14 sınıfı HEPA filtreler hastane ve laboratuvar gibi sağlık ve yaşam bilimleri tesislerinden yoğun biçimde kullanılmakta olup, hava- daki mikro-organizmaları yüksek bir verimlilikte yakalayabilme yeteneği ile donatılmıştırlar. Bu cihazlar, özellikle solunum yolu hastalıklarından, alerjiden muzdarip ya da farklı hastalıklara bağlı olarak kullandıkları ilaçlar nedeni ile bağı- şıklık sistemi baskılanmış kişiler başta olmak üzere tüm bireyler ve canlı- lar için konforlu ve temiz bir iç hava kalitesi elde edilmesine yardımcı olur. Kapalı mekanlarda bireylerin yaşam kalitesinin üst seviyede tutulması için önemli bir yere sahiptirler. Hava temizleme cihazlarında standartlar nelerdir? Hava temizleme cihazları önce- likle birer elektrikli alet olduğundan ülkemizde ve Avrupa’da • CE (Uygunluk Deklarasyonu) sertifikasına sahip olmalıdır. Dünyanın farklı bölge ve ülke- lerinde bu tür cihazlar için istenen bağlı olarak, üretim kapasitemizi artı- rıcı yatırımlarımızı hızlandırdık. Ortamdaki kötü havanın zararları nelerdir, havayı kaliteli hale getirmek için neler yapılabilir, hangi yöntem ve cihazlar kullanılabilir? Kötü havanın insan ve canlı sağ- lığı yanında ekonomiye de olumsuz etkileri vardır. Çevresel faktörlere bağlı olarak, kirli havada çeşitli katı parçacıklar, zararlı kimyasallar/gaz- lar, uçucu organik bileşikler ya da mikro-organizmalar, hatta bunların karışımları birlikte bulunabilir. Bun- lar doğal hali ile sağlığımız için ideal durumda bulunan hava karışımda yer almaması gereken etmenlerdir. Sağlık açısından bakıldığında, kir- letici partiküller içinde toz ve polen, akar, mantar, küf, bakteriler ve virüsler başlıca akla gelenler olup, gaz halinde havada bulunabilen kimyasallar da kirleticiler arasında önemli yer tutar. Bu kirleticilerin, türlerine göre solu- num yolu rahatsızlıklarına, çeşitli aler- jilere, kalp- damar rahatsızlıklarına, kansere ve çeşitli bulaşıcı hastalıklara sebep oldukları bilinmektedir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından, yılda 4,2 milyon kişinin dış hava kirliliğine, 3,8 milyonun iç hava kirliliğine bağlı ola- rak öldüğü raporlanmaktadır. Dün- yada her 10 kişiden 9’unun DSÖ kri- terlerine göre limitlerin üzerinde hava kirliliğine sahip yerlerde yaşadıkları açıklanmıştır. Ekonomik açıdan bakıldığında ise havadaki kirleticiler çeşitli aşın- dırıcı veya farklı olumsuz etkileri ile ürünlere, makine ve teçhizata zarar verebilmektedir. Hassas üretim pro- sesleri gerektiren yarı iletken ve mik- roçip sanayi ilk akla gelen örnekler- den birisidir. Gıda endüstrisinde hava kaynaklı kirleticilerin işleme sırasında ürünlerden uzak tutulması raf ömrü