Tesisat Dergisi 311. Sayı (Kasım 2021)

T esisat / Kasım 2021 79 tesisat.com.tr Arka plan havalandırmasının yanında, sık sık havalan- dırma Covid-19’un havayla taşınma yoluyla meydana gelen bulaşma riskini azaltmak için çok önemlidir. Sadece pence- releri veya dış kapılar açarak yapılan havalandırma havanın hızlı bir şekilde tazelenmesini sağlar. 10-15 dakika odadaki kirlilik yükü önemli ölçüde azaltılabilir. Bu, örneğin, bir oda kullanıldıktan sonra yeni kullanıcılar gelmeden önce oda havasının temiz olmasını sağlamak bakımından önemlidir. Havanın tazelenmesiyle elde edilecek havalandırma oranları genellikle mekanik havalandırma sistemleriyle elde edilecek havalandırma oranlarından çok yüksektir. Yetersiz havalandırılan bir odada maruz kalma göre- celi olarak yüksektir (A). Oda iyi havalandırıldığında maruz kalma çok daha düşüktür (B). (bba binnenmilieu, Stijn van der Horst). Bina havalandırması odalar arasında karşılıklı kirlenme- nin meydana gelemeyeceği şekilde tasarlanmalıdır. Basınç farklılıkları nedeniyle bina içinde hava belli bir yöne doğru akacaktır. Bu basınç farklılıklarına mekanik havalandırma, rüzgârın basıncı veya baca etkileri sebep olur. Eğer hava bir odadan diğerine akarsa bina kullanıcılarının enfeksiyon riskleri artacaktır, örneğin, eğer hava akışının başlangıç kıs- Soru: bu kirleticilerin ne kadarının nefes alma bölgesine ve muhtemelen diğer insanların da solunum yollarına girdi- ğidir. Bu kapsamda havalandırmanın seyreltme etkisinden konuşulmaktadır. Bir alan ne kadar ‘güçlü’ havalandırılırsa, enfekte olmamış insanların nefes alma bölgelerinde aerosol/ virüs yoğunluğu da o kadar seyreltilmiş olacaktır. Mevcut bulgular bir kişinin enfekte olmadan önce, enfekte olmuş mikro damlacıkların belli bir yoğunluğuna belli bir süre için maruz kalması gerektiğini göstermiştir, bu süre insandan insana değişmektedir ve o kişinin yaşı ve sağlık durumu ile bağlantılıdır. Havalandırma Sisteminin Etkisi Önceki paragraftan da görüldüğü gibi havalandırma Covid-19’un havadan taşınma kaynaklı bulaşmasını önle- mede en yüksek önemdedir. Taze hava beslemesi miktarının yanında, binaların havalandırmasında enfeksiyon riskini etki- leyen diğer başka etmenler vardır. SARS-CoV-2’nin havada taşınma yoluyla bulaşmasına ilişkin havalandırmayla ilgili en önemli faktörleri 'havalandırma sistemleri için Covid-19 altıgeninde' listeledik (Şekil 2). Aşağıdaki paragraflarda bu faktörleri açıklıyoruz. Yeterli bina hizmet sistemi tasarımı ve işletimi yoluyla Covid-19'un yayılmasını önlemeye yönelik daha genel öneriler için aşağıda bağlantı verilmiştir.* İlk olarak, yeterli havalandırma (temiz hava beslemesi) sağlanmalıdır. Bu kapsamda arka plan havalandırmasını sağ- layan cihazlara ihtiyaç vardır (örn. damlama havalandırması (minimum yeterlilikte hava girmesini sağlayan kapı, pencere veya duvar açıklıkları), mekanik besleme veya açılabilir pen- cereler). Ancak Covid-19 riskleri açısından havalandırmaya bakış açımızı değiştirmeye ihtiyaç vardır. Geleneksel olarak, bir mekânın tüm kullanıcılar bir kirlilik kaynağı olarak kabul edilir (örn. CO₂ yayarlar). Normalde, bina kullanıcıları tara- fından üretilen tüm kirleticileri dışarı atmak ve iç mekândaki eski havayı temiz dış hava ile değiştirmek için havalandırma yaparız. Solunum yolu hastalıklarının aerosoller ile bulaş- masını ele aldığımızda, kapalı bir alanda yalnızca bir veya belki birkaç kirlilik kaynağına (enfekte olmuş kişiler) sahip olduğumuz için havalandırmaya tamamen farklı bir şekilde bakmamız gerekir. Virüs konsantrasyonunu seyreltmek ve enfekte olmayan bina kullanıcılarının başkaları tarafından yayılan virüs parçacıklarına maruz kalmasını azaltmak için havalandırma gerek duyulmaktadır. Şekil 1. Enfekte olmamış bir kişinin (solda) nefes alma bölgesinde enfekte olmuş konuşan bir kişi (sağda) nedeniyle aerosol / virüslere maruz kalması. Mor noktalar enfekte olmuş damlacıkların, kırmızı noktalar ise enfekte olmuş mikro damlacıkların (aeresollerin) yayılmasını göstermektedir. https://www.rehva.eu/activities/Covid-19-guidance/rehva-Covid-19-guidance.