Tesisat Dergisi 313. Sayı (Ocak 2022)

68 TESİSAT • Ocak / 2022 ÇEVİRİ MAKALE boyutu en küçük olan moleküllerden biridir. Bu nedenle, 3Å moleküler elekler su moleküllerini adsorbe etmek için çok uygundur ve çeşitli endüstriyel uygulamalarda kulla- nılırlar. Diğer molekül ölçülerinde elekler de örneğin 4Å, havalandırma uygulamalarında kullanılır. Adsorban seçimi maliyetler, kapasite ve VOC'nin taşınması riski aşağıdakiler arasında bir optimizasyondur. Kaplamayı yüzeye sabitlemek ve folyo üzerindeki yüzey alanını arttırmak için diğer bazı malzemeler kullanılabilir ve bunlar esas sorption malzemeleri olarak farklı olarak davranırlar. Bu nedenle rotor folyo malzemelerinin ortam kaynaklı taşınma (MBCO) için test edilmeleri çok önemli olacaktır. Bazı tedarikçiler farklı türlerde MBCO testleri yapmaktadır. Sonuçlar farklı kaplama malzemeleri ara- sında farklılıklar göstermektedir, özellikle 3Å moleküler elek düşük MBCO değerleri göstermiştir. Ne yazık ki bu taşınmayı ölçmek için herhangi bir standart mevcut değil- dir. Böyle bir test yöntemini geliştirmek için hem ABD'de hem de ABD'de bazı araştırma projeleri devam etmektedir. Bugün, 3Å molekül ölçüsünde elekler ve diğer zeolitler sorpsiyon geri kazanım çarklarında yaygın olarak kullanıl- maktadır. Tedarikçinize sadece bu özeliği sorun. Aksi halde silika jel kaplı rotorları almada bir risk bulunmaktadır (ve bu nedenle kokunun ve VOC gazlarının taşınması ile ilgili sorunlar olacaktır). MIT 3: NEMIN ALINMASI IŞLEMI AEROSOLLERIN (HAVADA ASILI KATI VEYA SIVI PARÇACIK BULUTLARININ) ÇEKILEN HAVADAN BESLEME HAVASINA AKTARACAKTIR. Covid 19 pandemisi sırasında sıklıkla rotary ısı değiş- tiricilerin, özellikle sorption rotorlarının, viriüs ve bakteri, vb. içeren parçacık bulutlarını taşıyacağı ve bu nedenle rotary ısı değiştiricileri olan havalandırma sistemlerinde enfeksiyon hastalıklarının yayılma tehlikesinin olduğu tar- tışılmış ve iddia edilmiştir. Kısa bir süre önce, Eylül 2021'de Hoval AG şirketi, Luzern'deki HSLUHVAC test laboratuvarında yapılan ve rotary ısı eşanjörlerinde havadaki küçük parçacık bulutları- nın (aerosollerin) taşınmasının incelendiği bir çalışmayı [1] sundu. Sonuçlar rotor ortamında çekilen havadan besleme havasına taşındığına ilişkin herhangi bir belirti göstermedi. Sonuçlar alüminyum ve sorption rotor için de aynıydı. Şüphesiz, sonuçlar klima santrallarında, hava akım- ları arası yanlış basınç ilişkilerinden, purge sektörününü olmamasından veya purge sektörün uygun görev yap- mamasından kaynaklanan olası dâhili kaçakları da hariç tutmamıştır. MIT 4: NEMIN ALINMASI IŞLEMININ VERIMI KIMSE AYARLAYAMAZ Sıcaklık ve nem verimi rotor süratini (dakikada devir, revolutions per minute, rpm) düşürerek ayarlanır. Sıcaklık ve nem veriminin rotor süratine bağlı olması genellikle aşağıdaki türde bir grafikle gösterili (Şekil 3). Bu grafikte mavi hat rotor süratinin fonksiyonu olarak sıcaklık verimini nispi değişimi ifade eder. Bu diyagramdaki önemli husus nem veriminin (yeşil hat) farklı özellikte olma- sıdır. Bu fark sıcaklık verimini çok fazla etkilemeden nem geri kazanım oranını kontrol için kullanılabilir. Burada, bu özelliklerin jenerik yani kendine özel olduğunu vurgula- makta fayda vardır, her rotor tasarımı, sorption kaplaması ve hava akış oranının kendine özgü özellikleri olacaktır. Plakalı eşanjörlerin sıcaklık ve nem geri kazanım verimi Şekil 2. 3Å Zeolite molekülü Şekil 3. Rotor süratine bağlı olarak sıcaklık ve nem verimi [Hoval AG dokümanları]