Tesisat Dergisi 311. Sayı (Kasım 2021)

78 Tesisat / Kasım 2021 ÇEVİRİ COVİD-19 PANDEMİSİNİN DOĞAL HAVALANDIRMA UYGULAMALARI İÇİN SONUÇLARI (*) FROUKJE VAN DIJKEN MSc bba binnenmilieu ATZE BOERSTRA MSc PhD bba binnenmilieu ab-bba@binnenmilieu.nl bulaşmasının önemi hakkında akademik düzeyde tartışmalar devam etmesine rağmen (Tang ve arkadaşları, 2021) , kapalı ortamlarda Covid-19’un yayılması ile ilgili birçok çalışma, havada asılı duran parçacıklar (aerosoller) vasıtasıyla bulaş- manın oynadığı rolün, özellikle insanların havalandırması zayıf olan yerlerde birlikte önemli miktarda zaman geçirdiği dikkate alındığında, önemli olduğu sonucuna varmıştır (örn. Singh, 2020; Buonanno ve arkadaşları, 2020a: Li ve arkadaş- ları, 2020; Miller ve arkadaşları, 2020). Nefes alan, konuşan veya şarkı söyleyen Covid-19 taşıyan insanlar virüsler içeren aerosoller yayarlar (Buonanno ve arkadaşları, 2020b). Havalandırma oranının artırılmasının, bir odada havayla taşınan parçacıklarla bulaşan hastalıkların bir kişiden diğerine karşılıklı aktarılmasını (cross-infection) egzoz havalandırmasıyla ortadan kaldırarak veya patojen (hastalık) dolu mikro damlacıkları (havada asılı damlacık çekirdeklerinin) seyrelterek, azalttığına inanılmaktadır. Yük- sek havalandırma oranı iç kısımlardaki kirlenmiş havayı hızla seyreltebilir ve hatalığın karşılıklı aktarılmasını azaltabilir (Şekil 1). Daha yüksek havalandırma oranı aynı zamanda kirleticileri (virüsleri) alandan çok daha hızla uzaklaştıracaktır. Bu ayrıca Covid-19’dan başla diğer tip solunum yolları has- talıkları için de geçerlidir. Covid-19 taşıyan insanlar kirlilik yayan ‘iç ortam kay- nakları’ olarak da kabul edilebilir. Çok daha belirgin bir ifa- deyle: virüsler veya virüsle enfekte olmuş (mikro) damlacıklar. M evcut Covid-19 krizi, kapalı ortamların sağlığı ve hij- yeni üzerine dikkatleri artırdı. Havalandırma Covid- 19’un yayılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO)’ne göre bulaşma “Üç Durumun” olması halinde çok daha kolay gerçekleşmektedir: • Civarda çok insanın olduğu kalabalık yerler, • Yakın temas durumları; özellikle insanların yakın mesa- fede konuşma yaptıkları yerler, • Zayıf havalandırması olan, küçük, etrafı çevrili veya kapalı alanlar. Bu makalede; koronavirüs SARS-CoV-2’in bulaşması ve doğal havalandırmanın olası üstünlükleri ve/veya riskleri arasındaki bağlantı üzerine bilimsel literatüre dayanan bir güncelleme sunuyoruz. Burada “doğal havalandırma” terimi açılabilir; pencerelerle havalandırmayı ve doğal hava besle- meli arka plan havalandırmasını, örn. doğal hava giriş ızga- ralarıyla (hava pencereleri) havalandırmayı, ifade etmektedir. Aşağıdaki sorulara cevap vermekteyiz: • Havalandırma sistemi tasarımı koronavirüs SARS-CoV- 2’in bulaşmasını nasıl etkiler? • Doğal havalandırmanın mekanik havalandırmayla kar- şılaştırıldığında SARS-CoV-2’nin bulaşması ile ilgili olası üstünlükleri ve riskleri nelerdir? Havada Taşınan Parçacıklarla Bulaşma Bugün hala SARS-CoV-2’nin havada taşınan parçacıklarla (*) Bu makale The Rehva European HVAC Journal Dergisi Haziran 2021 sayısından alınmıştır.