Tesisat Dergisi 310. Sayı (Ekim 2021)

76 Tesisat / Ekim 2021 tesisat.com.tr ortalama 200 ppm aşılmasıyla konsantrasyon seviyeleri 150 saat süresince bu 1200 ppm eşik değerini aşmaktadır. Ülkeler arasındaki CO₂’e maruz kalma ölçümlerindeki farklılıklar çarpıcı biçimde yüksektir ve konutlar, yapı malze- meleri veya yaşayanlar arasındaki farklılıklarla açıklanamaz. Burada şu sorular ortaya çıkmaktadır; niçin ülkeler farklı ve aynı zamanda göreceli olarak düşük havalandırma perfor- mansına karşılık gelen yüksek eşik değerleri kullanmakta ve niçin ülkeler insanlarının daha da yüksek konsantrasyon seviyelerine böyle uzun süreler maruz kalmalarına müsaade etmektedir? Havalandırma için düşük performans seviye- lerine izin verilmesi şüphesiz konutların enerji performansı ile ilgili minimum şartlara erişilmesinin (yani EPBD hesap- lamalarına uyulmasının) kolay olduğunu ima etmektedir. Bu anlamda, havalandırma için düşük performans ölçütleri, 2050'deki nötr enerjili bir bina stoku için EPBD hedeflerine ulaşmada etkili bir idari adım olarak görülebilir. Ancak bu, ilerlemenin yolu değil. Bu bağlamda dikkat edilmesi gereken bir diğer konu ise önerilen performansa dayalı yaklaşımların tamamının simülasyonlar üzerine kurulu olmasıdır. Ancak simülasyonlar mutlaka gerçek dünyayı temsil etmezler. Örneğin Şekil 1'de gösterilen havalandırma ünitesi Fransız ve İspanyol perfor- mans ölçütlerine uyabilir (muhtemelen diğer havalandırma birimleri de uyacaktır), ancak Hollanda performans ölçüt- lerine uymayabilir. Yıllar boyunca, bu özel havalandırma ünitesi Hollanda'da iyi performans gösteren bir ünite olarak nitelendirildi. Yeterlilik, çok bölgeli modelleme yazılımı ile uygulanan simülasyonlara dayanıyordu. Bu Bu simülasyonların girdileri, bulundukları odalarda hava- landırma ızgaralarını her zaman açan ve ayrılırken tekrar kapatan örnek davranışlı kullananlar, ayrıca konutta biri varsa banyoya gidip havalandırmayı yüksek seviyeye getirenlerdi. İzlenen veriler bunun kullanıcıların ortalama davranışlarını yansıtmadığını göstermektedir. Gerçek hayatta havalandırma ızgaraları genellikle açık veya kapalı kalır ve havalandırma yalnızca duş alma ve yemek pişirme sırasında daha yükseğe açılmaktadır. Bu örnek performans ölçütlerine uygunluğu göstermek için yalnızca ve tek olarak simülasyonlar kulla- nılacaksa, girdi parametrelerinin gerçek dünyanın geçerli bir temsili olmasının çok önemli olduğunu göstermektedir. Haziran 2020'de “Konut binaları için Enerji Verimli Akıllı (Energy Efficient Smart) IAQ (Indoor Air Quality_ İç Ortam Hava Kalitesi) Yönetimi” konulu yeni IEA-EBC 3 Ek 86 onay- landı. Bu Ek'in amacı, yeni ve mevcut konut binalarında iç ortam hava kalitesinin (IAQ) yönetilmesine yönelik enerji verimli stratejilerin performans değerlendirmesi ve opti- mizasyonu için entegre bir derecelendirme yöntemi öner- mekti. Ek, şu anda 1 yıllık hazırlık aşamasındadır ve 3 yıllık işletme aşamasına Haziran 2021'de başlayacaktır. Makine mühendisliği, bina bilimi, kimya, veri bilimi ve çevre sağlığı gibi farklı alanlardan uzmanlar, diğer paydaşlarla birlikte bir performans değerlendirme yöntemi ve ilgili kılavuzların ve araçların üzerine inşa edileceği temel varsayımlar üzerine fikir birliğine varmak için çalışacaktır [3], nihai raporların 2024'te çıkması beklenmektedir. Özetle, performansa dayalı yaklaşımların gerçekten araş- tırılmakta ve geliştirilmekte olduğu, ancak revize havalan- dırma ünitesi yönetmeliğinde pratik bir uygulama için henüz gerekli duruma gelmediği sonucuna varılabilir. HAVALANDIRMA PERFORMANSININ REVIZE EDILMIŞ YÖNETMELIĞE NASIL DÂHIL EDILECEĞI ÜZERINE ÖNERI Bu gelişmelerin öngörülmesiyle, inceleme çalışması, havalandırma ünitesinin enerji performansını hesaplarken kullanılacak CTRL faktörünü belirleme yöntemini ayarlayarak, konut havalandırma üniteleri için revize edilmiş yönetmeliğe havalandırma performansını dâhil etmek için pratik bir yön- tem önermektedir. Yöntemin pratikliği burada çok önemli- dir, zira pazarı denetleyen yetkililerin üretici tarafından ileri sürülen iddiaları kolayca kontrol edebilmesine ihtiyaç vardır. Mevcut düzenlemelerde bu CTRL faktörü, havalandırma ünitesiyle birlikte verilen kontrollerin tiplerine dayanılarak belirlenmektedir (bkz. Tablo 1). Yeni teklif, bir havalandırma ünitesinin CTRL faktörünün, bu spesifik ünitenin referans havalandırma performansı elde etmek için, ihtiyaç duyduğu ortalama hava akış hızıyla ilgili olduğu yeni bir tablo oluşturmak için daha gelişmiş bir yak- laşım kullanır. Bunu yaparak, enerji performansı hesaplama- larının tümü sistemler arasında enerji performansının geçerli bir karşılaştırmasına izin veren özel bir referans havalandırma performansıyla ilgili hale gelir. Bu yaklaşım için aşağıdaki prensipler açık ve kesin olarak belirtilmiştir: 1 Havalandırma performansı “bir havalandırma ünitesinin (ve onunla beraber verilen valfların ve/veya kontrolları- nın) doğru hava değişimini doğru yer ve doğru zamanda meydana getirme yeteneği” olarak tanımlanır. 2 Referans havalandırma hava akışları EN16798-1 [4]'ten alınmış ve çekiş yapılan alanlar (ES) ile yaşanabilir alanlar 2 (EPBD)_Energy Performance of Buildings Directive Binaların Enerji Performansı Direktifi 3 International Energy Agency (IEA) Energy in Buildings and Community (EBC) Programme (Uluslararası Enerji Ajansı Binalar ve Toplumdaki Enerji Programı) ÇEVİRİ