Tesisat Dergisi 315. Sayı (Mart 2022)

74 TESİSAT • Mart / 2022 değiştirici ile hissi soğutma enerjisi ger kazanımı da sağ- larız. Şekil 1 Sorpsiyon bir rotor ile normal alüminyum rotor karşılaştırıldığında ne kadar fazla soğutma enerjisi geri kazanımı sağlandığını göstermektedir. Örnek 30°c dış hava sıcaklığı ve besleme havası sıcaklığının 12°C olması esasına dayanmaktadır. Hissi rotor soğutmanın %20’sini sağlamasına rağmen sorpsiyon rotor soğutma enerjisinin %50’sini sağlayabilmektedir. Bu şartlara göre değişebilir ancak sorpsiyon rotorda soğutma enerjisindeki azalma oldukça belirgindir. Bu gizli soğutma geri kazanımının anlamı soğutma tesisatımızın kapasitesini büyük ölçüde düşürebileceği- mizdir. Yani, çiller kapasitesi ve soğuk su dağıtım sistemi çok daha küçük yapılabilir; anlamı önemli bir kurulum maliyetinde azalma, daha küçük yer ihtiyacı ve daha az soğutucu şarjıdır. SOĞUTMA ENERJISININ AZALTILMASI Soğutma enerjisinin azaltılması şüphesiz sıcak mevsi- min süresine bağlıdır. Aşağıdaki örnek aşağıdaki şartlarda hazırlanmıştır: • Hava akış oranı: 2 m³/sn. • Besleme sıcaklığı: 16°C • Çekilen hava sıcaklığı: 22°C • Sorpsiyon rotorun yaz mevsiminde sıcaklık verimi %82 ve nem verimi %74’dür. • Alüminyum rotorun yaz mevsiminde sıcaklık verimi %82 dir. • Sorpsiyon rotorun basınç kaybı alüminyum rotordan 10 Pa daha fazladır, dolayısıyla fan enerjisindeki fark küçüktür. Şekil 2 alüminyum rotor kullanılarak soğutma geri kazanımını göstermektedir ve ikinci diyagram ise sorpsiyon rotor kullanarak geri kazanılan soğutma geri kazanımı göstermektedir. Soğutma donanımlarıyla mukayese edildiğinde, Sorpsi- yon rotorlar göreceli olarak basit makinelerdir, dolayısıyla burada her kWh enerji başına daha az bakım masrafı ödeyerek ilave fayda sağlamaktayız. Şekil 3 Milan ve Frankfurt gibi daha ılık iklimlerde soğutma enerjisi tüketimindeki azalmanın yaklaşık %50 olduğunu göstermektedir. KULLANILAN PIK ENERJIDEKI AZALMA Nadir olarak hava şartları tasarımın üstünde daha yüksek sıcaklık ve nem seviyeleri oluşturmaktadır. Bu, şüphesiz ki, iç ortam sıcaklıklarında bir yükselmeye neden olacaktır. Isı değiştiricisinin soğutma enerjisi geri kazanımı sıcaklık ve nem seviyesi farkıyla orantılıdır, bu nedenle dış havanın şartları yükseldiğinde ve çekilen hava ile dış hava şartları arasındaki fark artıkça, daha fazla enerji geri kazanmış oluruz. NEM GERI KAZANIMI Soğuk havada, ısıtılan dış ortam havasında daha az nem vardır dolayısıyla iç ortam havası kuru olur. Bu şart- larda, sorpsiyon rotor çekilen havada bununa ıslaklığı (nemi) geri kazanır ve onu besleme havasına iade eder; bunun anlamı iç ortam havasının daha nemli ve daha konforlu ve daha hijyenik olmasıdır. Nemlendirme kul- lanılarak daha fazla su parçacıları ilave etmek gerekebilir ve bu durumda sorpsiyon rotor düşük nemlendirme yükü faydası sağlar böylece tesisat daha ucuz ve işletme masraf- ları daha az olacaktır. Şekil 1. Hissi ve sorpsiyon rotorların kullanılmasıyla soğutma kangalı kapasitesinin azaltılması Hissi Rotor Hissi Rotor SOĞUTMA GERİ KAZANIMI Toplam soğutma ihtiyacı Soğutucu kangal Soğutucu kangal Rotor Rotor Sadece hissi enerji geri kazanımı, kWh Şekil 2. Alüminyum bir rotorla hissi ve gizli enerji geri kazanımı Geri kazanılan soğutma Satın alınan soğutma ÇEVİRİ MAKALE