Tesisat Dergisi 312. Sayı (Aralık 2021)

70 Tesisat / Aralık 2021 ÇEVİRİ TAŞINABİLİR GAZ FAZI HAVA TEMİZLEYİCİLERİN İÇ ORTAM HAVA KALİTESİ ÜZERİNE ETKİLERİ (*) ALIREZA AFSHARI Aalborg Üniversitesi İnşa Edilmiş Çevre Fakültesi København SV, Danimarka OLLI SEPPÄNEN Nordic Ventilation Group & FINVAC Helsinki, Finlandiya BJARNE W. OLESEN İnşaat Mühendisliği Fakültesi Lyngby, Danimarka JINHAN MO PhD, Doçent Tsinghua Üniversitesi, İnşaat Bilimi Fakültesi, Beijing Key Laboratuvarı, İç Hava Kalitesi Değerlendirme ve Kontrolü, Beijing, Çin Halk Cumhuriyeti boyalara renk veren maddeler, çözücüler, dolgu malzemeleri, temizleyiciler, koku gidericiler, temizlik kimyasalları, mumlar, hobi ürünleri ve el işçiliği malzemeleri ve böcek ilaçları gibi ürünlerdir. Ayrıca iç ortam havasında radon da bulunabi- lir. Taşınabilir hava temizleme cihazları, bir binadaki radon seviyelerini düşürmede etkili değildir ve bir radon azaltma önlemi olarak önerilmemektedir (Çevre Koruma Ajansı _ Environmental Protection Agency (EPA), 2009). Gaz fazlı hava temizleyicilerin altı esas tipi vardır. En yay- gın olarak uygulanan yöntemler, aktive edilmiş karbon (AC), kimyasal emici ortam hava filtreleri, foto-katalitik oksidasyon (PCO), plazma, O₃ jeneratörleri ve bitkiler gibi adsorban ortam hava filtreleridir. T aşınabilir gaz-fazı hava temizleyicileri inorganik gazları (örn. karbon monoksit ve azot oksit), ozon (O3) ve organik gazları (örn. uçucu organik bileşenler (volatile organic compounds (VOCs) ve aldehitler) içeren gaz haldeki kirleticilerin ortadan kaldırılması için farklı teknolojiler kul- lanmaktadır. İç ortam havasında yüzlerce farklı gaz kirletici tespit edilmiştir. İnorganik gazların kaynakları arasında gaz sobaları, tütün dumanı ve motorlu araçlar bulunur. Ozonun, O₃, kaynakları, dış ortamdan gelen sızıntıları ve lazer yazıcılar gibi iç ortam kaynaklarından O₃ üretimini içerir. Organik gaz kaynakları arasında tütün dumanı, yapı malzemeleri, mobilya- lar, hayvanların metabolik süreçleri, dış ortamdaki kaynaklar, yemek pişirme ve bitki ürünleri ve boyalar, yapıştırıcılar, (*) Bu makale The Rehva European HVAC Journal Dergisi Ekim 2021 sayısından alınmıştır. Bu makale endüstri tesisleri dışında kullanılan “taşınabilir gaz-fazı hava temizleyicilerin” teknolojilerinin gelişme seviyelerinin incelemesini sunmaktadır. Makale, bu konudaki bilimsel yazıların bir incelemesine dayanmakta, mevcut tekniklerle ilgili fırsatlar ve sınırlamalar incelenmektedir. Makale adsorbe edici ortam, foto-katalitik oksidasyon, hava iyon jeneratörleri, ozon jeneratörleri ve bitkiler de dâhil olmak üzere gaz adsorpsiyonun (gaz içindeki çözünmüş katı maddeler ile sıvı ve gaz madde atomlarının yüzeye tutunması) filtrelenmesini ele almaktadır.